Ποιός ήταν ο Κρατερός;

Εικονογραφημένη παράσταση από την Σύνοψη Ιστοριών, 9ος αιώνας μ.Χ.

«Σύνοψις Ιστοριών» 

Είναι ένα σπάνιο εικονογραφημένο ιστορικό έργο του Ιωάννη Σκυλίτζη, που χρονολογείται μεταξύ των ετών 1150 και 1175. Δημιουργήθηκε στην νορμανδική βασιλική αυλή και θεωρείται το μοναδικό αντίγραφό του,  που σήμερα σώζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας.

Πρόκειται για ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο μεσοβυζαντικής περιόδου, που περιλαμβάνει πολλές παραστάσεις βυζαντινών, δυτικών και αραβικών στοιχείων και έχει ιδιαίτερη πολιτιστική σημασία.

Στην παράσταση σύμφωνα με οθωμανικό κείμενο που τυχαία βρήκα πρόσφατα, μουσουλμάνοι στην Κρήτη κυνηγούν και καταλαμβάνουν τον Κρατερό και τον κρεμούν στο νησί της Κω.Οι Κρητικοί Σαρακηνοί καταδιώκουν τον στρατηγό  [με παρωνύμιο Κρατερός], τον αιχμαλωτίζουν και τον εκτελούν στην Κω. 

Ο στρατηγός Κρατερός σταυρώθηκε στην Κω;

Ο Θεόδωρος Κρατερός ήταν Βυζαντινός ναυτικός διοικητής του 9ου αιώνα. Στις αρχές της δεκαετίας του 820, φέρεται ως στρατηγός του Θέματος Κιβυρραιωτών, το σημαντικότερο από τα τρία ναυτικά θέματα της αυτοκρατορίας. Πρόκειται για διοικητικό διαμέρισμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον 8ο μέχρι τον 12ο αιώνα. Μέχρι τον 9ο αιώνα ήταν το μοναδικό ναυτικό θέμα. Μετά τον 9ο αιώνα, αποσπάστηκαν από αυτό το Θέμα Αιγαίου Πελάγους και το Θέμα της Σάμου. 

Αφού ο Φωτεινός απέτυχε να ανακτήσει το νησί της Κρήτης από τους μουσουλμάνους, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Β' έστειλε στην Κρήτη τον Κρατερό. Αυτή η νέα αποστολή ξεκίνησε περίπου το  827/829, είχε 70 πλοία και ήταν αρχικά επιτυχημένη. 

Τελικά ο Κρατερός ηττήθηκε ως αποτέλεσμα μιας ξαφνικής νυχτερινής επιδρομής των Αράβων, όμως βρήκε τη λύση για να διαφύγει. Αν και ο Κρατερός κατέφυγε στην Κω, συνελήφθη από τους Άραβες και σταυρώθηκε εκεί, σύμφωνα πάντα με μία οθωμανική πηγή. 

Ωστόσο , ο Θεόδωρος ο Κρατερός, ο βυζαντινός ευνούχος, στρατηγός του 9ου αιώνα επίσης φέρεται ως ένας από τους 42 Μάρτυρες του Αμορίου. Μια ομάδα Βυζαντινών ανώτερων αξιωματούχων που αιχμαλωτίστηκαν από το Χαλιφάτο των Αββασιδών κατά την Άλωση του Αμορίου το 838 και εκτελέστηκαν το 845, μετά την άρνησή τους να ασπαστούν το Ισλάμ.Το Αμόριο της Μικράς Ασίας είναι ο επικρατέστερος διεκδικητής της καταγωγής του Αισώπου.

Η μνήμη του Κρατερού όπως και των άλλων 41 μαρτύρων γιορτάζεται από την ορθόδοξη εκκλησία στις 6 Μαρτίου.

Αν λάβουμε υπόψη την Σύνοψη Ιστοριών του Σκυλίτζη και τα οθωμανικά αρχεία υπάρχει μία ιστορική αντίφαση ανάμεσα σε δύο διαφορετικές απόψεις που αφορούν το τέλος και τον τόπο εκτέλεσης του θεωρούμενου αρχηγού των βυζαντινών μαρτύρων.

Η εκτέλεση των 42 περιγράφεται στην αγιογραφία του Ευωδίου, η οποία διαδόθηκε ευρέως, με αρκετές παραλλαγές του θρύλου από μεταγενέστερους συγγραφείς.

Γεωδίφης

Πηγή-Σύνοψη Ιστοριών του Σκυλίτζη