O μονζονίτης της Ράχης

Ένα ηφαίστειο παράγει μια μεγάλη ποικιλία από πυριγενή πετρώματα. Από τα πιο κοινά πυριγενή πετρώματα είναι ο γρανίτης .Είναι απίστευτα ισχυρός και έχει χρησιμοποιηθεί στην οικοδομή εδώ και χιλιάδες χρόνια. Όσο πιο αργά ψύχεται το μάγμα τόσο μεγαλύτερους κρυστάλλους μας δίνει. Ο γρανίτης ψύχεται σιγά-σιγά και για αυτό τον λόγο έχει μεγάλους κρυστάλλους. Ο οψιδιανός,ψύχεται γρήγορα, έχει μικρούς κρυστάλλους. Το διάσημο Tower Bridge του Λονδίνου είναι κατασκευασμένο από γρανίτη.

Ο γρανίτης διαμορφώνεται από την αργή ψύξη μάγματος πλούσιου σε πυριτικό υλικό μέσα στην κρούστα .Το λιωμένο υλικό που ονομάζεται πλουτώνιο μπορεί να πάρει εκατομμύρια χρόνια για να κρυώσει , να κρυσταλλώσει και να δώσει τους γρανιτένιους βράχους που συναντάμε σήμερα στην φύση. Σχηματίζεται όταν καυτό μάγμα ωθείται ψηλότερα από βαθιά μέσα στη γη και εξαναγκάζει τον υπερκείμενο βράχο σε μια διαδικασία γνωστή ως διείσδυση. Στη συνέχεια ψύχεται και σκληραίνει και αργότερα οι τεκτονικές δυνάμεις της Γης αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο της ανύψωσης και έκθεσης του στις εξωγενείς δυνάμεις.

Είναι ένα πλουτώνιο πυριγενές πέτρωμα ενδιάμεσο σε σύνθεση μεταξύ συηνίτη και διορίτη. Περιέχει λιγότερο χαλαζία και πλαγιόκλαστα από τον γρανίτη. Ο λατίτης ή τραχυανδεσίτης είναι τα κατά προσέγγιση ηφαιστειακά ισοδύναμα του μονζονίτη.

Είναι ένας σχετικά σπάνιος τύπος πετρώματος . Συνήθως δεν σχηματίζει δικά του πλουτώνια. Το μονζονίτικο μάγμα πιθανότατα αποτελεί μόνο ένα μέρος μιας γενικά πιο όξινης (σε γρανίτη) διείσδυσης.

Ο μονζονίτης από μόνος του δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός , αλλά έχει δώσει μέρος του ονόματός του (μονζο-) ως πρόθεμα σε πολλές άλλες ποικιλίες από πλουτώνια πετρώματα (μονζογρανίτης, μονζοσυηνίτης κ.λπ.).Αυτό το πρόθεμα σημαίνει ότι υπάρχει σημαντική ποσότητα τόσο σε αλκαλιούχους άστριους και πλαγιόκλαστα. Πήρε το όνομα του από την Monzoni στη Βόρεια Ιταλία όπου είναι άφθονος . Του έδωσε την ονομασία ένας Γερμανός γεωλόγος ο Leopold von Buch.

Ο πλουτωνίτης της Ράχης (Δίκαιος) είναι ένας χαλαζιακός μονζονίτης-γρανοδιορίτης με υφή συμπαγή και ιστό κοκκώδη. Δημιουργήθηκε μέσα στην κρούστα σε βάθη περίπου 10.000 μέτρα. Είναι πλούσιος σε πλαγιόκλαστα και περιέχει χαλαζία σε ποσοστό μεγαλύτερο από 5%. Αποτελείται από πράσινη κεροστίλθη και βιοτίτη, που εξαλλοιώνονται, σε περιορισμένη κλίμακα, σε βιοτίτη και χλωρίτη αντίστοιχα. Πολλές φορές παρουσιάζει ορυκτά του τιτανίτη, αλλανίτη καθώς και άλλα αδιαφανή μεταλλικά. Ο χαλαζιακός μονζονίτης συχνά συνδέεται με μεγάλες αποθέσεις χαλκού.

Η ραδιοχρονολόγηση του έδωσε ηλικία διείσδυσης περίπου 12 εκ. χρόνια, δηλαδή στο ανώτερο Μέσο Μειόκαινο.

Το φωτογραφικό υλικό ανήκει στον Μάνο Μαστρογιώργη, τον οποίο ευχαριστώ.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια

2.ΑΠΘ

3.Γεωλογικός χάρτης Κω-ΙΓΜΕ

4.Φωτογραφίες -Μαστρογιώργης Μάνος