Η φθινοπωρινή ισημερία στην Κω-Μεροπίδα, 25 αιώνες μετά....

Η φθινοπωρινή ισημερία πριν από 2.500 χρόνια, συνέβη γύρω στις 22 ή 23 Σεπτεμβρίου, παρόμοια με σήμερα, επειδή η εμφάνιση των ισημεριών δεν επηρεάζεται σημαντικά από την αργή ταλάντωση του άξονα της Γης (μετάπτωση των ισημεριών) σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Η ακριβής ημερομηνία και ώρα θα διέφεραν κατά μία ημέρα περίπου, αλλά το θεμελιώδες φαινόμενο του Ήλιου να εμφανίζεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό, με αποτέλεσμα περίπου ίση ημέρα και νύχτα, θα ήταν το ίδιο.

Για τις ισημερίες, όργανα όπως το κωνικό ηλιακό ρολόι στην Ακρόπολη και ο Πύργος των Ανέμων στην Αθήνα ή ακόμη το ηλιακό ρολόι του Βηρωσού που βρέθηκε στον Αδωνίτη από τον Ιακ. Ζαρράφτη χρησιμοποιούνταν για να σηματοδοτήσουν το πέρασμα του χρόνου, συμπεριλαμβανομένης της καθημερινής κίνησης του ήλιου. 

Ο Ναός του Απόλλωνα στον Σελινούντα, αν και μια τοποθεσία με ελληνικές επιρροές στη Σικελία, ήταν γνωστό ότι ευθυγραμμιζόταν με τη δύση του ηλίου κατά τις ισημερίες, γεγονός που αποδεικνύει την αρχαία κατανόηση των ουράνιων κινήσεων. Αφιερωμένος στον θεό του ήλιου Απόλλωνα, αυτός ο αρχαίος ελληνικός ναός χτίστηκε με θέα σε μια κορυφή όπου ο ήλιος δύει κατά τις ισημερίες, καταδεικνύοντας μια εκλεπτυσμένη κατανόηση των ηλιακών θέσεων. Ευθυγραμμίσεις με τα ουράνια σώματα είχαμε και στην Κω, όμως λίγες μελέτες έχουν γίνει γι αυτά.

Η έννοια της ισημερίας συνδέεται επίσης με το αρχαίο αθηναϊκό ημερολόγιο και πιθανώς με τον βυζαντινό ναό του Αγίου Ελευθερίου, όπου ένα αρχαίο ημερολόγιο είναι σκαλισμένο πάνω από την είσοδο.

Οι ισημερίες είχαν σημασία για τους αρχαίους Έλληνες, σηματοδοτώντας γεγονότα όπως η επιστροφή της Περσεφόνης στον κάτω κόσμο το φθινόπωρο και οι εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Διονύσου, του θεού της γονιμότητας, την άνοιξη. 

Σημαντικές τοποθεσίες όπου γιορτάζονταν το φθινόπωρο τα Θεσμοφόρια της Δήμητρας στην Κω ήταν τα Παλάτια της Κεφάλου-Αστυπάλαιας, το Ελευσίνιο του Αμανιού και στην πρωτεύουσα , το Δαμάτριο ίδρυμα κοντά στο αρχαίο στάδιο.

Πολιτιστική Σημασία

Ενώ ο άξονας της Γης ταλαντεύεται σε έναν κύκλο που ονομάζεται μετάπτωση (ο οποίος διαρκεί περίπου 26.000 χρόνια), αυτή η αλλαγή είναι πολύ αργή και αμελητέα για ένα χρονικό πλαίσιο 2.500 ετών.

Η φθινοπωρινή ισημερία ορίζεται από τη διέλευση του Ήλιου από τον ουράνιο ισημερινό προς τα νότια, η οποία σηματοδοτεί την αστρονομική έναρξη του φθινοπώρου στο Βόρειο Ημισφαίριο. 

Σε όλη την ιστορία, οι πολιτισμοί έχουν αναγνωρίσει και μερικές φορές έχουν κατασκευάσει μνημεία για να τιμήσουν αυτό το αστρονομικό γεγονός, όπως φαίνεται στους αρχαίους Έλληνες αλλά και στους μακρινούς για εμάς Μάγια για τον εορτασμό της φθινοπωρινής ισημερίας.

Η φθινοπωρινή ισημερία από την Κω-Μεροπίδα έως σήμερα και γιατί συμβαίνει;

Μια φωτογραφία ενός χωραφιού με κτίσμα από αρχαίες πέτρες εκείνης της εποχής και δέντρα σε όμορφα φθινοπωρινά χρώματα και τον ήλιο να δύει στο βάθος.

Πριν από λίγες ημέρες βρέθηκα στον πολιούχο της Κω Μεροπίδας, ναό του Απόλλωνα Πυθίου στον Αη Γιάννη Επτά Βήματα το απόγευμα, όχι μακριά από τον τόπο που γιορτάζονταν τα Θεσμοφόρια. Ένιωσα αυτή τη στιγμή σε βάθος χιλιετιών και ταξίδεψα στον χρόνο.

Φέτος το 2025, η φθινοπωρινή ισημερία θα συμβεί στην Ελλάδα την Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2025 και ώρα Ελλάδος 03:43 μμ [Eastern European Time].

Τη Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου, η μέρα και η νύχτα θα έχουν σχεδόν ίση διάρκεια όπως συνέβαινε στη γη των Μερόπων καθώς ο άξονας της Γης θα είναι στο πλάι του ήλιου, ξεκινώντας επίσημα το φθινόπωρο στο Βόρειο Ημισφαίριο.

Η ισημερία του Σεπτεμβρίου είναι η επίσημη έναρξη του αστρονομικού φθινοπώρου στο Βόρειο Ημισφαίριο. 

Πότε ξεκινά το φθινόπωρο στο Βόρειο Ημισφαίριο; Ενώ ένας μετεωρολόγος μπορεί να σας πει την 1η Σεπτεμβρίου, την έναρξη του μετεωρολογικού φθινοπώρου, ένας αστρονόμος θα σας ενημερώσει ότι οι εποχές περιστρέφονται με βάση τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες - δείκτες του ταξιδιού της Γης γύρω από τον ήλιο που αλλάζουν πού και για πόσο καιρό το ηλιακό φως χτυπά τον πλανήτη.

Φέτος, η φθινοπωρινή ισημερία συμβαίνει τη Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου στις 2:19 μ.μ. EDT (18:19 UTC), σύμφωνα με την σελίδα  Ώρα και την Ημερομηνία , και φέρνει περίπου ίση μέρα και ίση νύχτα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Βόρεια του ισημερινού, ήταν καλοκαίρι, με περισσότερο φως της ημέρας παρά σκοτάδι, επομένως η ισημερία του Σεπτεμβρίου σηματοδοτεί την πρώτη ημέρα του φθινοπώρου. νότια του ισημερινού, ήταν χειμώνας, με περισσότερο σκοτάδι παρά φως της ημέρας, επομένως η ισημερία φέρνει την άνοιξη.

Η ισημερία του Σεπτεμβρίου σηματοδοτεί την ακριβή ώρα που ο μεσημεριανός ήλιος κάπου στη Γη διασχίζει τον ισημερινό, κατευθυνόμενος προς τα νότια. Αυτό συμβαίνει επειδή αποτελεί σημείο μετάβασης, με το Βόρειο Ημισφαίριο να γέρνει προς τον ήλιο πριν από την ισημερία και το Νότιο Ημισφαίριο μετά από αυτήν. Είναι η στιγμή που ο άξονας της Γης δεν γέρνει ούτε προς ούτε μακριά από τον ήλιο, με αποτέλεσμα σχεδόν ίση ποσότητα φωτός ημέρας και σκότους σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη.

Σχεδόν, αλλά όχι ακριβώς - αν και η λέξη «ισημερία» προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «aequus» (ίσο) και «nox» (νύχτα), είναι λίγο λανθασμένη. Επειδή οι ακτίνες φωτός από τον ήλιο κάμπτονται, ο ήλιος μπορεί να φαίνεται ότι βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα ενώ, στην πραγματικότητα, έχει ήδη δύσει. Αυτό το φαινόμενο αυξάνεται σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη επειδή ο ήλιος χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ανατείλει και να δύσει. Σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία , αυτό σημαίνει ότι μια ημέρα στην ισημερία διαρκεί περίπου 12 ώρες και 6 λεπτά στον ισημερινό, 12 ώρες και 8 λεπτά στις 30 μοίρες από τον ισημερινό και 12 ώρες και 16 λεπτά στις 60 μοίρες από τον ισημερινό.

Η επόμενη πανσέληνος;

Αυτό είναι δύσκολο να μετρηθεί, και η ισημερία είναι γενικά δύσκολο να την δει κανείς και να την εκτιμήσει - αλλά υπάρχει τρόπος. Αν βγείτε έξω κατά τη δύση του ηλίου στις 22 Σεπτεμβρίου, θα παρατηρήσετε ότι ο ήλιος βυθίζεται κάτω από τον ορίζοντα προς τα δυτικά - κάτι που συμβαίνει μόνο κατά τις ισημερίες του Σεπτεμβρίου και του Μαρτίου.

Η μεταβαλλόμενη κατεύθυνση των σκιών κατά την ισημερία είχε παρατηρηθεί από πολλούς αρχαίους πολιτισμούς. Στο Τσίτσεν Ίτζα στο Μεξικό, επτά τριγωνικές σκιές που μοιάζουν με φίδι φαίνονται να κινούνται κάτω από τα σκαλιά της Πυραμίδας του Κουκουλκάν κατά την ισημερία. Στο Άνγκορ Βατ στην Καμπότζη , η ανατολή του ηλίου κατά την ισημερία προβάλλει μια σκιά που ευθυγραμμίζεται ακριβώς με την είσοδό της στο υπερυψωμένο μονοπάτι

Θα παραμείνει φθινόπωρο στο Βόρειο Ημισφαίριο μέχρι το χειμερινό ηλιοστάσιο - τη μικρότερη ημέρα του έτους - στις 21 Δεκεμβρίου. Μετά από αυτό, οι ημέρες θα μακραίνουν σταθερά, με την επόμενη ισημερία να προαναγγέλλει την άφιξη της άνοιξης στις 20 Μαρτίου 2026.

Γεωδίφης

περισσότερα,

1.Ημέρα του Περιηλίου

https://geogeodifhs.blogspot.com/2025/01/blog-post_63.html

2.Καλώς ήρθες Φθινόπωρο!

https://geogeodifhs.blogspot.com/2024/09/blog-post_81.html

3.Τροπή θερινή, ισονύκτια

https://geogeodifhs.blogspot.com/2024/03/blog-post_79.html

4.Η άνοιξη είναι εδώ...

https://geogeodifhs.blogspot.com/2025/03/blog-post_54.html

5.Decumanus Maximus και αστρονομικές ευθυγραμμίσεις στην αρχαία Κω;

https://geogeodifhs.blogspot.com/2023/01/decumanus-maximus.html