«Το νερό της Ζιας»

Υπάρχει μια παράδοση για το πώς χτίσθηκε η Παναγιά της Κεφαλόβρυσης στο Ασφενδιού της Κω.

Κάποτε λένε- επί Τουρκίας, οι Τούρκοι επιχείρησαν να πάρουν το νερό της κεφαλόβρυσης να το πάνε κάτω στην πόλη. Άρχισαν εκεί πάνω και έκαναν εκείνα τα μουράγια και τα παλιά χτισίματα (μερικά σώζονται ακόμα). Οι Ζιαδιανοί τους έβλεπαν και ανησυχούσαν, αλλά τι μπορούσαν να κάμουν;Ήταν η εποχή που οι νερόμυλοι της Ζιάς δούλευαν μέρα νύχτα.

Όταν λένε- κάποτε σταμάτησαν ένα διάστημα οι Τούρκοι να δουλεύουνε, ο τότε παπάς της Ζιάς, Γιάννης Μυτιληνιός, μαζεύει τους Ζιαδιανούς και πάνε και χτίζουνε την Παναγιά, ακριβώς πάνω στη μάνα του νερού [η κύρια πηγή του νερού]. Όταν ήρθαν πια οι Τούρκοι μετά και είδαν την εκκλησιά χτισμένη, δεν τη χαλάσανε και δεν συνέχισαν. Μάλλον δεν συνέχισαν λόγω του μεγάλου κόστους.

Με το άσπρο μαντήλι στο κεφάλι είναι ο Π. Σβουρένος [Παλιές φωτογραφίες της Κω/φβ].

Αργότερα, οι Ιταλοί πήραν ένα μέρος του νερού από τη Ζιά και το πήγανε στο στρατόπεδο του Λινοπότη. Εκεί πήγαινε το νερό έως το 1945.

Μετά τους έβγαλαν τους σωλήνες και τους πήραν οι Πυλιώτες. Αργότερα, το 1983, ο τότε πρόεδρος της Κοινότητας Ασφενδιού, Κώστας Κιαπόκας πήρε το νερό της Ζιάς, παρά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων, και τό 'φερε κάτω για την ύδρευση του Ζηπαριού.

Την εποχή εκείνη, όμως, τα πιο πολλά περιβόλια ήταν εγκαταλειμμένα, ενώ οι νερόμυλοι σταμάτησαν να δουλεύουν μετά τη δεκαετία του '50, και το νερό το είχαν αμολήσει στον ποταμό. Ακόμα, όποιος ήθελε στο κηπούλι του έβαζε βρύση. Είχαν αλλάξει πια οι εποχές, αφού άδειαζε τ' Ασφενδιού και όλοι κατέβαιναν στο Ζιπάρι γι' αυτό και πήραν το νερό μαζί τους· δικό τους ήτανε. Από τότε που έφυγε όμως το νερό από τη Ζιά, άρχισε σιγά-σιγά να συρρικνώνεται η πρασινάδα της Ζιάς, στις καρυδιές ξεθώριασε το χρώμα τους και δεν έκαναν πια εκείνα τα ωραία καρύδια, κι αν έκαναν, ήταν ζουφά ή κουφά.

Οι πρώτες που δεν άντεξαν στην ξηρασία, ήταν εκείνες οι θεόρατες λεύκες, οι οποίες φαίνονται από μακριά ξερές να περισσεύουν πάνω από τ' άλλα δένδρα με τις παλιές φωλιές των πουλιών πάνω στα ξερά κλωνιά τους, και ο κισσός, τυλιγμένος πάνω στους κορμούς τους σαν να θέλει να τους ξαναδώσει ζωή...

Δεν θα ξεχάσω τις ατελείωτες συζητήσεις που κάναμε για τη γεωλογία, τα νερά και τους σεισμούς της αγαπημένης σου Κω. Όπου κι αν βρεθείς, υπάρχει ένα μονοπάτι από όμορφες αναμνήσεις, στιγμές που μας άφησες ,για πάντα θα σε έχουμε στη σκέψη , τη μνήμη μας.

Καλό ταξίδι Παντελή!

Απόσπασμα από το βιβλίο του: Η Κως μία φορά και ένα καιρό...

Στη μνήμη του εργολάβου, του λαογράφου και άξιου ευεργέτη Παντελή Σβουρένου, που έφυγε σήμερα από κοντά μας.

Γεωδίφης

Παιδί της Ρέας