«Εργασίαι της Γαλλικής Ακαδημίας των επιγραφών»,1880

Εφημερίδα Αιών, αρ. φύλ. 3286, 31.07.1880: 2

ΕΡΓΑΣΙΑΙ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ.

Ἐν τῇ συνεδριάσει τῆς 18 / 30 Ἰουλίου ὁ κ. Λέων Heuzey, ὁ γνωστὸς συγγραφεὺς τοῦ «Ὀλύμπου καὶ τῆς Ἀκαρνανίας» καὶ τῆς ἐπιστημονικῆς εἰς Μακεδονίαν ἀποστολῆς, ἀνέγνω σημείωσιν συμπληρωτικὴν ὑπομνήματος ὑποβληθέντος κατὰ τὴν προλαβοῦσαν συνεδρίασιν εἰς τὴν Ἀκαδημίαν. Ἐν ταύτῃ δ’ ἐποιεῖτο λόγον περὶ δύο ἀρυβαλίδων (μικρῶν ἀγγείων), εὑρεθεισῶν ἐν τῇ νήσῳ Κῷ. Ἐν τῇ μιᾷ τούτων ἀπεικονίζεται κεφαλὴ φέρουσα κράνος, ἐν δὲ τῇ ἑτέρᾳ κεφαλὴ Ἡρακλέους μετὰ λεοντῆς. Ἐκ τῆς παρατηρήσεως τούτων ὁρμηθεὶς ὁ κ. Heuzey ἐξήτασε τὰς διαφόρους παραστάσεις τοῦ Ἡρακλέους ἐν τῇ ἑλληνικῇ τέχνῃ, καὶ τοῦ Μελικέρτου (Melcarth) ἐν τῇ φοινικικῇ. Φαίνεται, ὅτι ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνας ἡ φοινικικὴ καὶ ἡ ἑλληνικὴ τέχνη ἔσχον ἀμοιβαίαν ῥοπὴν πρὸς ἀλλήλας, οἱ δ’ Ἕλληνες παρέλαβον παρὰ τῶν Φοινίκων τὴν παράστασιν ἥρωος φέροντος λεοντῆν ἐπὶ κεφαλῆς. Ὁ τύπος τῆς κεφαλῆς τῆς ἀρυβαλίδος εἶναι αἰγυπτιακός· ἀλλὰ καί τινες ἄλλαι λεπτομέρειαι, ὡς ἐπὶ παραδείγματος ἡ κέραμος, ἴχνη τινὰ ὑποκυάνου προσωπείου πίνου (βερενικείου) κλπ. πείθουσι τὸν κ. Heuzey, ὅτι τὸ ἀγγεῖον ἐκεῖνο εἶναι φοινικικῆς ἐργασίας. Ἀμφότεραι αἱ ἀρυβαλίδες ἠγοράσθησαν ὑπὸ τοῦ ἐν Παρισίοις μουσείου τοῦ Λούβρου.

Ὁ κ. Λέων Ῥενιὲ προσήνεγκε τῇ Ἀκαδημίᾳ τὸ ζ ́. τεῦχος τοῦ Ἀρχαιολογικοῦ λεξικοῦ τοῦ κ. Saglio, καὶ ἐξῇρε τὴν ἀξίαν τοῦ ἔργου· ὁ δὲ κ. Heuzey προσήνεγκεν ἐπίσης τὸ νεώτατον τεῦχος τοῦ «Δελτίου τῆς ἑλληνικῆς ἀλληλογραφίας», μετ’ ἀναλύσεως τῶν περιεχομένων, ὧν κατέδειξε τὴν σπουδαιότητα. Μετὰ τὸν κ. Δελὶλ ὁμιλήσαντα περὶ τοῦ ὑπὸ Pavlovski συνταχθέντος βιβλιογραφικοῦ καταλόγου, καὶ τὸν κ. Ῥενιὲ περί τινων λατινικῶν ἐπιγραφῶν, ὁ κ. Προὺ ἀνέγνω τὸ πρῶτον μέρος ὑπομνήματος περὶ τῶν «Αὐτοματοποιικῶν Ἥρωνος τοῦ Ἀλεξανδρέως», ἤτοι περὶ τῶν νευροσπάστων κατὰ τὴν ἀρχαιότητα. Τὸ πρῶτον κεφάλαιον τοῦ ὑπομνήματος ἦν ἱστορικὴ εἰσαγωγὴ «περὶ τῆς αὐτοματοποιίας παρὰ τοῖς ἀρχαίοις Αἰγυπτίοις, Ἕλλησι καὶ Ῥωμαίοις». Στηριζόμενος ἐπὶ τῶν ἐρευνῶν τοῦ Magnin (συγγραφέως τοῦ γνωστοῦ βιβλίου Histoire des marionettes dans l’ antiquité et le moyen-âge), ὁ κ. Προὺ κατέδειξεν, ὅτι τὰ νευρόσπαστα ἦσαν κοινότατα κατὰ τὴν ἀρχαιότητα. Ἄξιον ὅμως ἰδίας μνείας εἶναι καὶ τοῦτο, ὅτι ὁ σοφὸς ἀρχαιολόγος παρέλιπε νὰ σημειώσῃ ὅτι ἡ πολιτεία συνέτρεχε τὰς θεατρικὰς παραστάσεις, ἐν αἷς ἐγίνετο χρῆσις μηχανικῶν εἰδωλίων. Ὁ κ. Προὺ ἤλεγξεν ἀκολούθως τὸν Magnin ὅτι οὐδόλως ἔλαβεν ὑπ’ ὄψιν τὰ Ἥρωνος «Αὐτοματοποιικά», ἂν καὶ ἦσαν ταῦτα πηγὴ σπουδαιοτάτη. Ἐν δευτέρῳ κεφαλαίῳ ὁ κ. Προὺ ἐξήτασε τὰ πρῶτα δοκίμια κριτικῆς ἐρεύνης τῶν Αὐτοματοποιικῶν. Ποιησάμενος ἐκτενῆ λόγον περὶ τῶν μελετῶν τοῦ Thévenot (1693), τοῦ Baldi (1589), τοῦ ἀββᾶ τῆς Guastalla, καὶ τοῦ Ἰωσὴφ τοῦ Auria, μετέβη εἰς τὸ τρίτον κεφάλαιον, εἰς τὴν ἐξέτασιν τῶν συγχρόνων κριτικῶν. Ἐν τούτῳ δ’ ἐξελέγχει ἰδιαίτατα τὴν μελέτην τοῦ κ. Th. Henri Martin, συγκρίνων Ἥρωνα τὸν Ἀλεξανδρέα, τῷ περὶ τοῦ αὐτοῦ θέματος γράψαντι Φίλωνι τῷ Βυζαντίῳ. Ὁ κ. Προὺ φρονεῖ, ὅτι ὁ κ. Μαρτὲν δὲν ἔγραψε περὶ τοῦ Ἥρωνος ὅσα ἔδει, οὐδὲ ὡς ἔδει. Τὰ τρία ταῦτα κεφάλαια ἀπαρτίζουσι τὴν εἰσαγωγήν, μεθ’ ἣν ὁ κ. Προὺ ἀνέγνω τὸ πρῶτον μέρος, ἐπιγραφόμενον «Γενικαὶ παρατηρήσεις περὶ τῶν Αὐτοματοποιικῶν». Ἐν τῷ πρώτῳ κεφαλαίῳ ὁ συγγραφεὺς ἐπιβάλλεται ν’ ἀποκαταστήσῃ κριτικῶς τὸ κείμενον, ὅπερ ὑπὸ τῶν προγενεστέρων ἐκδοτῶν ἐθεωρεῖτο κεκολοβωμένον, ἕνεκα τῆς ἐπαναλήψεως λέξεών τινων· αἱ λέξεις αὗται, ὡς ἀποδείκνυσιν ὁ Προὺ, παρενεβλήθησαν κατόπιν εἰς τὸ κείμενον, ὅπερ εἶναι ἀκέραιον ὡς ἔχει. Αἱ παρατηρήσεις καὶ τὰ πορίσματα τοῦ κ. Πρού, εἶναι ἀδύνατον νὰ ἐννοηθῶσι χωρὶς τῆς παραθέσεως ὁλοκλήρων χωρίων. 

Ἐνταῦθα δὲ περιοριζόμεθα νὰ σημειώσωμεν, ὅτι Ἥρων ὁ Ἀλεξανδρεὺς ἐφαρμόττει τὰς ἑαυτοῦ θεωρίας ἢ τεχνικὰς παρατηρήσεις εἰς δρᾶμά τι οὗ παρέχει ἀνάλυσιν· τοῦτο διαιρεῖται εἰς πράξεις πέντε, κεχωρισμένας ἀλλήλων διὰ σκηνικῶν διαλειμμάτων· κατὰ δὲ τὴν διάρκειαν τῶν διαλειμμάτων μεταβάλλεται ἡ σκηνογραφία· ἀναφέρεται μάλιστα καὶ μεταβολὴ σκηνογραφίας, ἐν τῷ μέσῳ τῆς πράξεως.

Γεωδίφης