Μπορεί ένας σεισμός να προκληθεί από ένα φράγμα;

Οι σεισμοί μπορούν να προκληθούν από τα φράγματα. Παγκοσμίως υπάρχουν πάνω από 100 εξακριβωμένες περιπτώσεις σεισμών που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι προκλήθηκαν από ταμιευτήρες. 

Η σοβαρότερη περίπτωση μπορεί να είναι ο σεισμός μεγέθους 7.9R της Sichuan τον Μάιο του 2008, που σκότωσε περίπου 80.000 ανθρώπους και έχει συνδεθεί με την κατασκευή του Φράγματος Zipingpu . Ο τραγικός σεισμός της Σιτσουάν κατέστρεψε εκατοντάδες φράγματα. Λίγο μετά το χτύπημα του εγκέλαδου, η κινεζική κυβέρνηση ανέφερε ότι τουλάχιστον 391 φράγματα καταστράφηκαν στο σεισμό, ενώ παρουσιάσθηκαν και  σημαντικές ρωγμές στο μεγαλύτερο φράγμα της περιοχής, το  Zipingpu Dam. Επιστήμονες στην Κίνα και τις ΗΠΑ, επίσης, φοβούνται ότι ο σεισμός μπορεί να προκλήθηκε  από το βάρος του ταμιευτήρα Zipingpu. Σεισμολόγοι είχαν προειδοποιήσει την κυβέρνηση το 2000 ότι το έργο δεν θα πρέπει να αναπτυχθεί δεδομένης της υψηλής σεισμικής δραστηριότητας της περιοχής, αλλά αυτές οι προειδοποιήσεις αγνοήθηκαν. Η κυβέρνηση στη συνέχεια ανέφερε ότι εμπειρογνώμονες που είχαν επιθεωρήσει το φράγμα δήλωσαν  ότι είναι ασφαλές, αν και δεν είναι σαφές πώς ακριβώς έγιναν οι έλεγχοι.

Πώς τα φράγματα ενεργοποιούν σεισμούς;

Σε ένα έγγραφο που εκπονήθηκε σε μία παγκόσμια συνάντηση που ασχολήθηκε με  φράγματα, ο Δρ Β. P Jauhari έγραψε τα εξής σχετικά με αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως «σεισμικότητα δεξαμενών» : "Η πιο ευρέως αποδεκτή εξήγηση για το πώς τα φράγματα προκαλούν σεισμούς έχει σχέση με την επιπλέον πίεση του νερού που δημιουργεί μικρο-ρωγμές και σχισμές στο έδαφος κάτω και κοντά σε μια δεξαμενή. Όταν η πίεση του νερού αυξηθεί στα πετρώματα, ενεργεί ως  λιπαντικό σε ρήγματα που βρίσκονται ήδη υπό τεκτονική ένταση, αλλά εμποδίζονται από την ολίσθηση εξαιτίας της τριβής των επιφανειών των πετρωμάτων.

Δεδομένου ότι κάθε περιοχή του φράγματος έχει μοναδικά γεωλογικά χαρακτηριστικά, δεν είναι δυνατόν να προβλέψουμε με ακρίβεια πότε και πού θα συμβεί ο σεισμός. Ωστόσο, η Διεθνής Επιτροπή Μεγάλων Φραγμάτων συνιστά ότι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη αυτές οι παρατηρήσεις  για ταμιευτήρες βαθύτερους των 100 μέτρων.

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της «σεισμικότητας των δεξαμενών»;

Ένας κορυφαίος επιστήμονας για το θέμα αυτό,  ο Harsh K. Gupta, συνόψισε τα συμπεράσματα του μετά από έρευνα, το 2002:

-Το βάθος της δεξαμενής είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας, αλλά ο όγκος του νερού παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των σεισμών.

-Το πρόβλημα μπορεί να γίνει αμέσως αντιληπτό κατά την πλήρωση των ταμιευτήρων.

-Επιπλέον,μπορεί να συμβεί αμέσως μετά την πλήρωση της δεξαμενής ή μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα.

Πολλά φράγματα χτίζονται σε σεισμικά ενεργές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των Ιμαλαΐων, Νοτιοδυτικής Κίνας, του Ιράν, της Τουρκίας και της Χιλής .Σύμφωνα με τους ειδικούς, για τους ποταμούς  πρέπει να υπάρχει ένα μορατόριουμ για την κατασκευή υψηλών φραγμάτων σε σεισμογενείς περιοχές.

Γεωδίφης  με πληροφορίες από το internationalrivers.org

Φωτογραφίες από τα φράγματα Kariba& Zipingpu Dam και από τον σεισμό Σιτσουάν