Η ετοιμότητα δεν είναι δουλειά κάποιου άλλου

Από σεισμούς μέχρι πυρκαγιές, ο Καναδάς είναι θλιβερά κακώς προετοιμασμένος για καταστροφές.

Ένα ρήγμα στην περιοχή Γιούκον του Καναδά ανακινήθηκε μετά από περισσότερα από 12.000 χρόνια γεωλογικού ύπνου. Ερευνητές που μελετούν το ρήγμα Τιντίνα, το οποίο εκτείνεται 1.000 χιλιόμετρα από τη βορειοανατολική Βρετανική Κολομβία μέχρι το Γιούκον και προς την Αλάσκα, βρήκαν στοιχεία που δείχνουν ότι το ρήγμα έχει συσσωρεύσει τουλάχιστον έξι μέτρα αδιάλειπτης τάσης.

Σαν ένα γεμάτο όπλο, μπορεί τώρα να είναι έτοιμο για έναν τεράστιο σεισμό. Για τους περισσότερους Καναδούς, η είδηση ​​πέρασε ως μια μακρινή περιέργεια από τον Βορρά, αλλά το ρήγμα βρίσκεται σε ένα τεκτονικό σύστημα που εκτείνεται κάτω από τον Δυτικό Καναδά και υποδηλώνει βαθύτερες ευπάθειες στο ανατολικό Οντάριο και πέρα ​​από αυτό. Κάτω από την επιφάνεια κρύβεται μια ανησυχητική αλήθεια: ο Καναδάς δεν είναι απρόσβλητος από καταστροφές.

Μια πυρκαγιά έκαψε τους λόφους του Λος Άντζελες στις αρχές του 2025. Τα σχολεία έκλεισαν, οι ειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης ηχούσαν στα τηλέφωνα και τα συνεργεία έκτακτης ανάγκης έσπευσαν να προλάβουν τις φλόγες, καθώς η Νότια Καλιφόρνια βίωνε για άλλη μια φορά μια από τις χειρότερες περιόδους πυρκαγιών που έχουν καταγραφεί.

Εν τω μεταξύ, στον Καναδά, ο καπνός από τις πρωτοφανείς πυρκαγιές κάλυψε μεγάλες πόλεις , με αποτέλεσμα η ποιότητα του αέρα να υποβαθμιστεί κατακόρυφα στην Οτάβα, το Τορόντο και το Μόντρεαλ.

Αυτά τα γεγονότα μπορεί να φαίνονται πολύ μακριά το ένα από το άλλο, αλλά έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: την αποτυχία δράσης πριν από την κρίση.

Αγνοώντας τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια

Μια πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι Καναδοί δεν πιστεύουν ότι οι κοινότητές τους είναι έτοιμες για μια μεγάλη καταστροφή. Κι όμως, πέρα ​​από τις περιστασιακές ασκήσεις πυρκαγιάς ή τις δοκιμές έκτακτης ανάγκης, οι Καναδοί συνεχίζουν να ζουν σαν η ετοιμότητα να είναι δουλειά κάποιου άλλου.

Αλλά η ετοιμότητα δεν αφορά μόνο το να στριμώχνουμε εμφιαλωμένο νερό στο υπόγειό μας ή να αλλάζουμε τις μπαταρίες στους ανιχνευτές καπνού μας. Αφορά τον τρόπο που σκεφτόμαστε και, το πιο σημαντικό, τι επιλέγουμε να αγνοήσουμε.

Ένα κόκκινο και κίτρινο εξώφυλλο βιβλίου που γράφει: Γραμμένο με αίμα.Το εξώφυλλο του βιβλίου του συγγραφέα για την ετοιμότητα σε περίπτωση καταστροφών (Εκδόσεις Πανεπιστημίου του Τορόντο).

Ως συγγραφέας και γιατρός με επίκεντρο την πρόληψη, έχω αφιερώσει χρόνια μελετώντας πώς εξελίσσονται οι καταστροφές και πώς θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί. Το νέο μου βιβλίο, «Γραμμένο με Αίμα»: Μαθήματα για την Πρόληψη από έναν Επικίνδυνο Κόσμο , διερευνά τραγωδίες όπως πυρηνικές καταστροφές, φυσικές καταστροφές και πανδημίες. Σε κάθε περίπτωση, διαπίστωσα ένα μοτίβο: τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια αγνοούνταν, τα συστήματα δεν επικοινωνούσαν και οι άνθρωποι εμπιστεύονταν ότι «κάποιος άλλος» το είχε καλύψει.

Ο πραγματικός κίνδυνος δεν είναι η φύση ή η τεχνολογία, είναι ο εφησυχασμός.

Αντιδρώντας στην τελευταία καταστροφή, όχι στην επόμενη

Στον Καναδά, το έτος 2023 καταγράφηκαν οι περισσότερες κάψεις εκταρίων στην ιστορία των πυρκαγιών . Ωστόσο, μόνο ένα στα τέσσερα καναδικά νοικοκυριά ανέφερε ότι προετοιμάστηκε για μια έκτακτη ανάγκη που σχετίζεται με τον καιρό τον περασμένο χρόνο .

Όταν αγνοούμε τις ρωγμές στα συστήματά μας, ομαλοποιούμε τον κίνδυνο. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς την ετοιμότητα ως δουλειά της κυβέρνησης ή ως δουλειά των ανταποκριτών έκτακτης ανάγκης. Αλλά η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη και οι ευθύνες θα πρέπει να είναι πιο εκτεταμένες.

Οι πόλεις συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ξεπερασμένους χάρτες κινδύνου πλημμύρας που υποτιμούν την τρέχουσα κλιματική πραγματικότητα. Τα σχολεία παραβλέπουν βασικές αναβαθμίσεις για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα ή του αερισμού. Τα δίκτυα συγκοινωνιών λειτουργούν με παλαιωμένες υποδομές.

Ένας δρόμος της πόλης βυθισμένος στο νερό από ένα ποτάμι που ξεχείλισε τις όχθες του.Πλημμυρικά νερά στην Γκραντ Βάλεϊ του Οντάριο, κατά μήκος του ποταμού Γκραντ, τον Μάρτιο του 2025. THE CANADIAN PRESS/Rob Skeoch.

Η καναδική υπηρεσία κυβερνοασφάλειας προειδοποίησε πρόσφατα ότι εχθρικές οντότητες στοχεύουν συστήματα ελέγχου που είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο σε όλη τη χώρα , συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διαχειρίζονται τα ύδατα, τις ενεργειακές υποδομές και τις γεωργικές δραστηριότητες.

Το μάθημα εδώ δεν είναι ότι οι Καναδοί πρέπει να πανικοβληθούν, αλλά ότι πρέπει να σκεφτούν διαφορετικά. Σε τομείς όπως η αεροπορία ή η πυρηνική ενέργεια, η ασφάλεια είναι ενσωματωμένη σε κάθε διαδικασία. Αυτοί οι τομείς βασίζονται σε πολυεπίπεδες διασφαλίσεις, σε ισχυρή αναφορά περιστατικών που παρ' ολίγον ατυχημάτων και σε μια κουλτούρα συνεχούς επαγρύπνησης. Γνωρίζουν ότι η ασφάλεια δεν είναι ένα πλαίσιο ελέγχου, είναι μια νοοτροπία.

Γιατί, λοιπόν, δεν υπάρχει η ίδια νοοτροπία και σε άλλα μέρη της κοινωνίας μας, και πώς μπορούν οι Καναδοί αξιωματούχοι να το διασφαλίσουν;

Μια νοοτροπία πρόληψης

Αντί να αντιδρούν σε καταστροφές μόλις συμβούν, οι Καναδοί θα έπρεπε να ρωτούν:

Τι θα μπορούσε να πάει στραβά εδώ;

Τι θα εύχομαι να είχα κάνει αν κάτι πάει στραβά;

Αυτή η προσέγγιση - μια νοοτροπία πρόληψης - δεν σημαίνει ότι πρέπει να ζούμε με φόβο. Σημαίνει να είμαστε προνοητικοί όταν οι τίτλοι των ειδήσεων είναι ήσυχοι. Σημαίνει ότι επενδύουμε στην ασφάλεια όταν δεν υπάρχει ορατή κρίση και ότι χτίζουμε άμυνες πριν κάτι χαλάσει.

Πάρτε για παράδειγμα την πυρκαγιά του Λος Άντζελες. Τα πληρώματα της πυροσβεστικής προειδοποιούσαν για ξηρές συνθήκες εδώ και μήνες. Η αστική επέκταση και οι απαρχαιωμένοι οικοδομικοί κανονισμοί επιδείνωσαν τις ζημιές.

Ταυτόχρονα, οι πόλεις στον Καναδά είχαν ελάχιστα ενημερωμένα σχέδια εκκένωσης ή εκτιμήσεις κινδύνου πυρκαγιών , παρά την επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών για χρόνια. Το περασμένο καλοκαίρι, ο τοξικός καπνός από τις πυρκαγιές σταμάτησε τις υπαίθριες εκδηλώσεις , βλάπτει την υγεία των πνευμόνων ενός μεγάλου ποσοστού Καναδών και αποκάλυψε σημαντικές αποτυχίες σχεδιασμού.

Αυτές δεν είναι απλώς «πράξεις του Θεού». Είναι επίσης επιλογές πολιτικής, αναβολές αναβαθμίσεων και ελλείπουσες θέσεις σε έναν προϋπολογισμό. Και επαναλαμβάνονται σε όλους τους τομείς - από την υγειονομική περίθαλψη έως την κυβερνοασφάλεια, από την εκπαίδευση έως τον πολεοδομικό σχεδιασμό.

Ένα ελικόπτερο ρίχνει νερό σε ένα λοφώδες, καπνίζον δάσος.Ένα ελικόπτερο ρίχνει νερό στην πυρκαγιά Dryden Creek, ακριβώς βόρεια του Squamish, BC, τον Ιούνιο του 2025. THE CANADIAN PRESS / Tijana Martin.

Η ασφάλεια πρέπει να οικοδομηθεί

Οι καταστροφές φαίνονται ξαφνικές, αλλά οι ρίζες τους συχνά ξεκινούν χρόνια πίσω. Στο βιβλίο «Γραμμένο με Αίμα» , εξερευνώ την αργή εξέλιξη σε καταστροφές όπως η πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, η πυρκαγιά της Νοτρ Νταμ στο Παρίσι και η έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού . Δεν επρόκειτο για κεραυνούς - ήταν αποτυχίες φαντασίας, ηγεσίας και σχεδιασμού συστημάτων.

Η επόμενη κρίση, είτε πρόκειται για πυρκαγιά, παραβίαση δεδομένων, κατάρρευση υποδομών είτε για ξέσπασμα ασθενειών, είναι ήδη κάπου στον ορίζοντα.

Το ερώτημα δεν είναι αν θα συμβεί. Είναι αν θα το αντιμετωπίσουμε με έκπληξη - ή με κάποιο σχέδιο.

Μπρόντι Ράμιν

Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο της Οτάβα/Πανεπιστήμιο της Οτάβα

https://theconversation.com/from-earthquakes-to-wildfires-canada-is-woefully-ill-prepared-for-disasters-270848