Η συμπεριφορά των δεινοσαύρων

Πώς οι παλαιοντολόγοι αποκαλύπτουν τη συμπεριφορά των δεινοσαύρων.

Πώς μελετούν οι επιστήμονες τη συμπεριφορά των δεινοσαύρων, που πέθαναν πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια; Εξάλλου, τα απολιθώματα δεινοσαύρων είναι αρκετά σπάνια ως έχουν, και τα περισσότερα είναι θραύσματα και δύσκολα στη χρήση τους.

Αυτό είναι κάτι πάνω στο οποίο εργάζονται οι παλαιοντολόγοι από τις πρώτες μέρες της έρευνας σε αυτά τα απίστευτα ζώα. Μέχρι πρόσφατα, αυτό ήταν συχνά μόνο με αόριστους όρους, για παράδειγμα, ποια ζώα ήταν φυτοφάγα ή σαρκοφάγα.

Αλλά νέες ευκαιρίες γίνονται διαθέσιμες σε εμάς. Οι παλαιοντολόγοι συγκέντρωσαν πρόσφατα τα χρώματα και τα σχέδια ορισμένων φτερωτών δεινοσαύρων, χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά μικροσκόπια για να δουν μικροσκοπικές διατηρημένες δομές που περιείχαν τις χρωστικές των ζώων στη ζωή. Αυτό είναι κάτι που οι επιστήμονες πίστευαν ότι ήταν μάλλον αδύνατο.

Αλλά αυτή τη στιγμή μπορεί να μας πει μόνο τόσα πολλά - απλώς μας λέει το χρώμα του κάθε ζώου τη στιγμή του θανάτου του.

Η μελέτη περισσότερων δειγμάτων του ίδιου είδους θα μπορούσε να αποκαλύψει εάν τα αρσενικά και τα θηλυκά είχαν τα ίδια χρώματα ή αν διέφεραν, και εάν αυτά τα φτερά υπέστησαν εποχιακές αλλαγές ή διέφεραν ανάλογα με το περιβάλλον. Ίσως άσπριζαν τον χειμώνα ως καμουφλάζ. Ίσως τα φτερά να είχαν διαφορετικά χρώματα σε διαφορετικές περιοχές. Αυτό υποδηλώνει ότι το τοπικό περιβάλλον βοήθησε αυτούς τους δεινόσαυρους να κρυφτούν και ότι δεν μπορεί να ήταν μεγάλου εύρους ή το καμουφλάζ τους δεν θα λειτουργούσε.

Ίσως τα αρσενικά να είχαν έντονο χρώμα για να προσελκύουν τους συντρόφους, ή ίσως και τα δύο, κάτι που υποδηλώνει ότι και τα δύο φύλα εμπλέκονται στην ανατροφή των απογόνων τους.

Αυτό είναι κάτι που οι επιστήμονες θα πρέπει να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα επόμενα χρόνια. Για ορισμένα τουλάχιστον είδη, όπως ο μικρός φτερωτός δεινόσαυρος  Anchiornis , έχουμε τα απολιθώματα και έχουμε τις τεχνικές. Απλά πρέπει να εξαγάγουμε τα δεδομένα από τα απολιθώματα δεινοσαύρων που έχουμε.

Έχουμε ήδη μια καλή ιδέα για το τι σημαίνουν τα χρώματα και τα σχέδια για διαφορετικές ομάδες ζωντανών ζώων, έτσι μπορούμε να εφαρμόσουμε μέρος αυτής της γνώσης στους δεινόσαυρους. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της εργασίας των ερευνητών σχετικά με τη συμπεριφορά των δεινοσαύρων έχει καθυστερήσει από την κακή χρήση της συμπεριφοράς των σύγχρονων ζώων ως πρότυπο για τους δεινόσαυρους και από την τάση να επικεντρώνονται σε ειδικά δείγματα ως αντιπροσωπευτικά μεγαλύτερων προτύπων.

Για παράδειγμα, έχουμε καλά μελετημένα απολιθώματα σαρκοφάγων δεινοσαύρων με τα οστά άλλων ζώων μέσα τους. Αν και είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι σαρκοφάγοι δεινόσαυροι έφαγαν αυτά τα άλλα ζώα, είναι δύσκολο -ή ακόμα και αδύνατο- να γνωρίζουμε εάν το θήραμα σαρώθηκε ή αν το κυνηγούσε ο δεινόσαυρος.

Είναι πολύ εύκολο να σκεφτεί κανείς ότι ο δεινόσαυρος ζούσε στο είδος στο οποίο ανήκαν τα οστά. Τα οστά τείνουν να επιβιώνουν από τη διαδικασία απολίθωσης, αλλά το ζώο μπορεί να έχει φάει ως επί το πλείστον μυς και όργανα, ή ακόμα και έντομα και δεν θα εμφανίζονταν. Αν και τέτοια ευρήματα είναι σημαντικά, πρέπει να τα λάβουμε ως απόδειξη ότι κάτι συνέβη κάποτε, όχι ότι ήταν μια συνήθης δραστηριότητα. Στη συνέχεια, μπορούμε να αναζητήσουμε άλλα στοιχεία για να δοκιμάσουμε ή να απορρίψουμε μια τέτοια ιδέα.

Σε αυτό το πλαίσιο, είμαστε πραγματικά ευλογημένοι. Νέα απολιθώματα και νέες τεχνικές (όπως αξονική τομογραφία για να μπουν μέσα στα κρανία στον εγκέφαλο των δεινοσαύρων για να τα αξιολογήσουν) εξακολουθούν να ανακαλύπτονται. Και υπάρχουν ίσως περισσότεροι ερευνητές δεινοσαύρων από ποτέ, ακόμα κι αν αυτό το σύνολο δεν είναι τόσο υψηλό σε σύγκριση με άλλους κλάδους.

Σημαίνει ότι λαμβάνουμε συνεχώς γνώσεις και νέες αποδείξεις σχετικά με πράγματα όπως το πώς και τι έτρωγαν οι δεινόσαυροι, την υποκείμενη φυσιολογία τους, το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν, πώς κινήθηκαν και πώς άλλαξαν καθώς μεγάλωναν. Αυτή είναι η πρώτη ύλη των μελετών συμπεριφοράς και η προσθήκη αυτού του είδους δεδομένων στην κατανόησή μας για τη συμπεριφορά των σύγχρονων ζώων έχει τεράστιες δυνατότητες για μελλοντικές μελέτες δεινοσαύρων (και άλλων προϊστορικών ζώων).

Μια άλλη οπτική γωνία που πρέπει να εξεταστεί είναι πώς οι παλαιοντολόγοι διατυπώνουν τις ιδέες τους σχετικά με τη συμπεριφορά των δεινοσαύρων εξαρχής. Για παράδειγμα, αν και έχουμε πολλά παραδείγματα πολλών ατόμων ενός είδους δεινοσαύρων που βρέθηκαν μαζί, αυτό δεν σημαίνει ότι το είδος ζούσε συνήθως σε ομάδες, πόσο μάλλον ότι οι κοντινοί συγγενείς τους ζούσαν.

Οι γάτες είναι γενικά μοναχικά ζώα, αλλά αν συμπεραίνατε την κοινωνική συμπεριφορά των λιονταριών ή των τσιτάχ από τίγρεις και πούμα, θα νομίζατε ότι αυτά τα ζώα ζούσαν τη ζωή τους μόνα τους. Το γεγονός είναι ότι τα λιοντάρια και το αρσενικό τσιτάχ ζουν συνήθως σε ομάδες.

Αλλά μερικές φορές είναι μοναχικοί και αλλάζουν τα δεδομένα σε διάφορες στιγμές της ζωής τους. Επομένως, το να πάρουμε τη θέση ότι μια ομάδα δεινοσαύρων πέθανε ο ένας κοντά στον άλλο σημαίνει ότι αυτοί και οι συγγενείς τους ζούσαν μαζί δεν θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς ζούσαν πραγματικά.

Το μέλλον της μελέτης της συμπεριφοράς των δεινοσαύρων φαίνεται λαμπρό. Γι' αυτό ήθελα να γράψω ένα βιβλίο για το θέμα και να εξερευνήσω τα θέματα που είχαμε στο παρελθόν, αλλά να πλαισιώσω τις επιτυχίες που συμβαίνουν. Σε συνδυασμό με πιο αυστηρές προσπάθειες να διερευνήσουμε και να ελέγξουμε τις υποθέσεις μας, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πολύ πιο σταθερό έδαφος για να κατανοήσουμε πώς ζούσαν αυτά τα απίστευτα πλάσματα.

Ντέιβιντ Χόουν Ανώτερος Λέκτορας Ζωολογίας, Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου

Παρέχεται από  το The Conversation 

https://theconversation.com/how-palaeontologists-are-uncovering-dinosaur-behaviour-246702

http://geologyscience.konfidenciale.com/how-paleontologists-are-uncovering-dinosaur-behavior/