Πώς να ξεφύγετε από μια πυροκλαστική ροή;
Για όσους από εσάς που δεν ασχολούνται με την γεωεπιστήμη, ένας τόφφος είναι ένα ηφαιστειακό υλικό, που αποτελείται από στερεοποιημένη τέφρα. Βρίσκομαι σήμερα για λίγο στην Αντιμάχεια της Κω. Το έδαφος της Αντιμάχειας καλύπτεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από τόφφους. Περνώντας πάνω από αποθέσεις που προέρχονται από την τελευταία μεγάλη έκρηξη, εντυπωσιάστηκα ξανά από το μέγεθος και το πάχος τους. Όσο περνούσε η ώρα, η σκέψη μου στρεφόταν γύρω από το «τι θα έκανα αν το ηφαίστειο έκανε κάτι το ανάλογο σήμερα».
Κατ 'αρχάς θα ήθελα να επισημάνω ότι η πιθανότητα μιας τέτοιας έκρηξης είναι σχεδόν απίθανη. Το πιο πιθανό είναι η επόμενη έκρηξη να είναι ένα μικρό γεγονός (με ροές λάβας) ή ένα μικρό εκρηκτικό συμβάν με λεπτή στάχτη ή ελαφρόπετρα να προκύψει από το νησί της Νισύρου στο κέντρο της καλντέρας, και δεν θα προκαλέσει παρά μόνο κάποια καταστροφή στα γύρω μικρά νησιά. Ο μόνος τρόπος για να παραμείνετε ασφαλείς από τα ηφαίστεια όταν είναι ενεργά είναι να μείνετε μακριά, και να ακολουθήσετε τις επίσημες διαταγές εκκένωσης και ζώνες αποκλεισμού από τους αρμόδιους φορείς.
Ωστόσο, επανερχόμενος στην αρχική σκέψη προσπαθώ και πάλι να απαντήσω το στιγμιαίο ερώτημα μου.
Η πιο καταστροφική δύναμη που παρατηρήθηκε μέχρι σήμερα σε τοπικό επίπεδο τουλάχιστον, είναι η πυροκλαστική ροή. Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να γνωρίζετε αν θέλετε να ξεφύγετε από μία πυροκλαστική ροή είναι ότι δεν μπορείτε να την ξεπεράσετε. Μπορούν να φτάσουν ταχύτητες μέχρι με 500 χιλιόμετρα/ ώρα. Εάν είστε στο δρόμο τους, δεν υπάρχει διαφυγή. Για να ξεφύγουμε από αυτά πρέπει να κατευθυνθούμε ψηλά . Στη Κω, το οροπέδιο της Αντιμάχειας καλύπτεται από πυροκλαστικές αποθέσεις που προέρχονται από την μεγάλη έκρηξη που συνέβη 161.000 χρόνια πριν. Ωστόσο, αν παρατηρήσετε γύρω σας θα δείτε ορισμένα από τα πιο υψηλά σημεία φαίνεται να έχουν μείνει ανέγγιχτα. Ο Δίκαιος ή το Σύμπετρο ή το Ζηνί για παράδειγμα, φαίνεται να έχουν διαφύγει το μεγαλύτερο μέρος της πυροκλαστικής ροής .
Οι πυροκλαστικές ροές συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά από τις ροές που μπορείτε να φανταστείτε από την εμπειρία σας. Παρόλο που οι ροές του νερού, σε ένα ποτάμι, για παράδειγμα, οδηγούνται μόνο από τη βαρύτητα, οι πυροκλαστικές ροές έχουν άλλη πηγή ενέργειας. Εισέρχονται στον αέρα, και επειδή είναι καυτές τον ζεσταίνουν. Ο ζεστός αέρας είναι λιγότερο πυκνός από τον κρύο αέρα, και αποθέτει επίσης ορισμένα από τα βαρύτερα κομμάτια που μεταφέρει, μειώνοντας έτσι την πυκνότητά τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις πυροκλαστικές ροές μπορούν να γίνουν λιγότερο πυκνές από το περιβάλλον τους και στη συνέχεια να ανυψωθούν για να σχηματίσουν μια δευτερεύουσα στήλη, σε κάποια απόσταση από την σχισμή. Το πιο σημαντικό είναι ότι εάν προσπαθείτε να βρείτε ένα ασφαλές σημείο, οι πυροκλαστικές ροές μπορεί να περάσουν πάνω από υψηλότερα εμπόδια από ότι μπορεί να πιστεύετε .
Στην ξηρά, προφανώς το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να πάτε όσο πιο μακριά είναι δυνατό από το ηφαίστειο . Στο νησί της Κω αυτό είναι πιο απλό από ότι στην Νίσυρο. Μπορεί να είναι δελεαστικό να μετακινηθείτε προς την ακτή και να περιμένετε για κάποια σωστική λέμβο , αλλά όπως έχουμε δει οι πεδινές περιοχές δεν είναι ασφαλείς. Οι πυροκλαστικές ροές μπορούν να πλησιάσουν και να εξαπλωθούν. Μπορούν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις ακόμη και πάνω από τη θάλασσα και αυτό οφείλεται στη χαμηλή πυκνότητα τους. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος τσουνάμι, όπως αυτό που θα ακολουθήσει από την κατάρρευση της καλντέρας. Έχοντας αναφέρει αυτά, το υψηλό έδαφος είναι όχι πάντα αρκετά υψηλό, έτσι δεν είναι προφανές ότι θα ήταν το καλύτερο σχέδιο δράσης. Έτσι, απλά , καλύτερα να μην είστε κοντά σε ένα ηφαίστειο , όταν ξεκινά μια πυροκλαστική ροή.
Γεωδίφης