Ο σεισμός 7,5 βαθμών στη βόρεια Ιαπωνία
Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τον καταστροφικό σεισμό της 11ης Μαρτίου 2011 στην Ανατολική Ιαπωνία, η Ιαπωνία έχει υποστεί περισσότερους από 30 μεγάλους σεισμούς, μεγέθους κάτω των 6 Ρίχτερ ή υψηλότερου στην κλίμακα σεισμικής έντασης της χώρας.
Ένας ακόμη σεισμός με μέγεθος 7,5 βαθμών στη βόρεια Ιαπωνία τραυματίζει 23 ανθρώπους και προκαλεί τσουνάμι ύψους 60 εκατοστών. Οι αρχές προειδοποίησαν για πιθανούς μετασεισμούς και αυξημένο κίνδυνο μεγασεισμού.
Η γεωγραφία του σεισμού
Οι σεισμολόγοι Kyle Bradley and Judith A Hubbard για τον σεισμό λένε τα εξής:
Οι μεγάλοι σεισμοί ανατολικά της Ιαπωνίας δεν είναι κάτι καινούργιο. Το βόρειο μισό της Ιαπωνίας βρίσκεται πάνω από την πλάκα του Ειρηνικού που βυθίζεται προς τα δυτικά. Όπως όλες οι ζώνες καταβύθισης, αυτό δημιουργεί ένα σενάριο ώριμο για σεισμούς κατά μήκος της διεπαφής των πλακών, όπου οι δύο πλάκες γλιστρούν η μία δίπλα στην άλλη. Σεισμοί μπορούν επίσης να συμβούν εντός της πλάκας του Ειρηνικού καθώς αυτή κάμπτεται και σπάει στην πορεία της προς τα κάτω στον μανδύα, και εντός του υπερκείμενου φλοιού της Ιαπωνίας, καθώς συμπιέζεται από τη σύγκρουση. (Το νότιο μισό της Ιαπωνίας βρίσκεται επίσης πάνω από μια ζώνη καταβύθισης, αλλά πάνω από μια διαφορετική τεκτονική πλάκα.) Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να κατανοήσουμε τα συστήματα ρηγμάτων είναι να απεικονίσουμε τους σεισμούς που έχουν προκαλέσει τα τελευταία 100 χρόνια περίπου. Σε αυτήν την περιοχή, η δημιουργία χαρτών σεισμών είναι δύσκολη, επειδή πάρα πολλά δεδομένα μπορούν εύκολα να κατακλύσουν τον χάρτη - αποκρύπτοντας τα ίδια τα μοτίβα που προσπαθούμε να δούμε.
Στο παραπάνω διάγραμμα, μπορείτε να δείτε μερικά ενδιαφέροντα πράγματα! Πρώτον, ο σεισμός μεγέθους M7.6 σημειώθηκε σαφώς στο ίδιο το ρήγμα μεγαεπωθήσεως. Αυτή η επιφάνεια σχεδιάζεται ως μαύρη γραμμή, που προέρχεται από το μοντέλο USGS Slab2.0. Σημειώνουμε ότι η γραμμή Slab2.0 μπορεί να διαφέρει τοπικά από τα πραγματικά δεδομένα, επειδή είναι ένα παγκόσμιο μοντέλο. Ας μην ανησυχούμε πολύ για αυτές τις λεπτομέρειες. Στις ζώνες καταβύθισης, συνήθως βλέπουμε ότι οι σεισμοί ευθυγραμμίζονται κατά μήκος της μεγαεπώθησης στο πιο ρηχό τμήμα της ζώνης καταβύθισης, ενώ στο βαθύτερο μέρος, βρίσκονται μέσα στην πλάκα και σχετίζονται με κάμψη. Αυτός ο σεισμός ευθυγραμμίζεται όμορφα με τον μηχανισμό μεγαεπώθησης και βρίσκεται περίπου στα όρια μεταξύ αυτών των δύο ζωνών. Δεύτερον, μπορείτε να δείτε μια σαφή «διπλή Ζώνη Wadati-Benioff» κάτω αριστερά. Η βαθύτερη σεισμικότητα στην πραγματικότητα χωρίζεται σε δύο παράλληλες τάσεις. Αυτό είναι ένα διάσημο φαινόμενο ορισμένων ζωνών καταβύθισης που πολλοί πιστεύουν ότι σχετίζεται με την κάμψη της πλάκας (αλλά μερικοί από τους αναγνώστες μας μπορεί να έχουν άλλες ιδέες)! Τρίτον, αυτός ο σεισμός σημειώθηκε κοντά σε ένα μέρος γεγονότων μικρότερου μεγέθους. Οι συστάδες μικρών σεισμών κατά μήκος της Τάφρου της Ιαπωνίας έχουν μελετηθεί ολοένα και περισσότερο ως ένα παράθυρο για το πώς αλλάζει η συμπεριφορά του με την πάροδο του χρόνου και πιθανώς πώς ξεκινούν οι μεγάλοι σεισμοί. Τέταρτον, φαίνεται να υπάρχουν ανοδικές εκτοξεύσεις μικρότερων σεισμών που ανεβαίνουν στην επιφάνεια προς τα ανατολικά. Αυτό δεν είναι κάτι που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σε παρόμοιες διατομές αλλού. Το αν αυτά τα δεδομένα αντανακλούν τη θεμελιώδη δομή αυτής της ζώνης καταβύθισης ή είναι ένα τεχνούργημα της διαδικασίας εντοπισμού, φαίνεται ότι αξίζει να το εξετάσουμε! Ο προσανατολισμός των «εκπομπών» υποδηλώνει πιο απότομα ρήγματα επώθησης που ανεβαίνουν, αλλά δεν βλέπουμε κανέναν αντίστοιχο εστιακό μηχανισμό με τα κομβικά επίπεδα σε αυτόν τον προσανατολισμό. Ίσως αυτό είναι ένα ζήτημα για μια άλλη φορά. Τέλος πάντων, το κύριο σημείο σήμερα είναι ότι ο σεισμός συνέβη σαφώς στη βαθύτερη περιοχή όπου συμβαίνουν σεισμοί μεγα-επώθησης.
Το μεγαλύτερο μέρος της αρχικής ειδησεογραφικής κάλυψης επικεντρώθηκε στην πιθανότητα τσουνάμι. Η αρχική προειδοποίηση για τσουνάμι έδειχνε ότι ήταν πιθανό ένα τσουνάμι ύψους έως και 3 μέτρων - σίγουρα αρκετό για να αξίζει σημαντικής προσοχής!
Η ιαπωνική κυβέρνηση εξακολουθούσε να αξιολογεί τις ζημιές από το τσουνάμι και τον σεισμό αργά το βράδυ, που έπληξαν περίπου τις 11:15 μ.μ. στον Ειρηνικό Ωκεανό, περίπου 80 χιλιόμετρα από τις ακτές του Αομόρι, του βορειότερου νομού του κύριου νησιού Χονσού της Ιαπωνίας.
«Δεν έχω ξαναζήσει τόσο δυνατό σεισμό», δήλωσε ο ιδιοκτήτης καταστήματος ψιλικών, Νομμπούο Γιαμάντα, στον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα NHK στην πόλη Χατσίνοχε, στην νομαρχία Αομόρι, προσθέτοντας ότι «ευτυχώς» τα καλώδια ηλεκτροδότησης εξακολουθούσαν να λειτουργούν στην περιοχή του.
Ένα τσουνάμι ύψους έως και70 εκατοστών μετρήθηκε στο λιμάνι Κούτζι στην επαρχία Ιβάτε, ακριβώς νότια του Αομόρι, και επίπεδα τσουνάμι έως και 50 εκατοστών έπληξαν άλλες παράκτιες κοινότητες στην περιοχή, ανέφερε η Ιαπωνική Μετεωρολογική Υπηρεσία.
Η Υπηρεσία Διαχείρισης Πυρκαγιών και Καταστροφών ανέφερε ότι 23 άνθρωποι τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένου ενός σοβαρά. Οι περισσότεροι από αυτούς χτυπήθηκαν από αντικείμενα που έπεσαν, μετέδωσε το NHK, προσθέτοντας ότι αρκετοί άνθρωποι τραυματίστηκαν σε ξενοδοχείο στο Χατσίνοχε και ένας άνδρας στο Τοχόκου τραυματίστηκε ελαφρά όταν το αυτοκίνητό του έπεσε σε μια τρύπα.
Αυτή η αεροφωτογραφία δείχνει ένα όχημα να κάθεται σε έναν κατεστραμμένο δρόμο στην πόλη Τοχόκου, στην περιφέρεια Αομόρι, στη βόρεια Ιαπωνία, την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2025, μετά από έναν ισχυρό σεισμό αργά τη Δευτέρα. Από: Kyodo News μέσω AP.
Η μετεωρολογική υπηρεσία ανέφερε ότι ο σεισμός είχε μέγεθος 7,5 Ρίχτερ, μειωμένο από την προηγούμενη εκτίμησή της για 7,6. Εξέδωσε προειδοποίηση για πιθανά κύματα τσουνάμι ύψους έως και 3 μέτρων σε ορισμένες περιοχές και αργότερα υποβάθμισε την ισχύ της σε συμβουλευτική.
Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου, Μινόρου Κιχάρα, κάλεσε τους κατοίκους να μετακινηθούν σε ψηλότερα σημεία ή να αναζητήσουν καταφύγιο μέχρι να αρθούν οι προειδοποιήσεις. Είπε ότι περίπου 800 σπίτια έμειναν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και ότι τα τρένα υψηλής ταχύτητας Σινκανσέν και ορισμένες τοπικές γραμμές έχουν ανασταλεί σε ορισμένα σημεία της περιοχής.
Οι πυρηνικοί σταθμοί στην περιοχή διενεργούν ελέγχους ασφαλείας, δήλωσε ο Κιχάρα. Η Αρχή Πυρηνικής Ρύθμισης δήλωσε ότι περίπου 450 λίτρα (118 γαλόνια) νερού χύθηκαν από μια περιοχή ψύξης αναλωμένου καυσίμου στο εργοστάσιο επανεπεξεργασίας καυσίμων Rokkasho στο Αομόρι, αλλά η στάθμη του νερού παρέμεινε εντός του φυσιολογικού εύρους και δεν υπήρχε καμία ανησυχία για την ασφάλεια.
Περίπου 480 κάτοικοι βρήκαν καταφύγιο στην αεροπορική βάση Χατσίνοχε και 18 ελικόπτερα άμυνας κινητοποιήθηκαν για την εκτίμηση των ζημιών, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Σιντζίρο Κοϊζούμι.
Περίπου 200 επιβάτες έμειναν αποκλεισμένοι για τη νύχτα στο αεροδρόμιο New Chitose στο Χοκάιντο, ανέφερε το NHK.
Η μετεωρολογική υπηρεσία εξέδωσε προειδοποίηση για πιθανούς μετασεισμούς τις επόμενες ημέρες. Ανέφερε ότι υπάρχει μικρή αύξηση του κινδύνου σεισμού μεγέθους 8 Ρίχτερ και πιθανού τσουνάμι κατά μήκος της βορειοανατολικής ακτής της Ιαπωνίας από την Τσίμπα, ανατολικά του Τόκιο, μέχρι το Χοκάιντο. Η υπηρεσία προέτρεψε τους κατοίκους σε 182 δήμους της περιοχής να παρακολουθούν την ετοιμότητά τους για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης την ερχόμενη εβδομάδα.
Ο Σατόσι Κάτο, υποδιευθυντής δημόσιου λυκείου στο Χατσίνοχε, δήλωσε στο NHK ότι βρισκόταν στο σπίτι όταν σημειώθηκε ο σεισμός και ότι ποτήρια και μπολ έπεσαν και έγιναν θραύσματα στο πάτωμα.
Ο Κάτο είπε ότι οδήγησε μέχρι το σχολείο επειδή είχε οριστεί ως κέντρο εκκένωσης και στο δρόμο αντιμετώπισε κυκλοφοριακή συμφόρηση και τροχαία ατυχήματα καθώς πανικόβλητοι άνθρωποι προσπαθούσαν να φύγουν. Κανείς δεν είχε έρθει ακόμη στο σχολείο για να βρει καταφύγιο, είπε.
Οι εκτοπισμένοι ετοιμάζονται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους καθώς η προειδοποίηση για τσουνάμι έχει αρθεί στην πόλη Χιντάκα, στη βόρεια Ιαπωνία, την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2025, μετά από ισχυρό σεισμό αργά τη Δευτέρα. Από: Kyodo News μέσω AP.
Η πρωθυπουργός Σανάε Τακαΐτσι δήλωσε σε σύντομα σχόλια προς τους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνηση συγκρότησε μια ομάδα έκτακτης ανάγκης για να αξιολογήσει επειγόντως την έκταση των ζημιών. «Βάζουμε τις ζωές των ανθρώπων πάνω απ' όλα και κάνουμε ό,τι μπορούμε», είπε.
Αργότερα, προέτρεψε τους κατοίκους της περιοχής να δώσουν προσοχή στις τελευταίες πληροφορίες από τους τοπικούς δήμους. «Παρακαλούμε να είστε προετοιμασμένοι ώστε να μπορέσετε να εκκενώσετε αμέσως μόλις νιώσετε έναν σεισμό».
Ο σεισμός σημειώθηκε περίπου 80 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Χατσίνοχε και περίπου 50 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ανέφερε η μετεωρολογική υπηρεσία.
Ήταν ακριβώς βόρεια των ιαπωνικών ακτών που επλήγη από τον σεισμό μεγέθους 9,0 Ρίχτερ και το τσουνάμι του 2011 που σκότωσαν σχεδόν 20.000 ανθρώπους και κατέστρεψαν τον πυρηνικό σταθμό Φουκουσίμα Νταϊίτσι.
«Πρέπει να προετοιμαστείτε, υποθέτοντας ότι μια τέτοια καταστροφή θα μπορούσε να συμβεί ξανά», δήλωσε ο Σατόσι Χαράντα, αξιωματούχος του τμήματος σεισμών και ηφαιστείων της μετεωρολογικής υπηρεσίας.
Σε τρισδιάστατο μοντέλο ο σεισμός 7,5 βαθμών στα ανοιχτά του Χονσού, Ιαπωνία.
Στις 6:20 π.μ. το πρωί της Τρίτης, οι αρχές ήραν όλες τις προειδοποιήσεις για τσουνάμι για τις ακτές του Ειρηνικού στη βόρεια Ιαπωνία, μετέδωσε το NHK.
Η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ ανέφερε έναν ακόμη σεισμό, μεγέθους 5,1 Ρίχτερ, νωρίς την Τρίτη, περίπου 122 χιλιόμετρα νότια του Χόντσο, σε βάθος 35 χιλιομέτρων. Δεν έγιναν άμεσα διαθέσιμες άλλες λεπτομέρειες.
Μπορούμε να περιμένουμε έναν ακόμη μεγάλο σεισμό στο εγγύς μέλλον;
Οι σεισμολόγοι Kyle Bradley and Judith A Hubbard απαντούν στο παραπάνω ερώτημα:
Αυτός ο σεισμός προφανώς ξυπνά την κακή ανάμνηση του σεισμού μεγέθους 7,3 βαθμών της 9ης Μαρτίου 2011, ο οποίος ήταν πρόδρομος του γιγαντιαίου σεισμού Tohoku-Oki μεγέθους 9,0 βαθμών της 11ης Μαρτίου που ακολούθησε μόλις δύο ημέρες αργότερα.
Κατά τη διάρκεια των 14 ετών από τον σεισμό του 2011, πολλοί επιστήμονες προσπάθησαν να καταλάβουν εάν πτυχές του πρόδρομου σεισμού της 9ης Μαρτίου ή άλλα γεγονότα του μεγασεισμού θα μπορούσαν με κάποιο τρόπο να προειδοποιήσουν για τον επερχόμενο μεγάλο σεισμό μεγέθους 9,0 βαθμών.
Έχουμε γράψει για μερικές από αυτές τις αναδρομικές μελέτες και μέχρι στιγμής έχουμε διαπιστώσει ότι τα επιχειρήματα είναι αδύναμα ή μη πειστικά. Δυστυχώς, κατά την κοινή μας άποψη, δεν υπάρχει ακόμη τρόπος να πούμε εάν ένας ισχυρός σεισμός θα ακολουθηθεί από έναν εξίσου ισχυρό ή ακόμα ισχυρότερο.
Αντ' αυτού, πρέπει να βασιστούμε σε ιστορικά στατιστικά στοιχεία, τα οποία μας λένε ότι πολύ λίγοι μεγάλοι σεισμοί ακολουθούνται σύντομα από ακόμη μεγαλύτερα γεγονότα. Συμβαίνει, απλώς όχι πολύ συχνά. Έτσι, ενώ η βραχυπρόθεσμη πιθανότητα ενός πολύ μεγάλου σεισμού έχει σίγουρα αυξηθεί, λόγω της μεταφοράς τάσης μακριά από τη ρήξη και στο περιβάλλον ρήγμα, η απόλυτη πιθανότητα αυτού του μεγαλύτερου σεισμού στο εγγύς μέλλον παραμένει πολύ χαμηλή.
Σε πολύ μακροπρόθεσμο ορίζοντα, φυσικά, η πιθανότητα αυτή αυξάνεται στο 100%. Αναγνωρίζοντας ότι οι μεγάλοι σεισμοί πιθανώς υποδηλώνουν μια περίοδο αυξημένου κινδύνου, η Ιαπωνία εφάρμοσε πρόσφατα ένα σύστημα «συμβουλών μεγασεισμού» για την περιοχή Nankai της Ιαπωνίας, το οποίο ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 2024. Από όσο γνωρίζαμε, το σύστημα υπάρχει επίσημα μόνο για τη ζώνη υποβύθισης Nankai στη νότια Ιαπωνία. Επομένως, μείναμε έκπληκτοι που είδαμε μια «Συμβουλή για Μεταγενέστερο Σεισμό» που κυκλοφόρησε μετά από αυτόν τον σεισμό 7,6 Ρίχτερ! Αυτό πιθανώς βασίζεται σε παρόμοια λογική. Η JMA σημειώνει ότι η πιθανότητα ενός μεγασεισμού εδώ εξακολουθεί να είναι μόνο περίπου 1 στις 100.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τις σελίδες USGS, phys.org
περισσότερα,
https://www.nippon.com/en/japan-data/h20002/
https://phys.org/news/2025-12-magnitude-quake-northern-japan-people.html#google_vignette
https://earthquakeinsights.substack.com/p/m76-earthquake-strikes-offshore-honshu
https://sketchfab.com/3d-models/m76-earthquake-offshore-of-honshu-japan-26ca08fe89704f278881f4edef3d4291