«Ακρόπολη του Τρίοπα»
Νοτιοανατολικά της πόλης Κω, πίσω από έναν μεσοζωικό ασβεστολιθικό βράχο με σχετικά πρόσφατης ηλικίας κορήματα υπάρχουν πελασγικά τείχη από έναν ακόμη προϊστορικό οικισμό της Κω.
«Στα υψώματα του Αγ.Φωκά διακρίνονται θεμέλια αρχαίας ακρόπολης με πελασγικά τείχη» αναφέρει για τον ανεξερεύνητο μέχρι σήμερα οικισμό ο αείμνηστος Μιχάλης Σκανδαλίδης.
Ο πανάρχαιος οικισμός έχει εκτιμώμενη περίμετρο 1,62χλμ, εμβαδό 0,18 τετρ.χλμ. και συναντάται σε υψόμετρα από 89-187μ. από την στάθμη της θάλασσας.
Ο Βασίλης Χατζηβασιλείου στην Ιστορία της Κω, γράφει ότι:«οι Πελασγοί που έφτασαν στην Κω δεν είχαν μόνο Μικρασιατική την προέλευση,αλλά πολλοί από αυτούς προέρχονταν από την ηπειρωτική Ελλάδα. Άφησαν τα ίχνη τους σε οικοδομήματα με τεράστιους πολυγωνικούς λίθους όπως στη θέση Παλιόσκαλα, στα υψώματα του Αγίου Φωκά όπου διακρίνονται τα θεμέλια πανάρχαιας Ακρόπολης με πελασγικά τείχη και ίσως το θολωτό κτίσμα της Βουρίνας. Μετά τους Πελασγούς διαπεραιώθηκαν από την αντικρυνή Καρία στις εύφορες πεδιάδες της Κω και άλλα πελασγικά φύλα όπως οι Κάρες που έδωσαν στο νησί το όνομα Κουρίς ή Καρίς και οι Λέλεγες».
«Ως πρώτοι κάτοικοι του νησιού αναφέρονται οι Φοίνικες και οι Κάρες. Πανάρχαια ίχνη των κατοίκων της βρέθηκαν στον Αγ.Φωκά, Παλιό Πυλί και Ζηνί. Από τα προϊστορικά εργαλεία εξάγεται το συμπέρασμα ότι υπήρχαν κατοικημένοι οικισμοί πριν από 2168 π.Χ τη χρονολογία που εφευρέθηκε ο σίδηρος. Μετά τον Άγιο Φωκά γύρω από το λιμάνι της Παλιόσκαλας υπάρχουν λείψανα παλιών χρόνων και ίσως εδώ έφτασαν οι Κάρες. Βρήκα λείψανα αρχαίων ερειπίων διαφόρων περιόδων και ογκόλιθους.Την κοιλάδα την διαρρέει ένας χείμαρρος που τα νερά του προέρχονται από φυσικές πηγές οι οποίες είναι υψηλότερα. Πίσω από τον Αγ.Φωκά βρέθηκαν ίχνη από αρχαία ακρόπολη. Υπάρχει αρχαίο πηγάδι από γκρίζο μάρμαρο. Σε αυτή την κοιλάδα υπήρχε η πόλη που έχτισε ο βασιλιάς της Κνίδου, Τρίοπας και μαζί με τους περιοίκους της ο πληθυσμός πρέπει να υπερέβαινε τους 10000 κατοίκους. Ο οικισμός επικοινωνούσε με τους κατοικημένους τόπους του Αγ.Γεωργίου και Αγ.Κωνσταντίνου με αρχαίο δρόμο. Κοντά σε αυτή την τοποθεσία υπάρχουν αρχαία λατομεία με μάρμαρα και πρασινόλιθους [φυλλίτες]. Γύρω υπάρχουν αρχαία σπήλαια στις Σχίστρες, Μπελεντί και Θεριότρυπες. Στην νοτιοανατολική περιοχή του νησιού κατοίκησαν οι Τριοπίδες, και οι Κάρες που ζούσαν εκεί εκτοπίστηκαν βορειοδυτικά», προσθέτει ο Ιάκωβος Ζαρράφτης.
Ο Ηρόδοτος σημειώνει πως «όσο καιρό οι Ίωνες κατοικούσαν στη Πελοπόννησο στη περιοχή της σημερινής Αχαΐας, πριν ακόμη να έλθουν ο Δαναός και ο Ξούθος ονομάζονταν Πελασγοί Αιγιαλείς και που έλαβαν τελικά το όνομα Ίωνες από τον Ίωνα του Ξούθου».
Ο ιστορικός Διονύσιος Αλικαρνασσεύς υποστηρίζει: «των Πελασγών το γένος εκ Πελοποννήσου το αρχαίον».
Οι Πελασγοί θεωρούνται πρόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.Με τον γενάρχη τους Πελασγό συνδέθηκαν πολυάριθμοι θρύλοι και παραδόσεις, μεταξύ αυτών του μυθικού Τρίοπα.
Ο πρώτος βασιλιάς της Κω ήταν ένας από τους πολλούς ήρωες της τοπικής μυθολογίας που συνδέεται με πολλές γενεαλογίες και τόπους.
Από τον γιο του Μέροπα και μετέπειτα η Κως κυβερνήθηκε από τη δυναστεία των Τριόπων και Μερόπων. Από το όνομα της κόρης [Κόω] κάποιου Μέροπα το νησί απέκτησε την σημερινή ονομασία.
Ο Τρίοπας ήταν Ηλιάδας, βρέθηκε στην Κω εξαιτίας ενός φόνου σύμφωνα πάντα με τη μυθολογία μας.Σκότωσε μαζί με τους Μακαρέα, Ακτίνο και Κάνδαλο, τον αδελφό τους Τεναγέα, ο οποίος είχε μεγάλη επιδεξιότητα στις επιστήμες. Όταν έγινε γνωστό το έγκλημά ο Τρίοπας διέφυγε σε ακρωτήρι της Καρίας που πήρε το όνομά του [Τριόπιο Ακρωτήριο]. Εκεί ίδρυσε την περίφημη αρχαία πόλη της Κνίδου που δεν ήταν το Κάβο Κριός.Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι υπήρχε άγαλμά του και του αλόγου του στους Δελφούς, ως μια προσφορά των Κνιδίων.
Μετά την ίδρυση του Τριόπιου μετακόμισε στην Κω, στην απέναντι ακτή του Αγίου Φωκά.Πίσω από τη μετανάστευση του μυθικού βασιλιά στο Τρίοπο δεν είναι απίθανο να κρύβεται ένα μέγιστο προιστορικό άγνωστο σεισμικό επεισόδιο του Ρήγματος Κω ή της ζώνης διάρρηξης της Κνίδου.
Οι Ηλιάδες ανήκουν στην Εποχή των Θνητών,ήταν οι 7 γιοι του Ήλιου και της Ρόδου και εγγονοί του Ποσειδώνα. Ήταν αδέρφια της Ηλεκτρυώνης. Μια μαρμάρινη ταμπλέτα του 3ου αιώνα π.Χ. που βρέθηκε στην Ιαλυσό περιέχει μια επίγραμμα σχετικά με τους κανονισμούς για τους επισκέπτες του ναού της.Πέθανε παρθένα και λατρευόταν ως ηρωίδα στο νησί της Ρόδου. Ήταν πιθανώς μια θεά της ανατολής του Ηλίου.
Η ιστορία του Τρίοπα πάει πίσω στο 1700-1600 π.Χ. Πιθανότατα σχετίζεται με ένα δεύτερο μεταναστευτικό προϊστορικό κύμα προς την Κω προερχόμενο από την αρχαία Κνίδο. Ωστόσο είχε αρχική προέλευση την Ιάλυσο την αρχαιότερη πόλη του νησιού της Ρόδου.
Παραμένει άγνωστο το τι προκάλεσε τη μετανάστευση των Ηλιάδων προς τα βόρεια. Σεισμός, κλιματική αλλαγή ή πολεμική σύγκρουση; Η Ιαλυσός χτίστηκε πριν από το 1.600 π.Χ. και είναι η γενέτειρα του διάσημου αρχαίου ολυμπιονίκη Διαγόρα. Παράκμασε μετά την ανάπτυξη της αρχαίας Ρόδου, από τον 4ο αιώνα π.Χ.
Γεωδίφης
Πηγές:
1. Ιστορία των σεισμών της Κω, 2018-2023
2. Δάμος ο Κώιων, 2021
3. Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
4. Κώια-Ιακ. Ζαρράφτης
5. Αρχείο L.Morricone/saia
6.Παλιές φωτογραφίες της Κω/ ΦΒ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
