«Δεν έχουμε κλιματική κρίση - εμείς είμαστε η κρίση»
Οι τρέχουσες συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή συχνά προσβάλλουν τον άνθρακα, αλλά το στοιχείο είναι η ίδια η βάση της ζωής στη Γη, λέει ο Paul Hawken. (Εικόνα: Beata Whitehead/Getty Images).
«Δεν έχουμε κλιματική κρίση - εμείς είμαστε η κρίση»...αναφέρει ο περιβαλλοντολόγος Paul Hawken για το γιατί το να τιμούμε τη ζωή είναι το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Ο περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας Paul Hawken μιλά στο Live Science για την κοσμοθεωρία που οδήγησε στην αλόγιστη εκμετάλλευση του πλανήτη - και πώς μπορούμε να αλλάξουμε τις προοπτικές για ένα καλύτερο μέλλον.
Το στοιχείο άνθρακας, στην οξειδωμένη του μορφή, βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για την κλιματική αλλαγή . Ο άνθρακας συχνά κατηγορείται και θεωρείται ο ένοχος για την υπερθέρμανση του πλανήτη, την καταστροφή και την απώλεια.
Αλλά αυτό που τείνουμε να ξεχνάμε είναι ότι ο άνθρακας είναι το κύριο συστατικό για τη ζωή. Και είμαστε το μόνο είδος στη Γη που διαταράσσει τη φυσική ροή του άνθρακα, λέει ο περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας Paul Hawken .
Το νέο βιβλίο του Hawken, «Carbon: The Book of Life" (Viking, 2025)», Άνθρακας:Το Βιβλίο της Ζωής ρίχνει το προσκήνιο στις αμέτρητες ροές άνθρακα που τροφοδοτούν τη ζωή, από μεμονωμένα κύτταρα έως τεράστια υπόγεια δίκτυα μυκήτων και ολόκληρες ανθρώπινες κοινωνίες. Μέσα από τον φακό του άνθρακα, ο συγγραφέας ταξιδεύει τον αναγνώστη σε εταιρικά καταφύγια, στον φαρμακευτικό τομέα, στη βιομηχανία τροφίμων και στη σφαίρα των φυτών, των εντόμων και των μυκήτων.
Το Live Science συναντήθηκε με τον Hawken πριν από τη δημοσίευση του βιβλίου στις 18 Μαρτίου για να συζητήσει τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για το κλίμα και το παράδειγμα που απαιτείται για να ξεκινήσει η εκτίμηση, η αποκατάσταση και η προστασία της φυσικής ροής άνθρακα στη Γη.
Ε: Το «Carbon» δηλαδή ο άνθρακας δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα που πρέπει να εξουδετερώσουμε, αλλά και μια ζωτική δύναμη που ρέει μέσα από κάθε ζωντανό ον και γήινο σύστημα. Πώς μας ενθαρρύνει αυτό να σκεφτόμαστε διαφορετικά για την κλιματική αλλαγή;
Hawken: Η αφήγηση [για την υπερθέρμανση του πλανήτη] είναι πραγματικά μπερδεμένη, ειλικρινά, επειδή έχει αντικειμενοποιήσει τον άνθρακα, την ατμόσφαιρα, την κλιματική αλλαγή κ.λπ. Είναι η ίδια νοοτροπία που προκάλεσε το πρόβλημα: Αντικειμενοποιούμε τον ζωντανό κόσμο και βλέπουμε τους εαυτούς μας ξεχωριστούς και ξεχωριστούς από έναν κόσμο που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε, να εξάγουμε και να χρησιμοποιήσουμε για τους δικούς μας σκοπούς.
Όταν οι άνθρωποι λένε ότι θα «διορθώσουμε» το κλίμα, ή θα «αντιμετωπίσουμε» ή θα «καταπολεμήσουμε» την κλιματική αλλαγή, για μένα είναι τόσο εμβληματικό αυτής της βαθιάς αποσύνδεσης μεταξύ εαυτού και άλλων. Δεν έχουμε κλιματική κρίση. Το κλίμα δεν μπορεί να έχει κρίση. Εμείς είμαστε η κρίση. Αυτό θέλω να εξερευνήσω. [Θέλω] να πάω σε ένα μέρος που δεν είναι απλώς νησιωτικό και για τον εαυτό μου, αλλά στην πραγματικότητα [γεννά] μια αίσθηση ύπαρξης στον κόσμο που μπορεί να δημιουργήσει μια ευαισθησία που διαμορφώνει την κοινότητα. Γιατί όλη η ζωή όπως την ξέρουμε υπάρχει σε μια κοινότητα.
Φωτογραφία με τον Paul Hawken, συγγραφέα, περιβαλλοντολόγο και επιχειρηματία.
Ε: Βρήκα το βιβλίο πολύ συγκινητικό και ελπιδοφόρο. Πώς βρίσκετε την επιθυμία να γράψετε για το κλίμα όταν όλα όσα ακούμε από τους επιστήμονες είναι τόσο ζοφερά;
Hawken: Αυτό που προσπαθώ να κάνω στη ζωή μου, σίγουρα, αλλά και στην επικοινωνία, είναι να δημιουργήσω το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι άνθρωποι μπορούν να δουν τον κόσμο. Γιατί αυτό που βλέπετε και λαμβάνετε καθορίζει πραγματικά τη νοοτροπία σας, τη συνείδησή σας, την επίγνωσή σας και την αίσθηση του άγχους και της ηρεμίας σας απέναντι σε γεγονότα που είναι ανησυχητικά. Αντί να μπω στον κόπο και να μείνω σε αυτό, ψάχνω για μια συζήτηση που έχει νόημα. Εκεί πρέπει να γίνει η αλλαγή.
Αντικειμενοποιούμε τον ζωντανό κόσμο και βλέπουμε τους εαυτούς μας ξεχωριστούς και ξεχωριστούς από έναν κόσμο που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε, να εξάγουμε και να χρησιμοποιήσουμε για τους δικούς μας σκοπούς».
Paul Hawken, περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας του Carbon: The Book of Life (Viking, 2025).Ο άνθρακας είναι το μόνο στοιχείο που ζωντανεύει το σύνολο του ζωντανού κόσμου. Αν και αποτελείται από ένα μικρό κλάσμα της σύνθεσης της Γης, ο πλανήτης μας είναι άψυχος χωρίς αυτό. Ωστόσο, χαρακτηρίζεται ως ο μοχλός της κλιματικής αλλαγής, περιφρονείται ως ένα λανθασμένο στοιχείο που κατηγορείται για την πιθανή κατάρρευση του πολιτισμού. Εδώ, ο Paul Hawken κοιτάζει τη ροή της ζωής μέσα από το φακό του άνθρακα. Αγκαλιάζοντας μια πανοραμική άποψη της πανταχού παρουσίας του άνθρακα, εξερευνά πώς αυτό το πανταχού παρόν και ουσιαστικό στοιχείο εκτείνεται σε κάθε άνοιγμα της ύπαρξης και διαμορφώνει ολόκληρο τον ιστό της ζωής. Ο Hawken διαγράφει μια πορεία στην πλανητική ιστορία μας, οδηγώντας μας στη σφαίρα των φυτών, των ζώων, των εντόμων, των μυκήτων, των τροφίμων και των αγροκτημάτων για να προσφέρει μια νέα αφήγηση για να αγκαλιάσουμε τη ζωογόνο δύναμη του άνθρακα και τις δυνατότητές του για το μέλλον της ανθρώπινης προσπάθειας. Σε αυτό το συγκλονιστικό, ελπιδοφόρο και βαθιά ανθρώπινο βιβλίο, ο Hawken φωτίζει τις λεπτές συνδέσεις μεταξύ του άνθρακα και της συλλογικής μας ανθρώπινης εμπειρίας και μας ζητά να δούμε τη φύση, τον άνθρακα και τον εαυτό μας ως εξαιρετικά αλληλένδετα - άρρηκτα συνδεδεμένα.
Ε: Θα μπορούσατε να δώσετε ένα παράδειγμα όπου η τρέχουσα συνομιλία δεν έχει νόημα για εσάς;
Hawken: Οι άνθρωποι μιλούν για «καθαρό μηδέν». Δεν είμαι φυσικός, αλλά μπορώ να σας πω ότι το «καθαρό μηδέν» δεν υπάρχει από την άποψη του άνθρακα. Η «ουδετερότητα άνθρακα» δεν υπάρχει.
Αν κοιτάξετε τις προτάσεις για πραγματική απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, αυτό για το οποίο μιλάμε είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να ενεργοποιηθεί μια οικονομία που εκτοξεύεται στην κατανάλωση, που είναι η καταστροφή.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν κάνουν πραγματικά ούτε ένα βήμα πίσω για να ρωτήσουν: «Ενεργοποίηση ναι, αλλά τι»;Και αν δεν το δούμε αυτό, τότε βρισκόμαστε απλώς σε έναν τροχό σαν ένα τρωκτικό της ερήμου. Μπορεί να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι όσο πιο γρήγορα πάμε, τόσο πιο γρήγορα φτάνουμε κάπου, αλλά στην πραγματικότητα δεν είμαστε — είναι σχεδόν το αντίθετο.
Ε: Μερικά κεφάλαια του βιβλίου επικεντρώνονται στην υγεία και τη βιομηχανία τροφίμων. Πώς σχετίζονται αυτά τα θέματα με τον άνθρακα και γιατί ήταν σημαντικό να συμπεριληφθούν;
Hawken: Το βιβλίο είναι για τη ζωή και για τον άνθρακα ως στοιχείο. Η ροή του άνθρακα είναι, κατά μία έννοια, η ροή της ζωής. Άρχισα να κοιτάζω το σύστημα τροφίμων και τι πωλούνταν, τι προωθείται. Το ένα οδήγησε στο άλλο όσον αφορά την εξέταση της υγείας και του εαυτού μας και των τροφίμων και της γεωργίας ως ένα σύστημα που είναι αδιαχώριστο από τα υπόλοιπα. Αυτό επιστρέφει στον άνθρακα, γιατί αν κοιτάξετε ένα υγιές γεωργικό σύστημα, είναι γεμάτο άνθρακα. Όλη αυτή η συστημική κατανόηση των τροφίμων και της υγείας και της γεωργίας και του εδάφους και των γεωργικών πρακτικών και της χημείας είναι επίσης ένας τρόπος να δούμε τα άλλα συστήματα που έχουμε και τα οποία θεωρούμε δεδομένα.
Ε: Αυτό οδηγεί όμορφα στο «διαστημόπλοιο Γη» που αναφέρετε στο βιβλίο. Το διαστημόπλοιο Γη είναι μια ιδέα που μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε τον πλανήτη ως ένα κλειστό σύστημα με περιορισμένους πόρους. Η ανθρωπότητα είναι το πλήρωμα και κάθε επιβάτης πρέπει να εργάζεται για το μεγαλύτερο καλό αυτού του πληρώματος. Γιατί σας αρέσει αυτή η μεταφορά;
Hawken: Η Γη είναι τόσο μεγάλη που δεν καταλαβαίνουμε καν τις πόλεις μας. Οδηγεί σε τρόπους σκέψης πού [δεν εξετάζουμε πού] πάνε τα σκουπίδια και τα λύματα μας. Το διαστημόπλοιο είναι μια ευφάνταστη άσκηση, όπου φαντάζεστε ότι μια ομάδα από εσάς πηγαίνει σε ένα διαστημόπλοιο για 10, 50, 100 χρόνια και αναρωτιέστε τι επιτρέπεται στο σκάφος και τι όχι. Δεν υπάρχει χωρικό όριο — αφορά περισσότερο το σύστημα, τις εισόδους και τις εξόδους του. Απλώς για να το κατεβάσουμε σε μια κλίμακα όπου οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν τι συμβαίνει στη Γη χωρίς να είναι επιστήμονες.
Ε: Το κεντρικό μήνυμα στο «Carbon» είναι ότι πρέπει να επανασυνδεθούμε με τον κόσμο γύρω μας για να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο μέλλον από αυτό προς το οποίο οδεύουμε αυτήν τη στιγμή. Ένα από τα προηγούμενα βιβλία σας ονομάζεται « Αναγέννηση: Τερματισμός της Κλιματικής Κρίσης σε Μία Γενιά » (Penguin, 2021) — και αναρωτιόμουν τι σημαίνει η αναγέννηση για εσάς. Πώς θα τερματίσουμε την κλιματική κρίση;
Hawken: Η αναγέννηση για μένα είναι αρκετά απλή. Σημαίνει ότι η ζωή σου, η ύπαρξή σου, η παρουσία σου εδώ έχει να κάνει με τη δημιουργία περισσότερης ζωής — όχι με την έννοια του να κάνεις παιδιά, αλλά με κάθε έννοια ζωής. Αυτό σημαίνει ότι αρχίζετε να σκέφτεστε την κατανάλωση, τι να αγοράσετε και τι να πάρετε, και τις συνέπειες αυτού.
Ο σκοπός του «Carbon» είναι να προτείνει ότι υπάρχει αυτή η όμορφη ροή θαυμασμού και μεγαλείου που είναι αδιαχώριστη από εμάς. Ο σκοπός είναι να ρωτήσουμε: Τι θα γινόταν αν πιστεύαμε αληθινά ότι η Γη είναι το σπίτι μας; Και τι θα γινόταν αν ενεργούσαμε έτσι; Επειδή δεν το κάνουμε.
Ο Hawken ήταν ο συνιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής του Project Drawdown, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που περιγράφει πώς μπορεί να αντιστραφεί η υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ουσιαστικά, ο Paul Hawken έχει αφιερώσει τη ζωή του στην προώθηση της οικολογικής αποκατάστασης και των βιώσιμων πρακτικών και συνεχίζει να είναι ηγετική φωνή στο περιβαλλοντικό κίνημα.Αυτό περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα λύσεων, όπως: Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, Βελτιώσεις στον τομέα των τροφίμων και της γεωργίας, Αλλαγές χρήσης γης, Εκπαίδευση και ενδυνάμωση γυναικών και κοριτσιών. Στην ουσία προτείνει μια στροφή από έναν καταστροφικό σε έναν αναγεννητικό τρόπο ζωής, με μεγάλη έμφαση σε συγκεκριμένες, εφαρμόσιμες λύσεις για την κλιματική αλλαγή και την οικολογική αποκατάσταση.Eστιάζει την προσοχή του σε: Αναγέννηση οικοσυστημάτων, Προώθηση της κοινωνικής ισότητας, Προώθηση μιας κουλτούρας αναγέννησης σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας .Αυτό προχωρά απλώς σταματώντας τη ζημιά και προχωρά προς την ενεργή θεραπεία της ήδη προκληθείσας ζημίας.
Γεωδίφης με πληροφορίες από το livescience, amazon
περισσότερα,
https://www.livescience.com/planet-earth/climate-change/we-dont-have-a-climate-crisis-were-the-crisis-environmentalist-paul-hawken-on-why-honoring-life-is-the-best-thing-we-can-do-against-climate-change
https://thetyee.ca/News/2021/08/09/Most-Important-Climate-Action-Paul-Hawken/
