Σεισμοί-τσουνάμι προκαλούνται από εξαφανισμένα υποθαλάσσια ηφαίστεια;

Ένα σπάνιο είδος σεισμού που ενεργοποιεί ισχυρά κύματα τσουνάμι μπορεί να προκληθεί από εξαφανισμένα υποθαλάσσια ηφαίστεια σύμφωνα με μια νέα έκθεση .Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους κάποια μέρα θα οδηγήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση αυτών των επικίνδυνων συμβάντων κάτι που θα σώσει ζωές.

Η μελέτη, που διενεργήθηκε από επιστήμονες του Imperial College του Λονδίνου και GNS Science στη Νέα Ζηλανδία, δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό Planetary Science Letters.

Οι σεισμοί-τσουνάμι όπως αποκαλούνται, χαρακτηρίζονται από μικρά ωκεάνια βάθη, που συχνά συμβαίνουν σε λιγότερο από 9.600m βάθος. Αν και αυτοί οι τύποι σεισμοί έχουν γενικά μικρότερα μεγέθη από τούς παραδοσιακούς σεισμούς που οδηγούν σε τσουνάμι- λιγότερο από 7 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ - μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ μεγάλα κύματα τσουνάμι.

Επειδή αυτού του είδους σεισμοί δεν συνοδεύονται από ισχυρή ανατάραξη, δεν υπάρχει καμία φυσική προειδοποίηση για τους ανθρώπους ώστε να τα ανιχνεύσουν. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό για τις γύρω κατοικημένες παράκτιες περιοχές.

Η έκθεση αναφέρει ότι σε τουλάχιστον 9 σεισμούς έχουν εντοπιστεί οι σεισμοί-τσουνάμι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Νικαράγουα το 1992 και την Java το 1994 και το 2006. Εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα προκύπτοντα τσουνάμι, κυρίως λόγω της έλλειψης προειδοποιητικών πινακίδων και σχετικής πληροφόρησης.

"Σεισμοί-τσουνάμι δεν δημιουργούν τεράστιες δονήσεις όπως οι πιο συμβατικοί σεισμοί, όπως αυτός που έπληξε την Ιαπωνία το 2011, έτσι ώστε οι αρχές στο παρελθόν δεν είχαν τα ίδια σήματα προειδοποίησης για την εκκένωση," σύμφωνα με την Rebecca Bell του Τμήματος Επιστημών της Γης και Τεχνολογίας στο Imperial College του Λονδίνου. "Αυτοί οι τύποι των σεισμών αναγνωρίστηκαν μόλις πριν από μερικές δεκαετίες, ενώ μέχρι στιγμής έχουμε λίγες πληροφορίες για αυτό το φαινόμενο."

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι, όταν δύο τμήματα του φλοιού της γης, που είναι γνωστά ως τεκτονικές πλάκες, βυθίζονται το ένα κάτω από το άλλο σε μια διαδικασία που ονομάζεται καταβύθιση των πλακών, μπορεί να οδηγήσουν σε σεισμό. Ο κίνδυνος τσουνάμι από ένα παραδοσιακό σεισμό εξαρτάται από το βάθος και το μέγεθος του.

Ωστόσο, οι σεισμοί- τσουνάμι είναι διαφορετικοί, διότι μεγάλα κύματα μπορούν να δημιουργηθούν από σεισμούς σχετικά μικρού μεγέθους. Σε αυτούς τους τύπους των σεισμών, η διαδικασία της καταβύθισης γίνεται σε κλειστές περιοχές με ανώμαλο πυθμένα- δημιουργώντας μια συσσώρευση των πιέσεων που, όταν απελευθερώνονται, και το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα κύματα τσουνάμι.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, τοπογραφικά χαρακτηριστικά - όπως παλιά υποθαλάσσια ηφαίστεια - μπορεί να παρουσιαστούν από την σύγκρουση ανάμεσα σε δύο βυθιζόμενες πλάκες, δημιουργώντας ένα "κρίσιμο σημείο", ανέφερε η έκθεση. Αυτά τα σημεία μπορούν να δημιουργήσουν μία ελαστική πίεση σαν μια λαστιχένια ζώνη που συσσωρεύει, επιτρέποντας σε ένα μικρό σεισμό που εμφανίζεται σε ένα ασυνήθιστα μικρό βάθος, να δημιουργήσει κύματα τσουνάμι πολύ υψηλά.

Η ομάδα των ερευνητών μελέτησε δύο σεισμούς που σημειώθηκαν το Μάρτιο και το Μάιο 1947 στα ανοικτά των ακτών της Νέας Ζηλανδίας – στους όρμους Poverty Bay και Tolaga Bay, αντίστοιχα. Οι σεισμοί είχαν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με άλλους γνωστούς σεισμούς τσουνάμι, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλών μεγεθών (οι δύο ήταν μικρότεροι από 6,0 της κλίμακας Ρίχτερ), μακράς διάρκειας και ασυνήθιστα μεγάλα κύματα τσουνάμι.

Αυτόπτες μάρτυρες από το σεισμό τον Μάρτιο, δήλωσαν κατά τη στιγμή ότι δεν αισθάνθηκαν τις βίαιες δονήσεις, αλλά ένιωσαν το έδαφος να κινείται προκαλώντας μια αίσθηση ναυτίας. Περίπου 30 λεπτά αργότερα ο κόλπος χτυπήθηκε από ένα κύμα 10m το οποίο προέκυψε από ένα μέτριο θαλάσσιο σεισμό μεγέθους 5.9R. Τον Μάιο, ένας σεισμός μεγέθους 5.6R ανοικτά των ακτών της Tolaga Bay προκάλεσε ένα κύμα 6m το οποίο σύντομα πλημμύρισε την ακτή.

Για την έκθεση, οι επιστήμονες χαρτογράφησαν το βυθό στην περιοχή όπου οι δύο σεισμοί- τσουνάμι συνέβησαν πριν από δεκαετίες και βρήκαν δύο ανενεργά ηφαίστεια που ήταν ''στριμωγμένα'' και βυθισμένα κάτω από την επιφάνεια στα ανοικτά των ακτών της Νέας Ζηλανδίας.

Οι ερευνητές πρότειναν ότι τα ηφαίστεια παρείχαν ένα κρίσιμο σημείο μεταξύ ενός τμήματος της πλάκας του Ειρηνικού, ένα τμήμα του φλοιού της γης, και της πλάκας της Νέας Ζηλανδίας, η οποία προσπαθούσε να γλιστρήσει κάτω. Το αποτέλεσμα ήταν μια συσσώρευση ελαστικής ενέργειας που απελευθερώθηκε το 1947, "αποκολλώντας" τις πλάκες και προκαλώντας στα ηφαίστεια να βυθιστούν κάτω από τη Νέα Ζηλανδία.

Η απελευθέρωση της ενέργειας, αν και αργή, προκάλεσε μεγάλες μετακινήσεις του πυθμένα - με αποτέλεσμα να παρουσιαστούν πολύ μεγάλα κύματα τσουνάμι.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν από τη μελέτη θα μπορούσαν να προσφέρουν νέα δεδομένα , και να βοηθήσουν στον εντοπισμό άλλων περιοχών του κόσμου επιρρεπείς σε σεισμούς -τσουνάμι, για να κατανοήσουμε καλύτερα το ρόλο τους στη δημιουργία τέτοιων φαινομένων.

''Χάρη στα δεδομένα από την εξερεύνηση πετρελαίου και τις καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων από δύο σεισμούς -τσουνάμι που συνέβησαν στη Νέα Ζηλανδία περισσότερο από 70 χρόνια πριν, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε για πρώτη φορά, τους παράγοντες που προκαλούν αυτά τα γεγονότα", δήλωσε ο Μπελ. "Αυτό θα μπορούσε τελικά να σώσει ζωές."

Γεωδίφης

Πηγές

1. america.aljazeera.com

2.Φωτογραφίες από το τσουνάμι του 1947, στη Νέα Ζηλανδία -www.teara.govt.nz