Η Ελληνική Επανάσταση στην Κέφαλο

Η Ελληνική  Επανάσταση στην Κέφαλο της Κω, Μάρτιος 1821.  

Έχει γραφτεί από τον Ιάκωβο Ζαρράφτη  ότι μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 υψώθηκε η επαναστατική σημαία στην Κέφαλο. 

Άλλη επιβεβαίωση αυτής της πληροφορίας δεν είχαμε μέχρις ότου, ανατρέχοντας  στην έρευνα των ιστορικών ημερολογίων των Ελληνικών ναυμαχιών του ΄21,διαβάσαμε ότι ο Υδραίος ναυμάχος Αναστάσιος Τσαμαδός, σημειώνει πως το πρωί της 29ης Ιουλίου του 1821 μια βάρκα από το σκάφος του, που ήταν αραγμένο στον κάβο της Κεφάλου, έβγαλε στην ξηρά 30 αρματωμένα παλληκάρια μαζί με τον Κρητικό παπά Ιερεμία τον Σιναΐτη, ο οποίος ήταν μέλος του πληρώματος, για να αναζητήσουν  τα αναγκαία τρόφιμα. 

Και ο Τσαμαδός τονίζει στο ημερολόγιό του: «Ώρα 2 ½ ήλθεν η σκαμπαβία (βάρκα) αρματωμένη με όλα τα παλληκάρια, τα οποία αντεστάθησαν ανδρείως πολεμούντες και φυλάγοντες βάρδιαις εις το βουνό διά να ημπορέσουν οι επίλοιποι να πάρουν τα αναγκαία της ζωοτροφίας μας». 

Από το κείμενο αυτό του Τσαμαδού συμπεραίνουμε ότι πρέπει να υπήρξε κάποια  συνεργασία των συντρόφων του Έλληνα ναυμάχου με τους κατοίκους της Κεφάλου, για να μπορέσουν οι πρώτοι να βγουν στο νησί  και να προμηθευτούν τρόφιμα, γεγονός που μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι πιθανόν ο σπινθήρας της Επανάστασης να άγγιξε πράγματι τους κατοίκους του μικρού, αλλά  απομακρυσμένου χωριού της Κω, το οποίο σημειωτέον διέθετε, όπως πάντα, ελάχιστη οθωμανική φρουρά, για τη φύλαξη εκείνης της περιοχής.

Ναύαρχος, Ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης (1774 – 1825).

 Ο Αναστάσιος Τσαμαδός, ο γενναίος καπετάνιος του θρυλικού θωρηκτού Άρης, ήταν ναύτης από το ελληνικό νησί της Ύδρας, ο οποίος, με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης το 1821, έγινε ηγετική φυσιογνωμία στις ναυτικές επιχειρήσεις κατά του Οθωμανικού στρατού. 

Πολέμησε σε πολλές ναυμαχίες δίπλα στον Ανδρέα Μιαούλη και άλλους ήρωες, θυσιάζοντας τελικά τον εαυτό του στη μάχη της Σφακτηρίας το 1825. Πριν από την Ελληνική Επανάσταση, ο Τσαμαδός εργαζόταν ως ναυτικός και έμπορος. Κατασκεύασε το πλοίο Άρης στη Βενετία το 1819, ένα πλοίο χωρητικότητας περίπου 350 τόνων, το οποίο αργότερα θα μετατρέψει σε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα θωρηκτά του Ελληνικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας. 

Ο Τσαμαδός πολέμησε σχεδόν σε κάθε ναυτική επιχείρηση του πολέμου. Στο Αιγαίο ηγήθηκε της μεραρχίας των Υδρείων σε μάχες κατά του οθωμανικού στόλου και αποδείχθηκε ιδιαίτερα ικανός. Πολέμησε στα νησιά Σάμο, Κω και στα παράλια της Αλικαρνασσού. Ήταν ο πρώτος που ηγήθηκε επιτυχημένης επίθεσης στο νησί της Χίου και ανατίναξε το τουρκικό πλοίο της γραμμής.

Ο Τσαμαδός πολέμησε επίσης σε ναυμαχίες στην Πάτρα και στον Κορινθιακό πέλαγος. Ο στόλος του συμμετείχε συχνά σε αποστολές ανεφοδιασμού, κυρίως στο φρούριο του Νεοκάστρου το 1825, το οποίο πολιορκήθηκε από τον Ιμπραήμ. 

Η Ευαγγελίστρια της Κεφάλου,2024.

Την ίδια χρονιά, ο Τσαμαδός οδήγησε τους Έλληνες στη μάχη της Σφακτηρίας εναντίον του αιγυπτιακού στόλου που διοικούσε ο Ιμπραήμ Πασάς. Η μάχη κόστισε τη ζωή σε 350 Έλληνες πολεμιστές και οδήγησε στην ήττα τους. 

Ο Τσαμαδός έπεσε ηρωικά στη μάχη, στο πλευρό του Αναγνωσταρά, των συναδέλφων ναυάρχων Σαχίνη και Σαχτούρη και του Ιταλού φιλέλληνα κόμη Σανταρόζα.

Γεωδίφης 

Πηγές:

1.Κώια-Ιακ.Ζαράφτης

2.Ιστορία της νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου,1990

3.https://greatestgreeks.wordpress.com/2023/12/02/anastasios-tsamados/

4.Καργᾶκος, Σαρᾶντος. Νεότερη Ἑλληνικὴ Ἱστορία, Τόμος β᾽, Μεγάλες μορφὲς καὶ Μεγάλες στιγμὲς τοῦ 21᾽. Ἐκδόσεις Ψυγογιός. Ἀθήνα, 2021.

5.Τσαμαδός, Ἀναστάσιος. Νεότερο Ἐγκυκλοπαιδικό Λεξικό τοῦ Ἡλίου. Ἀθῆναι: 1952.