Γεώτοπος Ασημόχωμα

«Το Ασημόχωμα, τοποθεσία της οποίας το έδαφος είναι σαν ασήμι και αποχωρίζεται σε λεπτά φύλλα δηλ. εύθραυστες πέτρες. Βρίσκεται μεταξύ των τοποθεσιών Ξύστριας ή Σκίστριας Ανατολ. και Αγίου Γεωργίου Δυτικά κοντά στις Χαηχούτες», Νικόλαος Ζάρακας.

Κάθε κομμάτι γης έχει μια ταυτότητα και ένα όνομα που συνδέεται με την ιστορία ενός τόπου.

Το Ασφενδιού όπως και η Ζιά είναι πλούσιες σε τοπωνύμια που δεν συνδέονται μόνο με τα ήθη - έθιμα και τις παραδόσεις αλλά έχουν να κάνουν με την πλούσια μορφολογία του εδάφους και την γεωλογία της περιοχής.

Το Ασημόχωμα είναι μία τοποθεσία που δεν συναντάται στους υφιστάμενους τοπογραφικούς και θεματικούς χάρτες. Η επιμονή και η διαρκή προσπάθεια τόσο του Μάνου Μαστρογιώργη όσο και του Γιάννη Κασσιώτη που κατέφυγαν σε ντόπιους για να αντλήσουν πληροφορίες, τελικά απέδωσε.

Η γεωδιαδρομή προς το Ασημόχωμα σε ένα δενδρόφυτο τοπίο μας έδωσε την δυνατότητα να εξερευνήσουμε τα πετρώματα και την φύση των ορεινών οικισμών της Κω.

Η ομάδα αναζήτησης αποτελείτο από την Σοφία Καραγιάνννη, Μαρία Κυπραίου και τον Γιάννη Γκίκα.

Αρχικά η επιλογή της γεωδιαδρομής έγινε με σκοπό να βρεθεί η τοποθεσία στην οποία αναφερόταν ο Νίκος Ζάρακας ωστόσο στην πορεία αποδείχθηκε ότι η περιοχή εκτός από την πυκνή θαμνώδη , δενδρώδη βλάστηση έχει και πανέμορφα μονοπάτια.

Κατά την διαδρομή μας συνόδευαν αρκετές χελώνες. Δυστυχώς τουλάχιστον 20 από αυτές βρέθηκαν νεκρές, οι περισσότερες εξαιτίας της συρμάτινης περίφραξης των κτηνοτρόφων και κάποιες από ανεξήγητη αιτία.

Η διαδρομή ξεκινά από τον Άγιο Ανδρέα στο Μονάγρι όπου φθάνει ο αμαξιτός δρόμος, περνά από την βυζαντινή εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, την ομώνυμη πηγή και έπειτα ακολουθήσαμε ένα ευδιάκριτο και βατό μονοπάτι της δυτικότερης πλευράς του όρους Πεύκο.

Σχετικά με την πηγή στο Μονάγρι , παρατηρήσαμε ότι τροφοδοτείται με νερό ελάχιστης παροχής το οποίο προέρχεται από τα υψώματα του Πεύκου. Πρόκειται για πηγή χαρτογραφημένη από τους Ιταλούς. Το νερό έχει θερμοκρασία περίπου 21.5 βαθμούς Κελσίου, παρουσιάζει αγωγιμότητα 825 microsiemens ανά εκατοστό (μS/cm) και συγκέντρωση συνολικών διαλυμένων(TDS) στερεών 407ppm, το ph στους ίδιους βαθμούς θερμοκρασίας έχει τιμή περίπου 7,79(αλκαλικό). Πρόκειται για σκληρό,πόσιμο νερό. Η μέτρηση της ραδιενέργειας έδειξε κανονική ακτινοβολία του περιβάλλοντος χώρου,0.18 mSv/h δηλαδή φυσιολογικά επίπεδα.

Κατόπιν περπατήσαμε πάνω στην επιφάνεια του ενεργού ρήγματος της Ράχης ,μήκους τουλάχιστον 2,5χλμ. Διασχίζοντας την πλαγιά ήρθαμε σε επαφή με τους τεφρόλευκους ασβεστόλιθους(ηλικίας 140 εκ.ετών) της αρχαίας θάλασσας της Τηθύος που κάποτε κάλυπταν τις πλαγιές μιας χαμένης σήμερα υποθάλλασσιας οροσειράς του Γαβρόβου. Κατά μήκος του ρήγματος επισκεφθήκαμε την εγκαταλελειμμένη μάντρα Ηλιάκη που φέρει σημάδια από χτυπήματα του Εγκέλαδου.

Τέλος φτάσαμε στο Ασημόχωμα που βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά του όρους Πεύκο(κορυφή 616μ).

Το Ασημόχωμα αποτελεί τμήμα εδάφους ενός παραχείμαρρου του Ρ. Ζηπάρι(ή Καπαμά). Πρόκειται για το ρέμα που περνά από την παλαιοχριστιανική βασιλική του Καπαμά που βρέθηκε το 1936, διασχίζει το Ζηπάρι και μετά από διαδρομή περίπου 6χλμ. καταλήγει στην θάλασσα, περίπου 500 μ δυτικά του ξενοδ. Ζορμπάς στο Τιγκάκι(τοποθεσία Stagno κατά τους Ιταλούς).

Στην περιοχή διαπιστώσαμε ότι πράγματι το έδαφος είναι σαν ασήμι και αποχωρίζεται σε λεπτά φύλλα και το γεγονός αυτό οφείλεται στα μεταμορφωμένα πετρώματα από τα οποία αποτελείται η περιοχή. Οι εύθρυπτοι φυλλίτες, ηλικίας τουλάχιστον 440 εκ.ετών , αποτελούνται ως επί το πλείστον από χαλαζία, μαρμαρυγία, γραφίτη και χλωρίτη, ορυκτά στα οποία οφείλεται η ασημένια γυαλάδα στις επιφάνειες διάσπασης, κάτι που ονομάζεται στην βιβλιογραφία ως "φυλλιτική λάμψη''.

Πρόκειται για πρώην αργιλικό σχιστόλιθο που έχει μεταμορφωθεί από τις τεκτονικές δυνάμεις σε φυλλίτη, εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίας και πίεσης που έχει υποστεί.

Τελικά υπάρχει ασήμι στο Ασημόχωμα; Μπορεί να απαντηθεί με ένα ερώτημα των Πυθαγορείων.'' Πού παρέβην; τι έκανα; τι από αυτά που έπρεπε να κάνω δεν έγινε;''

Το Ασημόχωμα αποτελεί ακόμη ένα δώρο της φύσης στην πλούσια γεωλογική κληρονομιά του νησιού. 

Κλείνοντας θα ήθελα να σημειώσω ότι η βοήθεια, η συντροφιά και η ευχάριστη παρέα όλης της ομάδας ήταν καθοριστικοί παράγοντες στην εύρεση αυτού του γεώτοπου.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Τοπωνύμια της Νήσου Κω -Ν. Ζάρακας (Κωακά, τόμοι Α΄&Β')

2.Γεωλογικός χάρτης νήσου Κω- ΙΓΜΕ

3.Βικιπαίδεια

4. Παλιές φωτογραφίες της Κω/φβ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Γεωμορφολογικός απλοποιημένος χάρτης.

Η μεγάλη καρυδιά στο Ασημόχωμα.