Η γεωλογία κάτω από τα πόδια μας, οι άργιλοι της Κω
Αργιλος με στοιχεία σιδηροπυρίτη από το Ρ.Μύλοι.
Στην αρχαία Κω, μεγάλες ποσότητες πηλού χρησιμοποιήθηκαν για τις βασικές ανάγκες της καθημερινής ζωής των κατοίκων της. Ομως η τέχνη της επεξεργασίας του είναι πολύ παλιά καθώς στο σπήλαιο της Άσπρης Πέτρας (Κέφαλος) έχουν βρεθεί τα πρώτα πήλινα αγγεία στο νησί, Νεολιθικής Περιόδου (5η χιλιετία π.Χ). Από τότε η χρήση του πηλού εξαπλώνεται, κατά τους μυκηναϊκούς και δωρικούς περιόδους όταν παρατηρείται μεγάλη αφθονία κεραμικών και πήλινων εργαλείων. Γύρω στην 2η χιλιετία(π.Χ) η ανακάλυψη του κεραμικού τροχού απογειώνει την αγγειοπλαστική και την κεραμική τέχνη. Τα μυκηναϊκά κεραμικά συχνά είναι καλοψημένα και κατασκευασμένα από πηλό εξαιρετικής ποιότητας. Από τον 5ο-6ο αιώνα εμφανίζεται η πρώτη βιοτεχνική κεραμική δραστηριότητα.
Αρχικά ο αρχαίος τεχνίτης χρησιμοποιούσε πηλό κατώτερης ποιότητας με σημαντική περιεκτικότητα από λεπτή άμμο πλούσια σε χαλαζία. Αργότερα έπρεπε να αναζητήσει καλύτερη ποιότητα χωρίς προσμείξεις και κατόπιν έμαθε να απομακρύνει τις πρόσθετες ακαθαρσίες. Αυτό γινόταν με μια διαδικασία - ανάμειξη του πηλού με νερό έτσι ώστε βαρύτερα σωματίδια βυθίζονται στον πυθμένα και ελαφρύτερα υλικά επιπλέουν στην κορυφή.
Πριν το ψήσιμο του πηλού στον κλίβανο (γύρω στους 1000 βαθμούς Κελσίου) γινόταν η μορφοποίηση του από τον τροχό, κατόπιν το στέγνωναν στη σκιά και ακολουθούσε η ζωγραφική διακόσμηση. Τα χρώματα για την διακόσμηση των πήλινων σκευών προέρχονταν κυρίως από ντόπια ορυκτά(ώχρα, αιματίτη χλωρίτη κά).
Από πηλό οι Κώοι κατασκεύαζαν ειδώλια, μαγειρικά σκεύη, διακοσμητικά, λυχνάρια, αγωγούς ύδρευσης και αποχέτευσης κά. Συχνά με επιχρίσματα πηλού κάλυπταν το εσωτερικό της κατοικίας σκεπάζοντας τα καλάμια ή ξύλα που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή τους. Μια ποικιλία θεραπευτικής πηλού χρησιμοποιήθηκε και για ιατρικούς σκοπούς- όπως τα λουτρά πηλού (λασποθεραπεία) στην Βόρκα.
Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι οι πηλοί παρουσιάζονται σε διάφορα χρώματα και τους αποκαλεί γεωφανή. Ο Ηρόδοτος ονομάζει τον πηλό ως κεραμία γη. Η γνωστή σε όλους μας κιμωλία δεν είναι άλλο από πηλός. Διάφοροι πηλοί της αρχαίας Λέσβου λέγεται ότι γιάτρευαν ασθένειες των ματιών. H Λήμνια Γη ήταν θεραπευτική πηλός που κάποτε πουλιόταν στη Βενετία πανάκριβα, θεωρείται ότι ήταν το μοναδικό φάρμακο που χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι κατά της πανώλης.
Η πρώτη γνωστή χρήση (2.500 π.Χ) του πηλού ως φαρμακευτικού υλικού καταγράφηκε στην αρχαία Μεσοποταμία. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν τον πηλό ως αντιφλεγμονώδες και αντισηπτικό όπως και για την κατασκευή μούμιων.
Στην παραθαλάσσια τοποθεσία Τσουκαλαριά (Καμίνια παλαιότερη ονομασία) ,δυτικά της Καρδάμαινας, ξακουστά ήταν τα τσουκαλάδικα που έφτιαξε κάποιος τεχνίτης από την Σίφνο. Από το 1950 και μετά, τα Τσουκαλαριά της Καρδάμαινας τροφοδοτούσαν την Δωδεκάνησο και όχι μόνο με λαήνια και άλλα κεραμικά σκεύη. Αρχαίος κλίβανος που βρέθηκε στην περιοχή μαρτυρά ότι το τσουκαλόχωμα της Καρδάμαινας χρησιμοποιείτο για την κατασκευή τσουκαλιών από αρχαιοτάτους χρόνους. Επιπλέον τσουκαλοχώματα συναντώνται στην Αντιμάχεια σε εδάφη από τόφφο και άργιλο.
Στην Παναγιά Τσουκαλαριά της πόλης Κω «αγειοπλαστεία νυν αργούντα» αναφέρει στα Κώια του ο Ιάκωβος Ζαρράφτης. Είναι φανερό ότι οι παλιοί κατασκεύαζαν στην περιοχή πήλινα σκεύη. Επιπλέον στο Παλιό Πυλί, στην Κέφαλο και σε διάφορα άλλα μέρη του νησιού κατασκευάζονταν κεραμικά πριν η τουριστική ανάπτυξη εξαφανίσει οριστικά μία τέχνη τουλάχιστον 5.000 ετών.
Στην γεωλογία χρησιμοποιείται πιο συχνά ο όρος άργιλος αντί του πηλού με τον οποίο περιγράφονται τα ένυδρα φυλλοπυριτικά ορυκτά που περιέχουν διάφορες ποσότητες μετάλλων, μεταλλικών οξειδίων και οργανικών ενώσεων. Ο άργιλος αποτελείται από κόκκους- που δεν ξεπερνάνε σε μέγεθος τα 2 χιλιοστά-αργιλίου,μαγνησίου,σιδήρου που συχνά συνοδεύονται από ασβέστιο, κάλιο και νάτριο. Συναντάται κυρίως πάνω ή κοντά στην επιφάνεια της γης, συνήθως προέρχεται από την ατμοσφαιρική αποσάθρωση και την ιζηματογένεση. Ωστόσο, συχνά οι άργιλοι της Κω είναι προϊόντα υδροθερμικής, θαλάσσιας ή γεωθερμικής δραστηριότητας και το γεγονός αυτό προσδίδει ιδιαίτερη σημασία. Η αποσάθρωση των πετρωμάτων οφείλεται στη βροχή, τον ήλιο, το κρύο, τον αέρα, τα φυτά , τα ζώα, τους ανθρώπους κά.
Ο άργιλος της Κω σχηματίστηκε σε διαδοχικά στρώματα, σε διαφορετικές χρονιές ή γεωλογικές περιόδους και πάντα σε συνδυασμό με τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούσαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μεταφορά των στρωμάτων της αργίλου, το καθένα με διαφορετική σύνθεση. Σε αυτές τις διαδικασίες συνέβαλλε το γεγονός ότι τόσο η πόλη της Κω όσο και οι μεγάλες πεδιάδες της(π.χ Καρδάμαινα) - σήμερα περιέχουν κοιτάσματα εξαιρετικής ποιότητας αργίλου -κατά το παρελθόν ήσαν φυσικές λεκάνες όπου συσσωρεύονταν βρόχινα ή ποταμοχειμάρεια νερά. Τα φερτά υλικά κατέβαιναν από τα υψώματα, κατέληγαν σε αυτές τις μεγάλες φυσικές κοιλότητες και έρχονταν σε επαφή με άλλα ξένα σωματίδια προερχόμενα από τη διάβρωση πετρωμάτων, ακόμη και από ηφαιστειακά εδάφη με διαφορετική σύνθεση και σύσταση υλικών. Έτσι ο άργιλος που συναντάται σε διάφορα εδάφη ποικίλει ως προς τη σύνθεση του, σε χρώμα, πλαστικότητα, απορροφητικότητα, ανθεκτικότητα, κά.
Ο άργιλος σήμερα είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέταλλα που χρησιμοποιούνται από τις βιομηχανίες σε όλο τον κόσμο. Τα είδη υγιεινής ,τα κεραμικά πλακάκια ,τα τούβλα, τα ελαφρά αδρανή, το τσιμέντο Portland , τα πυρίμαχα ,τα απορροφητικά υλικά , το χαρτί όλα γίνονται από την άργιλο.
Διάφοροι τύποι αργίλων παρατηρούνται στο νησί της Κω: όπως η κοινή άργιλος,ο μπεντονίτης, η πράσινη, η χρυσαφί, η μαύρη άργιλος, ο θαλάσσιος πηλός, ο καολίνης κά. Τα ορυκτά, η πλαστικότητα,το χρώμα, οι ιδιότητες απορρόφησης, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που μας βοηθάνε να διακρίνουμε τις διαφορές τους.
Κοινή άργιλος(Ε.Θέρμη).
Κοινή άργιλος- Προέρχεται από φυσικές διαδικασίες στις οποίες δεν συμμετέχουν ξένα σωματίδια. Συγκεντρώνεται σε κοιλότητες στα διάφορα ρέματα και τοποθεσίες του νησιού. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει την απορροφητική δυνατότητα του πηλού σε διάφορες εφαρμογές, όπως η απομάκρυνση των βαρέων μετάλλων των αποβλήτων από το νερό και τον καθαρισμό του αέρα.
Γαλλική άργιλος- Είναι πιο γνωστή στη διεθνή βιβλιογραφία ως γαλλική πράσινη άργιλος.Το πράσινο χρώμα του πηλού προέρχεται από το συνδυασμό οξειδίων (σιδήρου ή και ελάχιστου χλωρίτη) που αναμιγνύεται με αποσυντεθειμένη φυτική ύλη. Τα άλλα συστατικά της γαλλικής αργίλου περιλαμβάνουν ορυκτά από μοντμοριλλονίτη δολομίτη, μαγνήσιο, ασβέστιο, κάλιο, μαγγάνιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, αλουμίνιο, πυρίτιο, χαλκό, σελήνιο και κοβάλτιο. Πρόκειται για ουσία που χρησιμοποιείται σε καλλυντικά, θεραπείες, καθώς και σε ορισμένες εφαρμογές από τους επαγγελματίες της εναλλακτικής ιατρικής. Η συνταγή δεν είναι γαλλική αλλά προέρχεται από την αρχαία Αίγυπτο, την Ελλάδα, και τη Ρώμη όπου χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία διαφόρων προβλημάτων τόσο του δέρματος όσο και για πεπτικές διαταραχές. Συναντάται στην Ε.Θέρμη, Παλιά Καρδάμαινα, στην Καταρίχτρα κά.
Καολίνης από τον ηφαιστειακό δόμο του Λάθρα(Κέφαλος).
Ασπρόχωμα- Λευκή άργιλος ή καολίνης συναντάται στον Άγιο Δημήτριο(κοντά στα Λουτρά), στο Παλιό Πυλί, στο όρος Λάθρα(Κέφαλος) κά: Πρόκειται για καθαρή άργιλο με ελάχιστες προσμείξεις. Χαρακτηρίζεται από πυρίμαχες ιδιότητες, αντέχει σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες πάντοτε ψηλότερες από 1600°C. Περιέχει υψηλό ποσοστό του διοξειδίου του πυριτίου και αλουμινίου, απουσιάζει από την δομή του ο σίδηρος και οι αλκαλικές γαίες.Θεωρείται η πιο αγνή και πιο λεπτή άργιλος, χρησιμοποιείται για την περιποίηση του προσώπου για να αφαιρέσει τις τοξίνες και τα νεκρά κύτταρα του δέρματος, βοηθά στην αναγέννηση των κυττάρων, εμποδίζοντας την «γήρανση». Ασπρόχωμα χρησιμοποιούσαν οι Πυλιώτισσες(Π.Πυλί) για να καθαρίσουν τα ρούχα τους.
Κοκκινόχωμα- Είναι άργιλος πλούσιος σε σίδηρο. Συχνά παρατηρείται κοντά σε ενεργά ρήγματα. Τα κόκκινα χαλαρά εδάφη του Αμανιού τα οποία οι ντόπιοι αποκαλούν κόκκινη πατελιά δεν είναι άλλο από κόκκινη άργιλος. Πρόκειται για κοκκινοκίτρινα αργιλλικά και αμμοχάλικα από ασύνδετα υλικά όπως ηφαιστειακά, φυλλιτικά, πηλιτικά ηλικίας (1,8-0,10 εκ.ετών) και πρόσφατες προσχώσεις χειμάρρων. Αργιλώδη εδάφη ή κοκκινοχώματα επίσης συναντώνται στο Γιαπυλί, στο Πυλί κά , έχουν μεγάλη συνεκτικότητα και δύσκολα περνά μέσα του βαθιά το νερό, ο ήλιος κι ο αέρας. Το χειμώνα δεν τα διαπερνά το κρύο, το καλοκαίρι κρατούν υγρασία, αλλά στις μεγάλες ζέστες ανοίγουν, αφήνοντας πίσω τους βαθιές ρωγμές. Οι ρίζες των φυτών δυσκολεύονται να προχωρήσουν βαθιά, υποφέρουν από ασφυξία και στις ξηρασίες, όταν εξατμίζεται όλη η επιφανειακή υγρασία, παύει κάθε ανάπτυξή τους και μαραζώνουν. Τα αργιλώδη εδάφη γίνονται κατάλληλα για καλλιέργεια, μόνο όταν ρίξουμε άμμο (όχι θαλασσινή) ή κοπριά.
Ροζ άργιλος -Κατά τη διάρκεια κάποιου πλημμυρικού γεγονότος, χείμαρρος προξένησε διάβρωση σε κάποια εδάφη τα οποία ήταν πλούσια σε σίδηρο, ο άργιλος που μεταφέρθηκε στη λεκάνη, πριν κατακαθίσει, απέκτησε ροζ/κοκκινωπό χρώμα όπως συνέβη στο λόφο της Μάκρης. Πρόκειται για αργιλικό συνδετικό υλικό μέσα σε μάργες(11,6-5,3 εκ.ετών) και σε νεότερα εξαλλοιωμένα ηφαιστειακά που βρίσκονται βορειοδυτικά του λόφου κοντά στο Κοκκινόνερο. Η ροζ άργιλος αποτελείται από διάφορα μεταλλικά στοιχεία, παίρνει ένα ανοικτό ροζέ χρώμα ως αποτέλεσμα ενδεχόμενης ένωσης του οξειδίου του ψευδαργύρου και του οξειδίου του σιδήρου (συνήθως περίπου 0.5%). Θεωρείται ένα είδος πηλού που απολαμβάνει εξαιρετικές απορρυπαντικές ιδιότητες και μπορεί να αντικαταστήσει τον τάλκη (γλουτούς και μασχάλες του μωρού). Οι ειδικοί στην εναλλακτική ιατρική ισχυρίζονται ότι οι μάσκες από ροζ πηλό μπορούν να δώσουν τον τόνο και τη ζωντάνια στο κουρασμένο δέρμα. Συναντάται στο Καστέλο, στην Κέφαλο, το Πυλί κά.
Μπεντονίτης-Είναι γνωστός ως πατελιά στους παλιούς και τον χρησιμοποιούσαν για να μονώνουν τις οροφές. Πρόκειται για πλαστική γκρι άργιλο, που βρίσκεται σε περιοχές συγκέντρωσης ηφαιστειακής τέφρας όπως στην Βόρκα, στον Αγ.Δημήτριο, στην Κέφαλο, Καρδάμαινα και σε διάφορα άλλα μέρη του νησιού. Περιέχει κυρίως μοντμοριλλονίτη και άλλα ορυκτά, όπως αστρίους, μαρμαρυγίες, χαλαζία, σιδηροπυρίτη και ασβεστίτη. Η μεγάλη προσροφητική ικανότητα, η υψηλή πλαστικότητα ο υψηλός βαθμός εναλλαγής των ιόντων, και η συνδετική του ικανότητα το κάνουν ένα ξεχωριστό και μοναδικό υλικό με εκατοντάδες χρήσεις. Χρησιμοποιείται στις γεωτρήσεις πετρελαίου ,στις καλλιέργειες ως μέσο συγκράτησης νερού ,για την αφαίρεση τοξικών ουσιών από το έδαφος, στην ιατρική (διάρροια ,κά), στα καλλυντικά κά.
Χρυσαφής πηλός-Λέγεται ότι η Κλεοπάτρα χρησιμοποιούσε παρόμοιο πηλό στην προσπάθεια της να σταματήσει το χρόνο που τόσο κυνηγούσε την ομορφιά της. Πηλός με χρυσάφι χρώμα εξαιρετικής ποιότητας σε πρόσφατες αποθέσεις συναντάται στην παραθαλάσσια εκβολή του ρέματος της Παναγιάς Μαμαλιώτισας, στο Ρ.Μύλοι, στο Ασημόχωμα κά. Ο πηλός είναι πλούσιος σε μεταλλικά οξείδια, οργανικές ενώσεις, περιέχει διάφορες ποσότητες σιδηροπυρίτη ή χαλκοπυρίτη και άλλα στοιχεία.
Κίτρινη άργιλος- Πρόκειται για άργιλο που περιέχει ιλλίτη, ένα ανόργανο στοιχείο που απορροφά το νερό πολύ εύκολα, έτσι γίνεται πολύ μαλακός ιδίως το χειμώνα. Προέρχεται κυρίως από τους μαρμαρυγίες (μίκες) αλλά και από άστριους των γρανιτοειδών της οροσειράς του Δίκαιου. Είναι δευτερογενές αργιλοπυριτικό ορυκτό, που ενσωμάτωσε κάλιο κατά τη διαδικασία της διαγένεσης. Τα συστρωματώματα του ιλλίτη δε διασπώνται εύκολα από το νερό και για το λόγο αυτό ο ιλλίτης παρουσιάζει μικρή διόγκωση και πλαστικότητα. Όταν στεγνώσει, συρρικνώνεται περισσότερο από τον καολίνη, λιγότερο όμως από τον μοντμοριλλονίτη. Περιέχει ένα υψηλό ποσοστό του χαλκού που αρκετές φορές δίνει έντονο κίτρινο χρώμα. Συναντάται στους πρόποδες της οροσειράς του Δίκαιου, στην Κέφαλο (Ρίχτη,Γούρνα), Αντιμάχεια, Αγ.Νικόλα(Ψαλίδι Κω) κά.
Πηλός θαλασσινός- Δεν έχει να κάνει με την άμμο της θάλασσας. Πρόκειται για τύπο αργίλου, που συναντάται σε παράκτιες περιοχές του νησιού ιδίως στην Ανεβαλλούσα, στον Τετράωνα, στον Αη Γιάννη Περιγιαλίτη της Αντιμάχειας και σε άλλα μέρη του νησιού όπου επικρατούν ιδανικές συνθήκες της κυματικής ενέργειας και της ρηχής θάλασσας. Παρατηρείται σε διάφορες συνθέσεις, καθένας με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για υλικό που επιτρέπει τη διείσδυση του νερού. Όταν υπέρκειται της τύρφης, η πλευρική κίνηση των ακτών δείχνει μια αύξηση σε σχέση με το επίπεδο της θάλασσας κάτι οποίο παρατηρείται στην ακτή Καταρίχτρα της Κεφάλου. Διόγκωση του θαλάσσιου πηλού έχει τη δυνατότητα να καταστρέψει θεμέλια κτιρίων και ξενοδοχειακών μονάδων σε λίγα μόνο χρόνια. Λόγω των αλλαγών στις κλιματολογικές συνθήκες ένα τεχνικό έργο που κατασκευάζεται κοντά ή πάνω σε υπέδαφος από θαλάσσιο πηλό θα έχει λιγότερο αντοχή και απαιτεί υψηλά κόστη συντήρησης. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής της Μαρίνας Barrage στη Σιγκαπούρη, αφαιρέθηκε ο θαλάσσιος πηλός από το χώρο θεμελίωσης ωστόσο αυτή η τεχνική δεν μπόρεσε να διασφαλίσει τη σταθερότητα της Μαρίνας. Αργότερα, βρήκαν θαλάσσιο πηλό αναμεμιγμένο με θαλασσινό νερό, σε βαθύτερο σημείο. Γεωτεχνικά προβλήματα από τον θαλάσσιο πηλό μπορεί να αντιμετωπιστούν με διάφορες τεχνικές βελτίωσης του εδάφους. Ανάμειξη θαλάσσιου πηλού με τσιμέντο ή παρόμοιο υλικό σε συγκεκριμένες αναλογίες μπορεί να σταθεροποιήσει το έδαφος. Η μέθοδος αυτή υιοθετείται συνήθως σε αυτοκινητόδρομους όπου η θαλάσσια άργιλος χρησιμοποιείται στο έδαφος θεμελίωσης.
Γεωθερμικός πηλός-Τα γεωθερμικά νερά είναι πλούσια σε διοξείδιο του άνθρακα(CO2). Το γεωθερμικό νερό φθάνει στην επιφάνεια με διάφορους τρόπους, συνήθως συνοδεύεται με μίγμα ατμού και αερίων. Αυτά τα γεωθερμικά χαρακτηριστικά συχνά παρατηρούνται σε περιοχές με ηφαιστειακή ή μεταηφαιστειακή δραστηριότητα όπως συμβαίνει στην Βόρκα. Το νερό αναμιγνύεται με χώμα, ηφαιστειακή τέφρα, σανδαράχη ,άργιλο, και άλλα συστατικά και παράγει πολύχρωμη λάσπη. Πρόκειται για άργιλο που θέλει προσοχή γιατί συχνά είναι τοξικός.
Βούρκος- Νερουλή λάσπη με οργανικά σε στάσιμα νερά μπορεί να βρεθεί στον βιότοπο του Ψαλιδιού. Παρατηρείται και σε άλλα υδάτινα στάσιμα σώματα νερού του νησιού όπως στην Αλυκή(Τιγκάκι). Πρόκειται για ιαματικό πηλό που μπορεί να προκαλέσει σημαντική ανακούφιση σε πόνους των μυών και των αρθρώσεων. Η μεταφορά κατάλληλων φερτών υλικών από τα υψώματα, σε επαφή με το αλμυρό νερό, δημιουργεί τον μαύρο πηλό ο οποίος διακρίνεται για την καλή πλαστικότητα. Τα φερτά αυτά υλικά εμπλουτίζονται με οργανικά συστατικά από τη σήψη φυτικής ύλης και με τη συμμετοχή μικροοργανισμών μετατρέπονται τα φερτά υλικά σε ώριμο θεραπευτικό πηλό. Το μαύρο χρώμα οφείλεται σε θειούχα άλατα, τα οποία αποτελούν σημαντικό θεραπευτικό συστατικό, κατά την επαφή του πηλού με την ανθρώπινη επιδερμίδα αντιδρούν με τα όξινα συστατικά της, ελευθερώνοντας θειούχα ιόντα. Αυτά, με τη σειρά τους, απορροφώνται από την επιδερμίδα, δίνοντας λύσεις κυρίως σε δερματολογικές ασθένειες.
Πορσελάνη - Πρόκειται για αδιάβροχη άργιλο (γνωστή ως gress) που συναντάται στα Τσαίρια δυτικά της Λάμπης τοπωνύμιο που οφείλεται στο υγρό και λασπώδες έδαφος με πορσελάνη, στις Πορσελάνες, στις Δύο Εκκλησιές, στο Ασφενδιού, Κέφαλο κά. Οι παλιοί χρησιμοποιούσαν την πορσελάνη ως δομικό υλικό στις κατασκευές τους. Αρκετοί ισχυρίζονται ότι τα σπίτια από πορσελάνη και ασβέστη είναι πιο δυνατά και ανθεκτικά από το τσιμέντο και δεν έχουν άδικο. Περιέχει συστατικά τα οποία υαλοποιούνται σε θερμοκρασίες μεταξύ 1300 και 1400 ° C, έτσι προκύπτει η αδιαβροχοποίηση του. Η ουσιαστική διαφορά με τα άλλα προϊόντα είναι ότι τα κατασκευασμένα αντικείμενα διατηρούν το σχήμα τους κατά το στάδιο της υαλοποίησης. Η πορσελάνη χαρακτηρίζεται από την παρουσία του καολίνη και άστριου. Η πορσελάνη παρήχθη για πρώτη φορά στην Κίνα, μάλλον κατά την δυναστεία των Τανγκ, η οποία διήρκεσε από το 618-907. Οι Ευρωπαίοι είχαν προσπαθήσει αρκετές φορές να φτάσουν την τελειότητα της σκληρής πορσελάνης της Κίνας, αλλά χωρίς επιτυχία μέχρι τον 16ο αιώνα όταν στην Φλωρεντία τα εργαστήρια αλχημείας του Φραγκίσκου Α’ των Μεδίκων, περίπου το 1575, κατάφεραν να αποκτήσουν ένα είδος μαλακής πάστας πορσελάνης που είναι γνωστή ως Μεδίκεα Πορσελάνη.
Barro Negro - H μαύρη φυσική άργιλος, συχνά συλλέγεται από ορυχεία είναι επίσης γνωστή και ως «Barro Negro», λόγω των εγγενών ιδιοτήτων του πηλού. Περιέχει αρκετά μεγάλες ποσότητες από οξείδια, κυρίως διοξείδιο του μαγγανίου. Μπορεί να είναι πιο τοξική από άλλους αργίλους. Διάσημη μαύρη άργιλος είναι της Οαχάκα,Μεξικό. Στην Κω συναντάται ως επί το πλείστον στην Εμπρός Θέρμη, στο Μεταλλείο αργυρομόλυβδου του Ασφενδιού, και σε ηφαιστειακά εδάφη της Κεφάλου.
Μια σημαντική πτυχή των αργίλων έχει να κάνει με την δυνατότητα καθίζησης όταν ένα κτίριο έχει κατασκευαστεί από τέτοιο υλικό. Αυτό το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια, όπως συνέβη τέλη του 1970 και του 1980 στη νότια Αγγλία. Τα περισσότερα πετρώματα από άργιλο περιέχουν υψηλή αναλογία του φυσικού νερού (μέχρι 40%), γεμίζοντας όλα τα κενά και πόρους μεταξύ των ορυκτών κόκκων, αλλά επειδή οι χώροι αυτοί είναι τόσο μικροί, το νερό δεν μπορεί να περάσει μέσα από αυτά, και τα κάνει αδιαπέραστα. Ωστόσο ο άργιλος μπορεί να στεγνώσει σε ένα μακρύ καυτό καλοκαίρι, να συρρικνωθεί, καθώς χάνει το νερό, και να αναπτυχθούν ρωγμές στο επιφανειακό στρώμα. Εάν το έδαφος είναι επίσης κοντά σε δέντρα με βαθιές ρίζες - μπορεί ο υποκείμενος πηλός να αφυδατωθεί και να χάσει αρκετό νερό και να προκαλέσει μέρος του κτιρίου να υποχωρήσει, ειδικά αν τα θεμέλια των σπιτιών είναι ρηχά. Το ηθικό δίδαγμα αυτής της ιστορίας είναι ότι ο άργιλος είναι τόσο σημαντικός και αναντικατάστατος για τις καθημερινές δραστηριότητες μας ,ωστόσο θέλει προσοχή σε τεχνικά έργα ιδιαίτερα εάν έχετε φυτέψει μεγάλα δέντρα κοντά στο σπίτι σας!
Γεωδίφης
Πηγές
1.USGS
2.Βικιπαίδεια
3.Νικολάου, Μ. Μ-Ορυκτά, πετρώματα και πολιτισμός
4.Σκανδαλίδης.Μ-Τοπωνύμια της Νήσου Κω
5.Χατζηβασιλείου.Β-Ιστορία της Νήσου Κω
6.Γεωλογικό Ινστιτούτο Βρετανίας
