Θεοί, μύθοι και κεφαλόποδα
Πριν από τα μέσα του 18ου αιώνα ο ''κόσμος των απολιθωμάτων'' κυριαρχείται από την δεισιδαιμονία και τους μύθους.Πολλοί διαφορετικοί πολιτισμοί προσέγγισαν την προέλευση τους και ενδιαφέρουσες λαογραφικές παραδόσεις αναπτύχθηκαν σχετικά με τα απολιθώματα .Συχνά στα ζωικά ή φυτικά υπολείμματα που έζησαν πριν από εμάς και κλείσθηκαν σε στρώματα, αποδόθηκαν μαγικές και θεραπευτικές ιδιότητες.
Ένα από τα καλύτερα γνωστά παραδείγματα με μερικές από τις πιο σκοτεινές λαϊκές παραδόσεις είναι τα κεφαλόποδα.
Τα κεφαλόποδα είναι μαλάκια με πλοκάμια που εκφύονται από το κεφάλι και εμφανίστηκαν πριν από 500 εκ.χρόνια. Άρχισαν σχετικά σύντομα να διαφοροποιούνται σημαντικά εξαιτίας των διαφορετικών εξελικτικών διαδρομών που ακολούθησαν. Μέχρι σήμερα, στην μάχη της επιβίωσης έχουν χάσει πολλούς εκπροσώπους, ένα από τα πιο γνωστά εξαφανισμένα κεφαλόποδα είναι ο αμμωνίτης, ένα είδος που έζησε στις αρχαίες θάλασσες της Γης.
Τα αμμωνιτοειδή ξεκινώντας από τα μέσα του Δεβόνιου ήταν εξαιρετικά πλούσια, κυρίως ως αμμωνίτες κατά τη διάρκεια της Μεσοζωικής περιόδου. Πολλά γένη εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν σε μερικά εκατομμύρια χρόνια. Λόγω της ταχείας εξέλιξης τους και της ευρείας διανομής, έχουν βρεθεί σε πολλά μέρη του κόσμου και χρησιμοποιούνται από τους γεωλόγους και παλαιοντολόγους ως καθοδηγητικά απολιθώματα για τη χρονολόγηση πετρωμάτων. Στο γεωλογικό αρχείο το μέγεθος τους σπάνια ξεπερνά τα 23-50 εκατοστά σε διάμετρο.
Στην Ελλάδα, συναντώνται στην Χίο ,στην Αργολίδα κά.Στην περιοχή της Επιδαύρου η συλλογή, του Μουσείου Κωτσιομύτη Φυσικής Ιστορίας, από αμμωνίτες είναι η πληρέστερη του πλανήτη. Το Μουσείο θεωρείται ως το μεγαλύτερο θεματικό μουσείο ορυκτών και απολιθωμάτων στην χώρα μας.Αμμωνίτες στο νησί της Κω, βρήκε ο Ardito Desio- τo 1931 -στα υψώματα του Σύμπετρου(δυτικά του Αγίου Φωκά) στους μεσοζωικούς ιζηματογενείς σχηματισμούς.
Ο αμμωνίτης με το χαρακτηριστικό σχήμα σπιράλ, μοιάζει με το κέρατο του κριαριού. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ( 79 μ.Χ. , Πομπηία) ονόμασε τα απολιθώματα των ζώων αυτών ammonis cornua (''κέρατα του Άμμωνα'') επειδή ο αιγυπτιακός θεός Άμμωνας συχνά απεικονίζεται να φορά κέρατα κριαριού. Συχνά το επιστημονικό όνομα ενός γένους αμμωνίτη καταλήγει σε ceras(δηλαδή "κέρας").
Στη μεσαιωνική Ευρώπη, απολιθωμένοι αμμωνίτες θεωρούνταν ως σπειροειδή φίδια, και ονομάζονταν φειδόπετρες (snakestones ή serpentstones πιο συχνά στη μεσαιωνική Αγγλία). Σχετίζονταν με τις δραστηριότητες των αγίων και είχαν θεραπευτικές ή μαντικές δυνάμεις, όπως ο Άγιος Πατρίκιος και η Χίλντα του Whitby ( 614-680) ιδρύτρια του ομώνυμου μοναστηριού και μετέπειτα Αγία, μία ηγουμένη που αναγνωρίζεται για την σοφία της και για τις συμβουλές που έδινε στους βασιλιάδες της εποχής. Στη νότια Αγγλία θεωρήθηκαν ότι αυτές οι φειδόπετρες ήταν κάποτε νεράιδες και ότι μια φορά οι κάτοικοι αυτών των περιοχών για τα εγκλήματά τους άλλαξαν, για πρώτη φορά σε φίδια, και στη συνέχεια σε πέτρες.
Σπάνια έχουν βρεθεί αμμωνίτες σε τάφους στην Αγγλία σε μια τρύπα και ίσως είχαν χρησιμοποιηθεί ως κρεμαστό κόσμημα.
Σε ορισμένα μέρη της Σκωτίας αναφέρονταν ως Crampstones(κραμπόπετρες) στις οποίες είχαν δοθεί φαρμακευτικές ιδιότητες. Ο M. Martin το 1703 αναφέρει ότι γηγενείς λένε ότι θεραπεύει το σπαστικό σύνδρομο των αγελάδων. Μια παρόμοια παράδοση υπήρχε στη Γερμανία όπως περιγράφει ο Georg Henning Behrens. Οι αγρότες από την Gandersheim χρησιμοποιούσαν τους απολιθωμένους αμμωνίτες για να γιατρέψουν τις αγελάδες .
Οι Αμμωνίτες από τον ποταμό Gandaki στο Νεπάλ είναι γνωστοί ως saligrams ή ως Salagrama. Το όνομα Salagrama αναφέρεται σε όνομα χωριού, στην όχθη του ποταμού Gandaki όπου βρίσκονται οι ιερές πέτρες με αμμωνίτες. Το όνομα προέρχεται από την καλύβα (σάλα) του Salankayana, ο οποίος είδε τη μορφή του Βισνού σε ένα δέντρο έξω από την καλύβα του και πιστεύεται από τους Ινδουιστές ότι είναι ένα απτό παράδειγμα του Θεού ή Βισνού.
Στην Ινδία συχνά χρησιμοποιείται για να αντιπροσωπεύσει το Θεό Βισνού σε ναούς ινδουιστών. Παρομοίως, μερικοί φυλές των Ιμαλαΐων ακολουθώντας τις παραδόσεις τους, μεταφέρουν αμμωνίτες μέχρι τα βουνά για να προσκυνήσουν, και είναι γνωστοί ως "Τροχοί του Θεού''.
Στην Κίνα, περιτυλιγμένα κεφαλόποδα έτειναν επίσης να συγκριθούν με κέρατα και ονομάσθηκαν Jiao-shih, ή πέτρες -κέρατο.
Ήταν δημοφιλής πεποίθηση στην Ελλάδα ότι οι αμμωνίτες ήταν μια χρήσιμη θεραπεία για την αϋπνία και πίστευαν ότι όποιος τοποθετήσει αμμωνίτη κάτω από το μαξιλάρι θα λύσει το πρόβλημα, σύμφωνα με ένα νόμισμα του 480 π.Χ.:''Το κέρας του Άμμωνα που κάνει όμορφα όνειρα''. Επιπλέον ήταν γνωστά ως Οφίτες και κρατήθηκαν ως φυλαχτά, για την προστασία από τσιμπήματα φιδιών και ως θεραπεία για την ανικανότητα, τύφλωση και στειρότητα.
Οι Αβοριγίνες της Αυστραλίας μεταφέρουν συχνά αμμωνίτες, καθώς πιστεύουν ότι τα απολιθώματα περιέχουν μαγικές δυνάμεις και συχνά τα χρησιμοποιούν ως φυλαχτά.
Στη Βόρεια Αμερική, οι γιατροί των Ναβάχο και άλλων Ινδιάνων είχαν πάντα αμμωνίτες στις τσάντες τους. Ήταν γνωστοί ως wanisugna ή ''ζωή μέσα στα κελύφη''.
Οι Μαυροπόδαροι Ινδιάνοι τους αποκαλούσαν iniskim ή βουβαλίσιες πέτρες και τους χρησιμοποιούσαν σε πνευματικές τελετές πριν από το κυνήγι, για να πιάνουν κοπάδια βισώνων. Για τους Μαυροπόδαρους οι αμμωνίτες έφεραν τύχη ιδίως στα ταξίδια τους, αν κάποιος έβρισκε τα απολιθώματα τους σε ένα μακρύ ταξίδι το εκλάμβαναν ως καλό οιωνό από τα πνεύματα .
Στην Αιθιοπία πίστευαν ότι η κατοχή ενός αμμωνίτη θα οδηγήσει σε προφητικά όνειρα.
Στην περίοδο των Βίκινγκς στη Σκανδιναβία οι αμμωνίτες είχαν θεωρηθεί ως ιερά πλάσματα, δεδομένου ότι αντιπροσώπευαν τον γόνο του 'Μεγάλου 'Οφι'', που σκοτώθηκε από τους κεραυνούς του Θωρ.
Η εξαφάνιση των αμμωνιτών, μαζί με άλλα θαλάσσια ζώα και των δεινοσαύρων, έχει αποδοθεί στην μαζική εξαφάνιση του ορίου K-Pg, που σηματοδοτεί το τέλος της Κρητιδικής Περιόδου(140-65 εκ.χρόνια πριν). Ανεξάρτητα από το τι αποτέλεσμα μπορεί να είχε, πολλές από αυτές τις ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των αμμωνιτοειδών, ήταν ήδη σε σοβαρή ύφεση.
Πέρα από τους πανέμορφους μύθους και τις παραδόσεις, οι αμμωνίτες έχουν να μας διδάξουν αρκετά καθώς εξαπλώθηκαν παντού και γρήγορα κάτι το οποίο κάνει σήμερα και το είδος μας.
''Υβριστικό ζώο ο άνθρωπος'' απέναντι στην φύση δίδασκαν οι Πυθαγόριοι. Την απληστία και το άμετρο, απεχθάνεται η φύση.
''Η Γη δεν ανήκει στον άνθρωπο, ο άνθρωπος ανήκει στη Γη'' είχε πει κάποτε ο απολίτιστος φύλαρχος Σιάτλ, των Suquamish και άλλων φυλών Ινδιάνων στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, το 1851, σε απάντηση σε μια προτεινόμενη συνθήκη σύμφωνα με την οποία οι Ινδιάνοι θα πουλούσαν δύο εκατομμύρια στρέμματα γης για 150.000 δολάρια στους λευκούς Αμερικάνους.
Γεωδίφης
Πηγές
Βικιπαίδεια
Γεωλογικός χάρτης Κω-ΙΓΜΕ
http://www.museum-kotsiomitis.gr/index.php/el/apolithwmata Μουσείο Κωτσιομύτη Φυσικής Ιστορίας,ΛΥΓΟΥΡΙΟ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ.
