Το ενεργό ρήγμα της Φυλής και ο σεισμός της Αθήνας του 1999

Ήταν η 7η Σεπτεμβρίου του 1999,όταν συνέβη ένα σεισμικό γεγονός που απασχόλησε περισσότερο από κάθε άλλο την ελληνική κοινωνία τα τελευταία 50 χρόνια. Η σεισμική δόνηση εκδηλώθηκε μέσα στο πολεοδομικό συγκρότημα της πρωτεύουσας που θεωρούνταν ,μέχρι τότε ασεισμικό, αλώβητο και πιο ήσυχο για τα καπρίτσια του Εγκέλαδου. Πριν από το κύριο σεισμό(ώρα 11.56) προηγήθηκαν προσεισμοί ενώ ο μεγαλύτερος μετασεισμός ήταν μεγέθους 4,9R και έγινε την ίδια μέρα .

Ο σεισμός παρά το σχετικώς μικρό μέγεθος του προκάλεσε μεγάλες καταστροφές κυρίως στα Α.Λιόσια, Μεταμόρφωση, Θρακομακεδόνες και στο Μενίδι. Το οικονομικό κόστος του σεισμού ανήλθε στο ποσό των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ. 

Έχουν περάσει ήδη 12 χρόνια από το φονικό σεισμό των 5,9 Ρίχτερ, από τον οποίο έχασαν τη ζωή τους 143 άνθρωποι, τραυματίστηκαν  1.600 και 50.000 περίπου έμειναν άστεγοι. Ο σεισμός της Αθήνας ,όπως ονομάσθηκε, πρόσβαλε το χώρο στον οποίο υπήρχαν τα επιχειρησιακά κέντρα διοίκησης και τα κέντρα αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, δηλαδή υπουργεία, οργανισμοί, πανεπιστήμια. Έτσι, λοιπόν, η διαχείριση της έκτακτης ανάγκης, λόγω της αποδιοργάνωσης των υπηρεσιών, καθυστέρησε σημαντικά. Ωστόσο, μετέπειτα  ανέδειξε με τον πλέον δραματικό τρόπο τα πολεοδομικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της δυτικής Αθήνας.

Συνέπεια του σεισμού των 5,9 Ρίχτερ (μη ορατή άμεσα) είναι η βύθιση του λεκανοπεδίου της Αθήνας σε σχέση με τον ορεινό όγκο της Πάρνηθας. Το έδαφος μετακινήθηκε στο Θριάσιο Πεδίο 6-8 εκατοστά, ενώ στο βόρειο τμήμα του λεκανοπεδίου, Μενίδι, Φιλαδέλφεια, Λιόσια, Περιστέρι, Μεταμόρφωση, Θρακομακεδόνες, Πετρούπολη, η παραμόρφωση ήταν 3-4 εκατοστά.

Από πού προήλθε το σεισμικό γεγονός; Στην περιοχή υπάρχουν πολλά ρήγματα, όπως μπορείτε να δείτε από την παραπάνω εικόνα. Όμως , η σεισμογόνος δομή από την οποία προήλθε ο σεισμός  της Αθήνας είναι το ενεργό κανονικό ρήγμα Φυλής-Α.Λιοσίων  σύμφωνα με τον καθηγητή Νεοτεκτονικής-Παλαιοσεισμολογίας  Σ.Παυλίδη του ΑΠΘ. Έρευνα έδειξε  ότι η περιοχή  αποτελείται από 5 τουλάχιστον ανεξάρτητα μικρότερα ρήγματα που συμπεριφέρονται ανεξάρτητα, άρα ως μικρές μονάδες, δίνοντας πολύ μικρούς κατά κανόνα σεισμούς με πολύ μεγάλη περίοδο επανάληψης μεγάλων σεισμών, της τάξης μερικών χιλιάδων ετών και άρα δεν αποτελούν σήμερα και στο άμεσο μέλλον, κίνδυνο.

Πότε θα ενεργοποιηθεί ξανά; Το ρήγμα  της Φυλής εκτείνεται σε περίπου 8-10 χιλιόμετρα. Η ενεργοποίηση του έγινε σε βάθη από 3-15 χιλιόμετρα και τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε χειρότερα εκείνη την ημέρα εάν η σεισμική διάρρηξη έφτανε μέχρι την επιφάνεια. Αν και το ρήγμα διατηρεί την ίδια γεωμετρία διαφοροποιείται από τα γειτονικά ρήγματα του Θριασίου και των Θρακομακεδόνων αφού διατηρεί εκείνα τα γεωμορφολογικά χαραχτηριστικά που το χαρακτηρίζουν ως ενεργό δομή.

Το ρήγμα της Φυλής έχει εκτονώσει όλη τη συσσωρευμένη ενέργειά του με το σεισμό του 1999. Όμως, ο σεισμός προκάλεσε ανακατανομή των τάσεων σε γειτονικά ρήγματα, για τα οποία δεν γνωρίζουμε πότε ενεργοποιήθηκαν για τελευταία φορά. Σήμερα, πάντως, όλοι οι ερευνητές συγκλίνουν στην άποψη ότι όλη η συσσωρευμένη ενέργεια στην Πάρνηθα εκτονώθηκε και δεν υπάρχει υπάρχει κίνδυνος από εκεί, για τουλάχιστον 2000 χρόνια

Γεωδίφης

Πηγές

1.Σεισμοτεκτονικός χάρτης της Ελλάδας

2.Γεωλογία των Σεισμών, Σ. Παυλίδης

3.Ελευθεροτυπία

Εικόνα-Δορυφορική εικόνα που απεικονίζει το επίκεντρο του σεισμού και τα ρήγματα της περιοχής που βρίσκεται δυτικά της Αθήνας. Με το κίτρινο παρουσιάζονται τα ρήγματα της περιοχής σύμφωνα ( Σεισμοτεκτονικός χάρτης της Ελλάδας)