Τι μας αποκαλύπτουν οι οψιδιανοί του Αιγαίου

 

Ο οψιδιανός είναι ένα ηφαιστειακό πέτρωμα με υαλώδη μορφή, που εξαιτίας της ανθεκτικότητας του χρησιμοποιήθηκε πριν από 35.000 έως 11.000 χρόνια από τους προϊστορικούς ανθρώπους για την κατασκευή εργαλείων και όπλων.

Ο οψιδιανός ήταν ένα πολύτιμο πέτρωμα που βρίσκεται στη Μήλο, στην Αντίπαρο και στο Γυαλί (μεταξύ Νισύρου και Κω). Από εκεί και μέσω του εμπορίου διαδόθηκε σε όλο το Αιγαίο, καθώς και στην ηπειρωτική χώρα. Οι άνθρωποι πριν από την Εποχή του Χαλκού που ήθελαν να αποκτήσουν αιχμηρά εργαλεία και όπλα υποχρεώνονταν να ταξιδέψουν με πλοίο μέχρι τη Μήλο.

Με βάση νέες τεχνικές χρονολόγησης πετρωμάτων όπως o οψιδιανός, επιστήμονες -μεταξύ των οποίων και Έλληνες- ανακάλυψαν πως οι προϊστορικοί άνθρωποι μπορεί να ταξίδεψαν στο Αιγαίο πριν από 15.000 χρόνια. 

 Ενδείξεις για παλαιολιθικά ταξίδια στη Μήλο έχουν βρεθεί στο σπήλαιο Φράγχθι (νομός Αργολίδας). Το σπήλαιο κατοικήθηκε σίγουρα από τον Homo sapiens (30000 π. Χ.), πιθανόν και από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (40000 π. Χ.), ενώ υπάρχουν ενδείξεις συνεχούς κατοίκησης μέχρι το 3000 π.Χ., καθιστώντας το έναν από τους μακροβιότερους τόπους συνεχούς ανθρώπινης παρουσίας. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν μοναδικά ευρήματα, όπως ένας ανθρώπινος σκελετός, ηλικίας 10.000 - 8.000 ετών, πήλινα θραύσματα, ειδώλια, αγαλματίδια, χάντρες, κατεργασμένα όστρακα και οψιδιανός της παλαιολιθικής εποχής. Η τελευταία ανακάλυψη έφερε τα πάνω κάτω στην αντίληψη για τις θαλάσσιες μεταφορές, καθώς γεωχημικές έρευνες έδειξαν ότι πρόκειται για οψιδιανό που προήλθε από τη Μήλο, 80 μίλια μακριά από το σπήλαιο.

«Επρόκειτο για ναυτικούς που πέρναγαν από το ένα νησί του Αιγαίου στο άλλο, φτάνοντας μέχρι τη Μικρά Ασία και την ελληνική ενδοχώρα», αναφέρει ο κ. Λάσκαρης, ο οποίος μαζί με τους συνεργάτες του δημοσιεύουν σχετικό άρθρο στο «Journal of Archaeological Science», στο τεύχος του Σεπτεμβρίου.

Οι επιστήμονες χρησιμοποιώντας μία παραδοσιακή μέθοδο - χρονολόγηση της υδάτωσης του οψιδιανού- και μια νέα τεχνική, τη φασματομετρία δευτερογενούς μάζας ιόντων της διαποτισμένης επιφάνειας η οποία τους επέτρεψε να υπολογίσουν την ποσότητα του νερού που εισχωρεί στο πέτρωμα. 

Με τη νέα μέθοδο, απέδειξαν ότι αντικείμενα από οψιδιανό της Μήλου κατασκευάστηκαν στην ενδοχώρα πολύ νωρίτερα από ότι αρχικά θεωρείτο. Με άλλα λόγια, οι προϊστορικοί άνθρωποι πραγματοποίησαν θαλάσσια ταξίδια στα νησιά -με άγνωστους μέχρι σήμερα τύπους πλοίων- από πολύ νωρίς.  

Γεωδίφης με πληροφορίες από την Καθημερινή

Φωτογραφία-οψιδιανός