Λατομείο της Ζιάς
Η φρενίτιδα της εξορυκτικής δραστηριότητας στο τέλος του 19ου αιώνα άφησε τα σημάδια της και στην Κω. Μία από τις πολλές μονάδες μεταλλευτικής εκμετάλλευσης του νησιού είναι το λατομείο της Ζιάς. Το εγκαταλειμμένο επί χρόνια λατομείο χαρακτηρίζει ακόμη και σήμερα την βορειοδυτική πλευρά της οροσειράς του Δίκαιου. Οι εγκαταστάσεις του- κατασκευές λιτές , πρόχειρες ,χτισμένες με τρόπους δόμησης χαμηλού κόστους - ξεφυτρώνουν από ένα καταπράσινο τοπίο. Κοντά στο γειτονικό νεκροταφείο τα ερείπια μηχανημάτων και κτιρίων διαχέονται στο τοπίο και συμπλέκονται με την χλωρίδα του βουνού.
Η μικρή μονάδα αναπτύσσεται κάθετα στην κλίση του εδάφους. Στο ψηλότερο σημείο της υπάρχει οριζόντιος χώρος που εξυπηρετούσε στην συγκέντρωση πρώτης ύλης που ερχόταν από το λατομείο. Στην άκρη του πλατώματος υπάρχει ακόμη η χοάνη και ο αναγκαίος μηχανολογικός εξοπλισμός.
Στην αρχή η εξόρυξη γινόταν κοντά στον «Κόκκινο Γκρεμό» ,μια επιφάνεια που κόβεται απότομα, σχεδόν κατακόρυφα και εντυπωσίαζε τους ντόπιους τόσο για το ύψος του όσο και για το έντονο κόκκινο χρώμα του εξαιτίας της ύπαρξης σιδήρου . Η σχετική επιφάνεια δεν είναι άλλο από μια ρηξιγενή δομή που οφείλεται στην μετατόπιση του ρήγματος που διασχίζει την περιοχή. Για αρκετά χρόνια το υλικό του Κόκκινου Γκρεμού τροφοδοτούσε τους δρόμους του νησιού με χοντρό χαλίκι. Μετά το 1960 λειτούργησε ως λατομείο όταν κατασκευάστηκε ένα ασβεστοκάμινο το οποίο ωστόσο μετά από κάποια χρόνια σταμάτησε να λειτουργεί .
Η λατομική ζώνη της περιοχής αποτελείται από ασβεστόλιθο ( ιζηματογενές πέτρωμα)του οποίου το βασικό συστατικό είναι ο ασβεστίτης (CaCO3). Η μεταμόρφωση του ασβεστόλιθου σχηματίζει το γνωστό σε όλους μας μάρμαρο. Οι ασβεστόλιθοι του λατομείου είναι ηλικίας περίπου 140-55 εκ.χρόνων ,εμφανίζονται τεφρόλευκοι με αργιλικό υλικό ή υδροξείδια του σιδήρου και είναι έντονα τεκτονισμένοι. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη τεκτονική καταπόνηση με αποτέλεσμα να παρατηρούνται πολλά πλευρικά κορήματα(λατύπες) πρόσφατης κυρίως ηλικίας .
Θεωρείται από τα καλύτερα λατομικά ορυκτά και χρησιμοποιείται ως οικοδομικό υλικό είτε αυτούσιος, σε λιγότερο ή περισσότερο λαξευμένα τμήματα, είτε σε μίγμα για την κατασκευή του σκυροδέματος (τόσο η άμμος όσο και το χαλίκι στο κοινό σκυρόδεμα είναι ασβεστολιθικής σύστασης). Όταν βρίσκεται διαλυμένος στο έδαφος, το καθιστά βασικό (στην αντίδραση) και είναι το κυριότερο συστατικό που ρυθμίζει την υγρασία του εδάφους και το είδος των φυτών που μπορούν να καλλιεργηθούν. Στη γεωργία ένα έδαφος λέγεται ασβεστολιθικό, όταν περιέχει ανθρακικό ασβέστιο πάνω από 13%. Χαρακτηριστικό φυτό των ασβεστολιθικών χωμάτων είναι το τριφύλλι.
Ο ασβεστόλιθος της Ζιάς καταλαμβάνει μεγάλη έκταση και υφίσταται έντονη διάβρωση, κυρίως από το νερό. Είναι πολύ υδροπερατός όταν έχει ως υπόστρωμα τους φυλλίτες (αδιαπέρατα πετρώματα), και σχηματίζει συχνά υπόγειες δεξαμενές νερού. Στα επιφανειακά μάλιστα σημεία επαφής ασβεστόλιθων και φυλλιτών σχηματίζεται υδροφόρος ορίζοντας, ο οποίος συχνά μας δίνει φυσικές πηγές. Η διαβρωτική ενέργεια του νερού σε πολλά σημεία τον έχει απογυμνώσει και του έχει δώσει περίπλοκους σχηματισμούς.
Το φυσικό περιβάλλον της περιοχής έχει πληγεί από την λατομική δραστηριότητα του παρελθόντος ενώ μέσα στην άγρια χλωρίδα σε διάφορα σημεία μένουν διάσπαρτα ίχνη εξόρυξης, ωστόσο παραμένει ένας ξεχωριστός χώρος με πλούσια γεωλογική και μεταλλευτική ιστορία.
Γεωδίφης
Φωτογραφίες -Γεωλογικό σκαρίφημα , εγκαταστάσεις λατομείου και φυσικό περιβάλλον της περιοχής.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
