Μαυσωλείο της Νενέ Χατούν
Σύμφωνα με ιστορικές φωτογραφίες αλλά και ιστορίες που μου διηγήθηκαν παλιοί του λιμανιού, το Μαυσωλείο ήταν εκεί μετά από τις τεχνικές παρεμβάσεις που έκαναν οι Ιταλοί για την κατασκευή του νέου Δημαρχείου, δηλαδή πριν το 1928. Δεν είναι γνωστό ποτέ φτιάχτηκε και άν εξ΄ ολοκλήρου καταστράφηκε ή υπέστη ζημιές από τον σεισμό του 1933 .Το βέβαιο είναι ότι μετά το σεισμικό γεγονός του 1933 γκρεμίστηκε από την Ιταλική Διοίκηση.
Το ταφικό μνημείο είχε μαρμάρινα καθίσματα και ήταν αφιερωμένο σε μια γερόντισσα που φρόντισε ορφανά παιδιά του πολέμου, τις λεχώνες γυναίκες που δεν έκαναν παιδιά,κά. Πρέπει να ήταν από τις πρώτες ηρωίδες της περιόδου που καταλήφθηκε το νησί από τους Οθωμανούς.
Αν επιχειρούσαμε να τοποθετήσουμε το μνημείο στην προσεισμική Κω τότε μπορούμε να πούμε ότι βρισκόταν κοντά στην παραλία πηγαίνοντας προς την πόρτα του Φόρουμ- στο κέντρο της πόλης, από τα παλιά κρεοπωλεία[χασάπικα].
Τα μαυσωλεία φτιαχνονταν εκεί όπου πέθαινε κάποιο σημαντικό πρόσωπο.Πρέπει να ήταν ένα πολύ σημαντικό μνημείο για να βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο του λιμανιού.
Στα τούρκικα Νενέ θα πει μαμά, και Χατούν κυρά. Στην τουρκική λαογραφία το όνομα Nene Hatun σχετίζεται και με άλλες Τουρκάλες ηρωίδες ,όπως η Nene που έγινε γνωστή στην αρχή του Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1877-1878.Συχνά πρόκειται για γυναίκες που ξεχώρισαν για τον ηρωισμό της και έγιναν σύμβολο γενναιότητας.
Το Μαυσωλείο Nene Hatun της Κω βρισκόταν έξω από το Μεσαιωνικό τείχος και ίσως φτιάχτηκε πριν ή γύρω στο 1523. Στην κάτω φωτογραφία η Ακτή Κουντουριώτη με το Μαυσωλείο και το Δημαρχείο πριν από τον σεισμό του 1933.
(*) Αφιερωμένο στους σεβάχ του ταρσανά, όσους είχαν το λιμάνι πατρίδα & ορμητήριο τους [ορθόδοξοι, μουσουλμάνοι, εβραίοι, φράγκοι κά] και δεν είναι πια μαζί μας
.jpg)
Το Μαυσωλείο της Νενέ Χατούν, αρχές ιταλοκρατίας.