Ανασυνθέτοντας το παρελθόν από τα γήινα ιζήματα

Το στρωματογραφικό αρχείο της Γης διατηρεί ενδείξεις για παλαιότερα κλίματα, συνθήκες των ωκεανών, τεκτονικά θέματα και άλλα. Η ακολουθία των κόκκινων παλαιών εδαφών στη λεκάνη Bighorn του Wyoming, για παράδειγμα, καταγράφει το παλαιοκλίμα ενός γεγονότος υπερθέρμανσης του πλανήτη πριν από 56 εκατομμύρια χρόνια. Φωτογραφία: Brady Foreman

Οι γεωλόγοι βασίζονται σε πληροφορίες από βαθιά κάτω από την επιφάνεια της Γης για να ανασυνθέσουν το παρελθόν. Με την μελέτη των ιζημάτων προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις σχετικά με το συνέβη κατά το παρελθόν σε μια περιοχή.

Ίζημα είναι το στερεό κατάλοιπο από αιώρημα σε ένα υγρό. Είναι η αδιάλυτη ουσία που σχηματίζεται σ΄ ένα μίγμα και που μπορεί ν΄ απομακρυνθεί απ΄ αυτό με τη μέθοδο της διήθησης. Διακρίνονται σε διάφορα είδη  όπως τα κρυσταλλικά, τα κοκκώδη, τα άμορφα, τα ζελατινοειδή, ή πυκτωματώδη που ο σχηματισμός τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Τα ιζήματα αυτά είναι επίσης γνωστά ως ιζηματογενείς σχηματισμοί ή αποθέσεις και ως ιζηματογενή πετρώματα.Τα ιζηματογενή πετρώματα είναι μια από τις τρεις κύριες ομάδες πετρωμάτων (οι άλλες δυο είναι τα εκρηξιγενή ή πυριγενή πετρώματα και τα μεταμορφωσιγενή πετρώματα), που παρατηρούνται στους γεωλογικούς σχηματισμούς. Τα ιζηματογενή πετρώματα αποτελούνται από υλικά που έχουν συνήθως μεταφερθεί από τον τόπο προέλευσής τους στον τόπο απόθεσής τους, παρατηρούμενα συνήθως ως προσχώσεις.

Σημαντικό χαρακτηριστικό των ιζηματογενών πετρωμάτων είναι η διάταξή τους σε επάλληλα στρώματα, τα οποία είναι αντικείμενα μελέτης της στρωματογραφίας. Συχνή είναι, επίσης, η παραμόρφωση αυτών των στρωμάτων, λόγω ενδογενών δυνάμεων, οπότε σχηματίζονται οι πτυχώσεις, οι οποίες δεν παρατηρούνται στις άλλες κατηγορίες πετρωμάτων, παρά μόνο στα μεταμορφωσιγενή που προέρχονται από μεταμόρφωση ιζηματογενών, αλλά και πάλι σε πολύ μικρότερο βαθμό. Εφόσον τα πετρώματα δεν έχουν υποστεί ισχυρή παραμόρφωση, η αλληλουχία των επάλληλων στρωμάτων ορίζει και την (σχετική) ηλικία τους. Επειδή τα ιζηματογενή πετρώματα είναι οι κύριοι φορείς των απολιθωμάτων, ο συνδυασμός τους δίνει μια σχετικά ακριβή εικόνα της γεωλογικής ιστορίας των περιοχών στις οποίες απαντούν.

Καθώς τα ιζήματα συσσωρεύονται με τον καιρό, δημιουργούν αρχεία τα οποία οι γεωλόγοι χρησιμοποιούν για να κατανοήσουν την ιστορία της Γης και να προβλέψουν τις μελλοντικές τάσεις και διαδικασίες.

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να πάρουν αυτές τις πληροφορίες είναι να κάνουν μια βαθιά γεώτρηση στη Γη, όπου τα ιζήματα έχουν αποτεθεί με την πάροδο του χρόνου. Τα ιζήματα ανακτούνται  με τη μορφή ενός πυρήνα που περιέχει μια άθικτη καταγραφή του παρελθόντος. Τα δείγματα  των πυρήνων  χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της γεωλογικής ιστορίας της περιοχής, όπως η παράκτια, θαλάσσια, χερσαία γεωμορφολογία της, οι διαδικασίες που επέδρασαν στο περιβάλλον , τι αλλαγές έγιναν και διάφορα άλλα.

Ο τύπος του εργαλείου γεώτρησης που χρησιμοποιείται για πυρήνες εξαρτάται από το πόσο βαθιά και πόσο σκληρά είναι τα ιζήματα. Εάν η γεώτρηση γίνει σε περιοχές με ρηχά παράκτια ιζήματα όπου αποτελούνται από ψιλή άμμο και λάσπη χρησιμοποιούνται ειδικά εργαλεία.

Γεωδίφης

Πηγές-USGS,Βικιπαίδεια

Περισσότερα,

https://eos.org/research-spotlights/tracing-the-past-through-layers-of-sediment