Πύθιο, στη γη των θεϊκών περασμάτων
Το άγαλμα του Απόλλωνα.
Εξωγενείς και βίαιες εσωγενείς δυνάμεις της φύσης σμίλευσαν τον πολύκορφο θεϊκό Όλυμπο που στέκεται σαν γίγαντας σχεδόν στα 3.000μ., χωρίς κανένα να αμφισβητεί την υπεροχή του.
Ο Όλυμπος είναι σχετικά μικρό σε έκταση [600 τετραγωνικά χιλιόμετρα] βουνό με σχεδόν κυκλικό σχήμα. Δεν είναι νέο αλλά ούτε ένα παλιό βουνό της χώρας.
Η ηλικία του δεν ξεπερνά τα 200 εκ. χρόνια. Κάποτε τα πρώτα υλικά που το απαρτίζουν βρίσκονταν στον πυθμένα μιας ρηχής θάλασσας και ανυψώθηκαν από τις ακούραστες τεκτονικές δυνάμεις. Πριν από 1 εκ. χρόνια καλύφθηκε από παγετώνες που δημιούργησαν τα κοιλώματα του. Όταν έλιωσαν οι πάγοι, οι ποταμοί που δημιουργήθηκαν παρέσυραν μεγάλες ποσότητες υλικών χαμηλότερα σχηματίζοντας αλλουβιακά ριπίδια τα οποία παρατηρούνται από τους πρόποδες του βουνού μέχρι την θάλασσα.
Τα δυτικά όρια του Ολύμπου οριοθετούνται από τη Μονή Αγίας Τριάδας Σπαρμού και το Πύθιο έναν οικισμό του Δήμου Ολύμπου με πολύ πλούσια ιστορία.
Το Πύθιο[πρώην Σελλος] βρίσκεται σε υψόμετρο 690μ. στη νοτιοδυτική πλευρά του Ολύμπου, σε αμφιθεατρική θέση. Το τοπωνύμιο μάλλον προέρχεται από τον θεό Πύθιο Απόλλωνα. Το τωρινό χωριό συναντάται περίπου 25χλμ. από την Ελασσόνα και η στρατηγική θέση του ήταν παλαιότερα καθοριστική αφού έλεγχε τα στενά της Πέτρας μεταξύ των Πιερίων και του Ολύμπου. Σε αυτή την περιοχή έγινε η ιστορική μάχη της Πύδνας του 168 π.Χ. μεταξύ των Ρωμαίων και των Μακεδόνων.
Στο Πύθιο και στην πηγή της Δολίχης βρέθηκαν παλαιολιθικά ίχνη κατοίκησης. Ευρήματα δείχνουν ότι άνθρωποι της περιοχής γνώριζαν να κατασκευάζουν όπλα και εργαλεία με μαύρη πέτρα [σαπωνόλιθο πέτρωμα από τάλκη με προσμίξεις χλωρίτη και αμφιβόλων] που πρόστριβαν πάνω σ’ αγριόπετρα [γρανιτόπετρα ίσως γνεύσιο].
Το Πύθιο, η Δολίχη και η Άζωρος αποτελούσαν την Περραιβική Τρίπολη. Οι Περραιβοί ήταν λαός της αρχαίας Θεσσαλίας που αναφέρονταν σε αρχαίες πηγές της μυθολογίας και της ιστορίας.
Τον 5ο αιώνα π.Χ. η Περραιβία [μάλλον σημαίνει χώρα των περασμάτων] εκτεινόταν μεταξύ του Ολύμπου και του Πηνειού περιοριζόμενη γεωγραφικά από τις διαβάσεις των Τεμπών, της Πέτρας και του Σαρανταπόρου.
Στον βίο του «Αιμιλίου Παύλου» του Πλούταρχου αναφέρθηκε η πρώτη μέτρηση υψομετρικής διαφοράς που έγινε από τον Ξεναγόρα. Η μέτρηση του ύψους μάλλον έγινε με την γεωδαιτική διόπτρα κατά την ελληνιστική περίοδο [3ος-2ος αιώνας π.Χ.] και επαληθεύτηκε σήμερα με μεγάλη ακρίβεια, ιδιαίτερα μετά την ταυτοποίηση του ναού του Πυθίου Απόλλωνα, ύστερα από τις αρχαιολογικές ανασκαφές του 1990 και του 2000.Η μέτρηση σχετίζεται πιθανότατα με την υψηλότερη κορυφή του Δυτικού Ολύμπου, το Φλάμπουρο, ορατή από το ναό του αρχαίου Πυθίου. Το σφάλμα της μέτρησης είναι μικρότερο από 3%, της τάξης του 2% ή περίπου 50 μέτρων, με ακριβές υψόμετρο 2473 μέτρα.
Στο Πύθιο υπάρχουν βυζαντινά ευρήματα, καθώς και αγιογραφίες και επιγραφές σε βράχους όπου υπήρχαν ασκητάρια. Ανασκαφές έφεραν στο φως τον ναό του Πυθίου Απόλλωνα. Στο Πύθιο υπάρχουν τρεις αρχαίοι ναοί των οποίων τα δομικά τους πετρώματα είναι από πράσινο σχιστόλιθο. «Δύσκολο πέτρωμα για κίονες και δόμηση» λέει ο ντόπιος Κώστας Σαράτσης, και δεν έχει άδικο. Ίσως εκεί βρίσκονταν οι πρώτοι ναοί στον Ελλαδικό χώρο.
Κατά την ανασκαφή του ναού του Απόλλωνα βρέθηκε άγαλμα ρωμαϊκής περιόδου που απεικονίζει το θεό Απόλλωνα. Δίπλα στο ναό, ανασκάφθηκαν δύο ακόμη ναοί, ένας προς τιμή του Ποσειδώνα Πατρώου και ένας προς τιμή της Άρτεμης. Και οι τρεις ναοί χρονολογούνται στη ρωμαϊκή περίοδο [1ος αιώνας π.Χ] και προφανώς ανεγέρθηκαν στη θέση παλαιότερων. Ο Ναός του Ποσειδώνα Πατρώου βρίσκεται κοντά σε κανονικό ρήγμα, με μήκος τουλάχιστον 10χλμ. που έχει βορειοανατολική κατεύθυνση.
Λέγεται ότι στον λατρευτικό χώρο του Πυθίου, θυσίασε στο θεό Δία ο Μέγας Αλέξανδρος [πριν από μερικές δεκαετίες υπήρχε και ο βωμός] λίγο πριν εκστρατεύσει προς την Ασία κατά την στρατολόγηση πολεμιστών και ιππέων από τη Θεσσαλία.
Τα πετρώματα που κυριαρχούν στην περιοχή είναι ο γνεύσιος, ο ασβεστόλιθος και ο χλωριτικός σχιστόλιθος.
Ιστορικοί μεγάλοι σεισμοί δεν έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή. Ο μεγαλύτερος είχε μέγεθος Μ6.5 συνέβη στις 26 Σεπτεμβρίου 1695 με επίκεντρο κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Ιλαρίωνα. Αρκετά χωριά και πόλεις υπέστησαν σημαντικές ζημιές από την δόνηση. Σημαντικός επίσης ήταν ο σεισμός, σημειώνεται στον χάρτη, με μέγεθος Μ6.4 του 1211 που γκρέμισε το κάστρο της Βέροιας και κατέστρεψε την εκκλησία της Θεοτόκου Ελεούσας.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Πληροφορίες ,Κώστας Σαράτσης
2.Βικιπαίδεια
3.Γεωλογικός και Σεισμοτεκτονικός Χάρτης Ελλάδας- ΙΓΜΕ
4.Σεισμοί της Ελλάδας- Β.Παπαζάχος
5.elassona.com.gr
6.mpalaoyras.blogspot.gr
7. agnostiellada.blogspot.gr
Οι τρεις αρχαίοι ναοί του Πυθίου και το ρήγμα του Ποσειδώνα Πατρώου.
Χάρτης με τα ρήγματα και το επίκεντρο του σεισμού του 1211.