Το εντομοκτόνο με υψηλή τοξικότητα στα ψάρια!

Ξαφνικά, μια μέρα την δεκαετία του ΄70 ο Όρμος της Κω είχε γεμισει με εκατοντάδες νεκρά ψάρια.Ο κόσμος ανησύχησε και οι δημόσιες αρχές βρέθηκαν αντιμέτωπες με ένα πρωτογνωρο για αυτές φαινόμενο. Ενημέρωσαν τον κόσμο να μην τρώει κανείς ψάρια μέχρι να διελευκανθεί η υπόθεση. Σύντομα ειδικοί που κλήθηκαν από την Αθήνα διεπίστωσαν ότι το πρόβλημα δεν είχε να κάνει με την θάλασσα αλλά με την ξηρά. 

Ηταν η εποχή που το DDT μια χλωριούχος ένωση, ισχυρά τοξική χρησιμοποιήθηκε ως εντομοκτόνο για την καταπολέμηση των κουνουπιών σε ελώδεις περιοχές για περιορισμό της μετάδοσης της ελονοσίας και κατά περιπτώσεις σε καλλιέργειες. Τι ακριβώς συνέβη ποτέ δεν έγινε γνωστό. 

Καποιοι μου είπαν ότι παρατηρήθηκε μετά από ψεκασμό του δήμου με DDT σε φρεάτια της πόλης. Το αποτέλεσμα ήταν το νερό με τοξικά λήμματα να πέφτουν στη θάλασσα και να μολυνθούν οι θαλάσσιοι οργανισμοί. Με την άμεση επέμβαση των υπηρεσιών στο παρά πέντε απετράπη μια τοπική επιδήμια με δυσάρεστες επιπτώσεις στους κατοίκους και το ζωικό κεφάλαιο της πόλης.

Το DDT θεωρείτο το ιδανικό εντομοκτόνο γιατί ήταν φτηνό και με σχετικά χαμηλή τοξικότητα στα θηλαστικά [θανατηφόρα δόση 300 έως 500 mg/kg].Ομως, τα προβλήματα από την εκτενή χρήση του άρχισαν να γίνονται γνωστά στο τέλος της δεκαετίας του '40.

Αρκετά είδη εντόμων ανέπτυξαν ανθεκτικότητα στο DDT.Γρήγορα διαπιστώθηκε ότι έχει μια υψηλή τοξικότητα ως προς τα ψάρια.

Το DDT όχι μόνο δεν μεταβολίζεται πολύ γρήγορα από τα ζώα αλλά κατακάθεται και αποθηκεύεται στους λιπαρούς ιστούς. Η βιοπερίοδος ζωής του DDT είναι περίπου 8 χρόνια. Πρέπει να περάσει μια οκταετία για να αποβάλλει ένα ζώο τη μισή από την ποσότητα που απορρόφησε. Εάν η λήψη συνεχίζεται , η ποσότητα του DDT αυξάνεται μέσα στο ζώο κατά τη διάρκεια του χρόνου.

Η χρήση του DDT απαγορεύθηκε στις ΗΠΑ το 1973, αν και είναι ακόμα σε χρήση σε μερικά άλλα μέρη του κόσμου. 

Πολλά από τα εντομοκτόνα και «φάρμακα» της γης που εισέρχονται στο νησί από την γείτονα χώρα δεν πληρούν τις ευρωπαικές προδιαγραφές. Χρειάζεται προσοχή και ελέγχους εντατικούς σε τέτοιου είδους παράνομα σκευάσματα.

Η συγκέντρωση του DDT στα φυσικά νερά θέλει ιδιαίτερη προσοχή.Με την απαγόρευση του στις ΗΠΑ παρατηρήθηκε μια μείωση του περίπου κατά 90% στα ψάρια στη λίμνη του Μίτσιγκαν μέχρι τέλη της δεκαετίας του 70.

Στην χώρα μας η συστηματική χρήση του DDT άρχισε από το 1945-46 .Από τα πρώτα χρόνια των ψεκασμών μειώθηκε εντυπωσιακά η ελονοσία στην Ελλάδα, η οποία ήταν πάντοτε ενδημική.

Ωστόσο, η παραγωγή DDT συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. Στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες επιτρέπεται η χρήση του μόνο για την αντιμετώπιση επιδημιών όπως η ελονοσία, η οποία θανατώνει κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Γεωδίφης