Αδάμ των Κώων
Γεγονὸς μεγάλο καὶ παγκόσμιου ἐνδιαφέροντος σημειώθηκε στην Κῶ τὸ ἔτος 1927. Σὲ ἀνασκαφὲς ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη καὶ συγκεκριμένα στὸν τόπο τοῦ ἀρχαίου Ωδείου, ποὺ ἔκαμαν ἰταλοὶ ἀρχαιολόγοι, ξέθαψαν μαζὶ μὲ ἄλλα ἀγάλματα καὶ τὸ ἄγαλμα τοῦ Ἱπποκράτη.
Θρίαμβος τῆς ἰταλικῆς ἀρχαιολογικῆς ἐπιστήμης σημαντικὸς καὶ ἐπιτυχία μεγάλη τῶν ἰταλῶν ἀρχαιολόγων, ποὺ διαλαλήθηκε σ᾿ ὅλο τὸν κόσμο. Σεισμὸς στὶς ψυχὲς τῶν κατοίκων τοῦ νησιοῦ.
Ἡ εἴδηση διαδόθηκε ἀστραπιαῖα σ᾿ ὅλη τὴν Κῶ καὶ ξύπνησε μέσα τους, μὲ ὅλη τὴ δύναμη τοῦ ἀταβισμοῦ, ὁ ἀκατάλυτος δεσμός, ποὺ τοὺς συνέδεε μὲ τὸν μεγάλο προπάτορά τους, τὸν διάσημο πατέρα τῆς Ἰατρικῆς, τὸν ᾿Αδὰμ τῶν Κώων. Καὶ ἤτανε πολὺ συγκινητικὸ νὰ βλέπεις κάθε μέρα νὰ συρρέουν οἱ κάτοικοι τῆς πρωτεύουσας «σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις» καὶ νὰ κατεβαίνουν οἱ χωρικοὶ εἴτε πεζοὶ ἀπὸ τὰ κοντινὰ χωριά, εἴτε μὲ τὰ γαδουράκια τους οἱ περισσότεροι ἀπὸ τὰ μακρινά, ἀθρόοι, γέροι καὶ νέοι, ἄντρες καὶ γυναῖκες, γιὰ νὰ ἰδοῦν καὶ νὰ προσκυνήσουν - κυριολεκτικά μὲ σεβασμὸ καὶ συγκίνηση τὸν μεγάλο πρόγονο καὶ Πατριάρχη τῆς γενιᾶς τους.
Καὶ τὸ καταπληκτικότερο ! Νὰ παρατηρεῖς τοὺς γέρους καὶ τὶς γριοῦλες νὰ πλησιάζουν μὲ δέος καὶ σχεδὸν νὰ σταυροκοποῦνται, δακρυσμένοι καὶ νὰ ἀσπάζονται τὸν ἀνδριάντα του!Τί ὑπέροχος καὶ αὐθόρμητος συνδυασμὸς καὶ τί μεγαλειώδης σύζευξη τοῦ ἀρχαίου ελληνικού πνεύματος μὲ τὴ ζείδωρη καὶ ἀληθινὴ θρησκεία τοῦ Ναζωραίου ...
Αὐτὸ φυσικὰ ἐξαγρίωνε τοὺς Ἰταλούς, ἀλλὰ τί μποροῦσαν νὰ κάμουν; Ωστόσο, ἐκεῖνο ποὺ δὲν ἔκαμαν τότε, νὰ διώχνουν δηλ. τὸν κόσμο, τὸ ἔπραξαν ἀργότερα, γιατὶ ὑποβοηθούσε τα σχέδιά τους.
Μὲ τὴν ἀνεύρεση τοῦ περίφημου ἀγάλματος καὶ τὴν ἀναστήλωση τῶν κατάλοιπων τοῦ Ἀσκληπιείου στὴ σημερινή του μορφή, σκάλισαν σὲ μιὰ μαρμάρινη πλάκα τὸν μνημειώδη Ορκο τοῦ Ἱπποκράτη στὴν Ιταλικὴ γλώσσα καὶ τὴν τοποθέτησαν στὸ περιτοίχισμα που περιβάλλει τὴ ρίζα τοῦ ἱστορικοῦ του Πλατάνου.
Τὸ ὀρθότερο καὶ δικαιότερο θὰ ἤτανε νὰ σμίλευαν τὸν Ὅρκο στην Ἰωνική διάλεκτο τοῦ πρωτότυπου. Αλλὰ οἱ Ἰταλοὶ φασίστες ποντάριζαν προφανῶς στην προπαγάνδα τους καὶ στὸ χρόνο.
Ποιός ξέρει, σκέφτονταν, ἴσως μὲ τὸν καιρό, βλέποντας συνεχῶς καὶ ἀκούοντας κάθε μέρα καὶ ὡρα τὰ ἴδια καὶ τὰ ἴδια, μπορεῖ στὸ τέλος νὰ ἔκαμναν τὸν κόσμο να πιστέψει ὅτι ὁ Ιπποκράτης, ἂν δὲν ἤτανε Ἰταλός, διὰ ἤτανε τουλάχιστο... Ρωμαίος πρόγονός τους ! Καὶ προσπαθοῦσαν μ' αὐτὸ τὸν τρόπο νὰ οἰκειοποιηθοῦν ἀλλότρια ἐπιτεύγματα καὶ νὰ δείξουν στον κόσμο τον ξένο, που κατέφθανε ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τῆς γῆς, νὰ δεῖ καὶ νὰ θαυμάσει τον μεγάλο ἱδρυτὴ καὶ πατέρα τῆς Ἰατρικής Επιστήμης, ὅτι ὁ Ἱπποκράτης ήτανε μάλλον Ρωμαίος καὶ ὅτι ὅλοι οἱ κάτοικοι τοῦ νησιοῦ ἦσαν πέρα γιὰ πέρα Ἰταλοί. Ετσι ἐδικαιολογεῖτο καὶ το: «Isole Italiane di Egeo»...
«Καθηγητής και πάλι στο Ιπποκράτειο Γυμνάσιο»,
Ηρακλής Καραναστάσης, 1927
