H συνεχόμενη άντληση νερού μπορεί να προκαλέσει καθίζηση εδάφους;

Η Λάμπη είναι ένα από τα παραθαλάσσια μέρη της Κω, που γνωρίζει τα τελευταία χρόνια έναν πρωτοφανή οικοδομικό οργασμό ενώ και ο πληθυσμός της έχει αυξηθεί. Όμως, τις τελευταίες δεκαετίες το υπόγειο νερό αντλείται συνεχώς από μεγαλύτερα βάθη [τουλάχιστον 100 μέτρων].Ο χώρος εκτός από το κακής ποιότητας νερό εξαιτίας της υψηλής του περιεκτικότητας σε άλατα σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπος με περισσότερα προβλήματα.

Εδώ και αρκετά χρόνια γίνεται στην Λάμπη, Τιγκάκι και άλλα μέρη άντληση από τα βαθιά υδροφόρα στρώματα.Όμως η αύξηση της παροχής άντλησης μιας γεώτρησης μπορεί να προκαλέσει πτώση του υδροφορέα με αποτέλεσμα να σχηματιστεί «κωνική ταπείνωση» γύρω από την γεώτρηση. Στην περιοχή υπάρχει ένα πυκνό δίκτυο γεωτρήσεων [εξαιτίας της τουριστικής εκμετάλλευσης] από το οποίο γίνεται υπεράντληση με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να ενωθούν οι κωνικές ταπεινώσεις των γειτονικών γεωτρήσεων και να προκληθεί έτσι μία γενική πτώση του υδροφόρου ορίζοντα. Η υπεράντληση του υδροφόρου μπορεί να προκαλέσει σταδιακή εκκένωση του πορώδους του πετρώματος από το νερό και μακρόχρονη βύθιση των υπερκειμένων στρωμάτων.

Οι παράκτιοι υδροφορείς συχνά υφίστανται αλμύρινση του υπογείου νερού που περιέχουν όταν γίνεται υπεράντληση. Η σημαντική εισχώρηση του θαλασσινού νερού στο υπέδαφος και ανάμιξη του με το καθαρό νερό επιδεινώνει την κατάσταση. Το υπέδαφος διαβρώνεται από το θαλασσινό νερό και χημικές ουσίες που μέχρι εκείνο το σημείο δεν είχαν εμφανιστεί στο νερό τώρα αντιδρούν και διαλύονται στο υφάλμυρο νερό, οπότε εμφανίζονται και μια σειρά από προβλήματα όπως ο υδράργυρος. Οι αυξημένες ανάγκες της περιοχής οδηγούν σε εντατικότερη άντληση με αποτέλεσμα να έχουμε την μείωση του όγκου του καθαρού νερού και την εισχώρηση περισσότερου θαλασσινού νερού στον υδροφόρο ορίζοντα. Σε περίπτωση που η πτώση στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα είναι κατά μισό μέτρο τότε το αλμυρό νερό έρχεται πιο κοντά στην επιφάνεια περίπου 20 μέτρα. Έτσι η υπεράντληση υπόγειου νερού συχνά οδηγεί σε υφαλμύρινση και καταστροφή του υδροφόρου ορίζοντα.

Τα διαπερατά υποκείμενα στρώματα υπόκεινται ανεπανόρθωτη καταστροφή του πορώδους τους και μελλοντικά ίσως να μην μπορέσουν να ξαναγίνουν υδροφόρα αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα.

Το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με περιοριστικά μέτρα, με κλείσιμο γεωτρήσεων, με τεχνητό εμπλουτισμό και σοβαρό και υπεύθυνο σχεδιασμό. Η επάνοδος της στάθμης των υπόγειων νερών στην αρχική κατάσταση μπορεί να οδηγήσει στην αναχαίτιση του φαινομένου, όχι όμως και την πλήρη διακοπή της εξέλιξής του, τουλάχιστον άμεσα.

Η διεθνής εμπειρία σε τέτοια φαινόμενα μας λέει ότι η προσπάθεια πρέπει να είναι συνεχής. Στην Santa Clara Καλιφόρνιας οι συνεχόμενες αντλήσεις νερού έδωσαν σταδιακές βυθίσεις στο χρονικό διάστημα από 1940-1980, ενώ ο ρυθμός βύθισης αυξήθηκε την τελευταία 20ετία.

Οι συνεχόμενες υπεραντλήσεις νερού από γεωτρήσεις είναι σε θέση να οδηγήσουν σε βύθιση του υπεδάφους. Συνήθως τέτοια φαινόμενα συνοδεύονται από σημαντικές βλάβες στην τοιχοποιία και στα δάπεδά οικοδομών ενώ άλλες φορές οι ρωγμές σε μεμονωμένα κτίρια μπορούν να προειδοποιήσουν για το επερχόμενο γεγονός.


Γεωδίφης

Λάμπη μετά την βροχόπτωση

Κωνική ταπείνωση από την συνεχόμενη υπεράντληση νερού[USGS].

Πριν και μετά τον τυφώνα Idalia: Ο δρόμος στο Englewood της Φλόριντα. Όταν φτιάχνεις δρόμους στην άμμο...