Το Γυμνάσιο των Νέων με τους 81 δωρικούς κίονες

Η αρχιτεκτονική του Ξυστού δηλαδή του Δυτικού Γυμνασίου ή «Γυμνάσιο των Νέων» του 2ου αιώνα π.Χ, σε σκίτσο του Ιταλού T.Finamore. 

Κατασκευάστηκε με χορηγία του Ευμένη Β΄, του Σωτήρα, μετά από τον σεισμό του 198/199 π.Χ. 

Ήταν φτιαγμένο από ντόπια υλικά, από ντόπιο χονδρόκοκκο μάρμαρο, τραβερτίνη του Πυλιού, ιγκνιμβρίτη της Κεφάλου και γκρι ασβεστόλιθο. 

Ο Ξυστός δρόμος αποτελούσε μέρος του ελληνιστικού γυμνασίου, ήταν στεγασμένος χώρος όπου γινόταν η διεξαγωγή των αγώνων κατά την χειμερινή περίοδο. 

Ο χώρος πήρε το όνομα του από τη συνήθεια των αθλητών να ξύνουν τα σώματα τους με ένα ειδικό όργανο τη στλεγγίδα προκειμένου να αφαιρέσουν το λάδι.

Το κτίριο διέθετε 81 δωρικούς κίονες [αράβδωτοι στο κάτω μέρος] από τους οποίους είχαν αναστηλωθεί οι 17 από τον Ιταλό αρχαιολόγο L.Morricone και την ομάδα του. 

Σήμερα από τις 4 κιονοστοιχίες οι 3 είναι ακόμη στο έδαφος εξαιτίας του σεισμού του 2017, λόγω της ρευστοποίησης του εδάφους κάτι το οποίο δεν ήταν γνωστό την περίοδο της αναστήλωσης. 

Το Γυμνάσιο των Νέων ήταν ένα από τα 3 γυμνάσια μαζί με αυτό των Εφήβων πάνω από την Ρήγα Φεραίου και την πρεσβυτική παλαίστρα στο Οσκαρ που διέθετε η Κως κατά την ελληνιστική περίοδο. Είχε ορθογώνιο σχήμα και εσωτερική περίστυλη αυλή με δωρικούς κίονες. Γύρω από το γυμνάσιο υπήρχε δρόμος μήκους ενός σταδίου [180μ.] καθώς και άλλες εγκαταστάσεις όπως αποδυτήρια, παλαίστρα,λουτρά, κά. Ηταν σε άμεση επαφή με το αρχαίο Στάδιο.

Ισως  υπήρξε μία δεύτερη επισκευαστική φάση μετά τον σεισμό του 139μ.Χ[εποχή Αντωνίνου Πίου]. Την ρωμαϊκή περίοδο[3ο αιώνα μ.Χ] προστέθηκε και πισίνα για να πλένονται οι αθλητές. 

Το Γυμνάσιο πρέπει να καταστράφηκε το 334 μ.Χ από το κοντινό ρήγμα Ula Oren.

Ερείπια από την μεγαλοπρεπή εγκατάσταση που ίσως καταλάμβανε στο σύνολο της 10 στρέμματα σήμερα βρίσκονται κάτω από τα γύρω σπίτια και την Οδό Μ.Αλεξάνδρου της πόλης Κω.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Ιστορία των σεισμών της Κω, 2018-2023

2. Με πληροφορίες από τον L.Morricone/Saia

3. Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου

4. Παιδί της Ρέας,τριλογία

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Στους πρόποδες της αρχαίας Ακρόπολης της Κω με τη Βεσπασιανή και τις ιερές πέτρες, στο αρχαίο Γυμνάσιο των Νέων, Απρίλιος 1940. «Μια σκέψη απαλλαγμένη από κάθε πάθος είναι μια Ακρόπολη: ένας άνθρωπος δεν έχει τίποτα πιο ανθεκτικό για να βρει, ένα ακατανίκητο καταφύγιο». Μάρκος Αυρήλιος, «Τα εις εαυτόν». Να διαβάζεται κάθε μέρα με την ανατολή του ηλίου, με κλειστή τηλεόραση... 

Σε ταχυδρομική κάρτα το Ξυστό Γυμνάσιο.

Γυμνάσιο μετά τον αναστήλωση από τους Ιταλούς.

 Η Δυτική Αρχαιολογική ζώνη , δεκαετία του 40.

Αυτό που φαίνεται στην φωτογραφία είναι μέρος από την 4η κιονοστοιχία, Ιούλιος 1940.Οι κίονες είναι από χονδρόκοκκο μάρμαρο με ελαφρά κίτρινες φλέβες ίσως του Δίκαιου. Ηταν θεμελιωμένο πάνω σε ιγκνιμβρίτη της Κεφάλου και ο στυλοβάτης ήταν από γκρι ασβεστόλιθο πιθανόν ντόπιο. Οι κίονες κατέρρευσαν από τον σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017. Κοντά στο μωσαικό της Κρίσης του Πάριδος εντοπίστηκε από τον Morricone υποδομή, από ντόπιο ιγκνιμβρίτη, κτιρίου προγενέστερου του Γυμνασίου.

Γυμνάσιο των Νέων στη Δυτική Συνοικία της πόλης Κω, Ιούλιος 1940. Η αναστήλωση από τους Ιταλούς. Θέα από βορειοδυτικά.

Ιούλιος 1940, το Γυμνάσιο των Νέων στη δυτική συνοικία της Κω. Η ανατολική πλευρά του αρχαίου γυμνασίου και της παλαίστρας κατά την αναστήλωση. Λεπτομέρεια της εσωτερικής θωράκισης της ζωφόρου.Στο βάθος το στέγαστρο με το ψηφιδωτό της Κρίσης του Πάριδος, το εκκλησάκι του Αγ.Παντελεήμονα μπροστά από το αρχαίο Στάδιο της Κω, δεξιά της φωτογραφίας περνούσε ο αρχαϊκός δρόμος «Καρδιά», αργότερα Cardo της ρωμαϊκής περιόδου, στην δυτική πλευρά της πανάρχαιας Ακρόπολης της Κω.

Απρίλιος 1940, αρχαίο Γυμνάσιο στη δυτική συνοικία της Κω. Η ανατολική πλευρά του γυμνασίου κατά την αναστήλωση. Λεπτομέρεια του οπλισμού που τοποθετήθηκε μέσα σε μερικά θραύσματα από τους Ιταλούς αρχαιολόγους και μηχανικούς. Η δουλειά έγινε σωστά, όμως γιατί έπεσαν οι 3 από τις 4 κιονοστοιχίες; Τους πρόδωσε κυρίως το φαινόμενο της ρευστοποίησης εδάφους που εκδηλώθηκε το 2017 από τον σεισμό, και το οποίο δεν είχαν προβλέψει ή τότε δεν γνώριζαν ...