Οι πρώτες αγροτικές κατοικίες 8.800 ετών στη Μ.Ασία;

Ανασκαφές στον τύμβο Uğurlu-Zeytinlik στην Gökçeada αποκαλύπτουν κυκλικά σπίτια 8.800 ετών των πρώτων αγροτών του Αιγαίου. Πηγή: AA Photo/ Türkiye Today.

Νεολιθικό δίδυμο της Κνωσού: Ανακαλύφθηκαν οι πρώτες αγροτικές κατοικίες 8.800 ετών στην Ίμβρο.

Αρχαιολογικές ανασκαφές στο δυτικότερο νησί της Μ.Ασίας αποκάλυψαν τον αρχαιότερο γνωστό γεωργικό οικισμό στο Αιγαίο Πέλαγος, αποκαλύπτοντας πέντε κυκλικά σπίτια που προηγούνται των περισσότερων ευρωπαϊκών γεωργικών κοινοτήτων κατά χιλιετίες. Η πρωτοποριακή ανακάλυψη στον τύμβο Uğurlu-Zeytinlik στην Gökçeada (αρχαία Ίμβρο) τοποθετεί αυτό το απομακρυσμένο νησί δίπλα στην περίφημη Κνωσό της Κρήτης ως τον μόνο νεολιθικό οικισμό που τεκμηριώνει το πρώτο κύμα γεωργικών κοινοτήτων που έφτασε στα νησιά του Αιγαίου .

Ο καθηγητής Μπουρτσίν Ερντογού από το Πανεπιστήμιο Ακντενίζ, ο οποίος ηγείται των ανασκαφών στην περιοχή από το 2009, χαρακτήρισε το εύρημα ως πρωτοφανές. «Αυτό το είδος αρχιτεκτονικής συναντάται για πρώτη φορά στα νησιά του Αιγαίου», εξήγησε στα μέσα ενημέρωσης . Οι κατασκευές, που χρονολογούνται περίπου στο 6800 π.Χ., διαθέτουν στρογγυλά σχέδια με βυθισμένα δάπεδα κατασκευασμένα με τεχνικές wattle-and-daub - υφαντούς τοίχους από καλάμια επικαλυμμένους με πηλό.

Επαναστατική Αρχιτεκτονική των Πρώιμων Αγροτών του Νησιού

Τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα σπίτια αντιπροσωπεύουν μια σημαντική ανακάλυψη στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η γεωργία εξαπλώθηκε σε όλη τη Μεσόγειο . Σε αντίθεση με τις ορθογώνιες κατασκευές από πλίνθους που ήταν συνηθισμένες στην ηπειρωτική Ανατολία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αυτοί οι πρωτοπόροι του Αιγαίου ανέπτυξαν ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό στυλ, τέλεια προσαρμοσμένο στις νησιωτικές συνθήκες. Ο ημι-υπόγειος σχεδιασμός παρείχε μόνωση και σταθερότητα, ενώ η εύκαμπτη κατασκευή από καλαμωτή βάση μπορούσε να αντέξει τις εποχιακές καταιγίδες.

Κάθε κατασκευή είχε διάμετρο περίπου 4-6 μέτρα, με προσεκτικά προετοιμασμένα πέτρινα θεμέλια που στήριζαν υπερκατασκευές από καλάμια και λάσπη. Αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι στέγες ήταν κωνικές, πιθανώς καλυμμένες με άχυρα από τοπική βλάστηση.  Η Hürriyet Daily News  ανέφερε ότι τα κτίρια ήταν διατεταγμένα σε μια μικρή συστάδα, υποδεικνύοντας μια σχεδιασμένη κοινοτική οργάνωση και όχι έναν τυχαίο οικισμό.

Η ανακάλυψη αμφισβητεί προηγούμενες υποθέσεις σχετικά με τα πρώιμα πρότυπα οικισμού στο Αιγαίο. Ο Δρ. Erkan Güral, μέλος της ομάδας ανασκαφής, σημείωσε ότι η κοινότητα ξεκίνησε με «περίπου εννέα ή δέκα σπίτια σε μια μικρή περιοχή» πριν επεκταθεί γύρω στο 5800 π.Χ. σε άλλα μέρη του νησιού, γεγονός που υποδηλώνει επιτυχή προσαρμογή και αύξηση του πληθυσμού.

Η Αγροτική Επανάσταση Φτάνει στα Νησιά

Ο νεολιθικός οικισμός του Ουγκούρλου παρέχει κρίσιμα στοιχεία για το πώς οι αγροτικές κοινότητες έφτασαν για πρώτη φορά σε απομακρυσμένα νησιά του Αιγαίου πριν από σχεδόν 9.000 χρόνια. Βοτανικά ευρήματα αποκαλύπτουν ότι οι κάτοικοι καλλιεργούσαν εξημερωμένο σιτάρι, κριθάρι, φακές και μπιζέλια - καλλιέργειες που έπρεπε να μεταφέρονται από την ηπειρωτική χώρα. Οστά ζώων δείχνουν ότι εξέτρεφαν πρόβατα, κατσίκες, βοοειδή και χοίρους, δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη γεωργική οικονομία σε ένα απομονωμένο νησί.

Ίσως το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι η τοποθεσία έχει αποκαλύψει εργαλεία οψιδιανού από το μακρινό νησί της Μήλου και πυριτόλιθο από πηγές τόσο της Ανατολίας όσο και των Βαλκανίων, αποδεικνύοντας ότι αυτοί οι πρώτοι νησιώτες διατηρούσαν εκτεταμένα εμπορικά δίκτυα σε όλη την ανατολική Μεσόγειο.  Το Arkeonews  τόνισε ότι μια τέτοια ανταλλαγή σε μεγάλες αποστάσεις υποδηλώνει εξελιγμένες ναυτικές δυνατότητες και κοινωνική οργάνωση.

Οι αγρότες του Ουγκούρλου διέθεταν επίσης προηγμένες χειροτεχνικές δεξιότητες, παράγοντας κεραμικά διακοσμημένα με ιδιαίτερα γεωμετρικά σχέδια και κατασκευάζοντας λίθινα εργαλεία από προσεκτικά επιλεγμένες πρώτες ύλες. Οστεώδη εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων των αγκίστρων ψαρέματος, αποδεικνύουν ότι συμπλήρωναν τη γεωργία με θαλάσσιους πόρους, αξιοποιώντας πλήρως το νησιωτικό τους περιβάλλον.

Δίδυμα θεμέλια του Αιγαιακού Πολιτισμού

Για δεκαετίες, οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν την Κνωσό στην Κρήτη το μοναδικό παράδειγμα πρώιμης νεολιθικής εγκατάστασης στα νησιά του Αιγαίου. Η ανακάλυψη στο Ουγκούρλου αλλάζει ριζικά αυτή την αφήγηση, αποκαλύπτοντας ότι οι αγροτικές κοινότητες αποίκισαν με επιτυχία πολλά νησιά ταυτόχρονα κατά τα τέλη της 7ης χιλιετίας π.Χ.

Αυτό το μοντέλο διπλής θεμελίωσης υποδηλώνει ότι η γεωργική επέκταση στο Αιγαίο δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά μέρος ενός ευρύτερου ναυτικού κινήματος από την Ανατολία . Οι αρχιτεκτονικές διαφορές μεταξύ των τοποθεσιών - η Κνωσός διέθετε ορθογώνιες κατασκευές ενώ το Ουγκούρλου ανέπτυξε κυκλικά κτίρια - υποδηλώνουν ξεχωριστά γεγονότα αποικισμού με διακριτές πολιτισμικές προσαρμογές.

Ο καθηγητής Ερντογού τόνισε τη σημασία της ανακάλυψης:

«Ο οικισμός Ουγκούρλου, μαζί με την Κνωσό στο νησί της Κρήτης, είναι ο μόνος οικισμός σε όλα τα νησιά του Αιγαίου που ανήκει στις πρώτες γεωργικές κοινότητες.»

Η έρευνα καταδεικνύει ότι πριν από 8.800 χρόνια, οι γεωργικές κοινωνίες κατείχαν τη ναυτιλιακή τεχνολογία, τις οργανωτικές δεξιότητες και τα οικονομικά συστήματα που ήταν απαραίτητα για τη δημιουργία μόνιμων γεωργικών κοινοτήτων σε απομακρυσμένα νησιά. Αυτό το επίτευγμα απαιτούσε συντονισμένη μεταφορά ανθρώπων, ζώων, σπόρων και εργαλείων σε επικίνδυνα θαλάσσια περάσματα χρησιμοποιώντας πρωτόγονα σκάφη.

Από τον Γκάρι Μάνερς

https://www.ancient-origins.net/news-history-archaeology/neolithic-settlement-aegean-0022396