Απόγονοι της Ρέας
Η επιφάνεια του πλανήτη μας συνεχώς αλλάζει. Οι τεκτονικές πλάκες κινούνται αργά και αναδιατάσσουν τις θέσεις και τις συνδέσεις μεταξύ των ηπείρων. Σε αυτή την αλληλουχία γεγονότων, πολλοί ωκεανοί γεννήθηκαν, αναπτύχθηκαν, και στο τέλος εξαφανίστηκαν.
Στα πλαίσια αυτού του κανόνα, στη γεωλογική ιστορία της Γης, ένας από τους πολλούς χαμένους ωκεανούς ήταν κάποιος που μόλις τελευταία ανακαλύψαμε .Οι επιστήμονες τον ονόμασαν ωκεανό της Ρέας προς τιμήν της τιτανίδας θεάς . Η ''μεγάλη μητέρα'', μητέρα του Δία και της Ήρας αλλά και κόρη του Ουρανού και της Γης και σύζυγος του Κρόνου μετατράπηκε σε έναν παλιό ωκεανό, που σήμερα πια δεν υπάρχει. H φαντασία των αρχαίων Ελλήνων έχει διαδεχτεί σήμερα την έρευνα των γεωεπιστημόνων σχετικά με αυτόν τον χαμένο και άγνωστο ωκεανό.
Κάθε ωκεανός έχει τον δικό του κύκλο ζωής. Από τη στιγμή που θα γεννηθεί, λειτουργεί ορισμένα εκατομμύρια χρόνια και σιγά σιγά καταστρέφεται, χάνεται για πάντα, βυθιζόμενος κάτω από κάποια λιθοσφαιρική πλάκα. Όπως εξαφανίζεται, αφήνει πίσω του ίχνη και αποτυπώματα, από τα οποία οι ερευνητές προσπαθούν να τον ανασκευάσουν. Αυτό είναι δυνατό αφού από την αρχική δημιουργία ενός ωκεανού μέχρι το τελικό του κλείσιμο μεσολαβεί μια συγκεκριμένη διαδοχή φαινομένων.
Πριν περίπου 540 εκατομμύρια χρόνια είχε συγκεντρωθεί η στεριά υπο μορφή ηπειρωτικής μάζας γύρω από το νότιο πόλο στην παλιά υπερήπειρο της Γκοντβάνας. Τότε έγιναν δυο γιγάντιες συγκρούσεις που έδωσαν αρχικά την Καληδόνια και αργότερα την Ερκύνια οροσειρά . Αυτά τα δύο γεγονότα ήταν σημαντικά και επέδρασαν βαθιά στην παλαιογεωγραφία, στο κλίμα και προπαντός στη γεω-βιολογική εξέλιξη του πλανήτη μας. Η ατμόσφαιρα εμπλουτίστηκε σε οξυγόνο, η δημιουργία του όζοντος στα ανώτερα στρώματά της ήταν πια γεγονός και τα αρθρόποδα με πρωτεργάτες τους πρωτόγονους σκορπιούς άρχισαν να εμφανίζονται.
Με βάση τα παλαιομαγνητικά δεδομένα που έχουμε στη διάθεση μας, τότε η ήπειρος Γκοντβάνα συνένωνε τη νότια Αμερική, την Αφρική, την Ινδία, την Αυστραλία, την Ανταρκτική και τη Μαδαγασκάρη, ενώ πιο πάνω υπήρχαν η βόρεια Αμερική, η Ευρώπη, η Σιβηρία, και η Κίνα. Ο χώρος, όπου σήμερα βρίσκεται η Ελλάδα, το Αιγαίο και το νησί της Κω, τότε ήταν θάλασσα.
Ανάμεσα στην Ευρώπη και την βόρεια Αμερική κυριαρχούσε ο «Πρωτοατλαντικός» ωκεανός, που ονομάστηκε «Ιαπετός». Στη μυθολογία μας, ο Ιαπετός ήταν πατέρας του Άτλαντα και αδελφός της Ρέας. Ανάμεσα στην Γκοντβάνα και το βόρειο σύνολο των ηπείρων υπήρχε η θάλασσα της Παλαιοτηθύος.
Ο ωκεανός της Ρέας βρισκόταν μεταξύ της υπερηπείρου Γκοντβάνας στο νότο και των μεγάλων νησιών της Αβαλόνιας στον βορρά. Διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια του Ορδοβίσιου δηλαδή πριν από 490-450 εκατομμύρια χρόνια, και καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της γένεσης της Ερκύνιας οροσειράς.
Ο Ρέϊκος ωκεανός ήταν ένας πολύ σημαντικός ωκεανός για τον πλανήτη. Για ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας του, ο ωκεανός εμφανίζεται να διευρύνεται τόσο γρήγορα όσο και ο σημερινός ανατολικός Ειρηνικός, με περίπου 17 εκατοστά το χρόνο.
Η Ρέα, σαν ωκεανός φρόντισε να παγιδεύσει τους πρώτους μικρόκοκκους άμμου στα θερμά νερά της και με την πάροδο του χρόνου να τα εναποθέσει υπό μορφή ιζήματος. Σε ζώνες γεμάτες από κοράλλια, όπως αυτές που συναντούμε στις σημερινές τροπικές περιοχές, δημιουργήθηκαν τα πρώτα εδάφη του νησιού της Κω, τα αρχαιότερα της Ελλάδας, τότε που ο Όλυμπος το βουνό, των θεών ακόμη δεν υπήρχε, η Μεσόγειος καν δεν είχε δημιουργηθεί ,οι Άλπεις και τα Ιμαλάια δεν είχαν ακόμη εμφανιστεί στην Ευρασιατική ήπειρο.
Εκεί η μητέρα των θεών τα προστάτεψε σαν παιδιά της, και τα διαφύλαξε κάτω από την ταραγμένη επιφάνειά της από τον Κρόνο, που περίμενε να τα καταπιεί όλα αυτά τα εκατομμύρια χρόνια. Η Ρέα καθόρισε τη ροή των πραγμάτων, μέσα στο βασίλειο του Κρόνου, προετοίμασε την κίνηση και τη διαδοχή. Έτσι τα ιζήματα διασώθηκαν υπο μορφή πετρωμάτων και σήμερα βρίσκονται εκεί ψηλά στην οροσειρά του Δίκαιου.
Όμως πριν από 350 εκατομμύρια χρόνια, για τους γεωλόγους το ανώτερο Δεβόνιο, ο ωκεανός της Ρέας ακολούθησε και αυτός τη μοίρα των ωκεανών. Από βαθύς ωκεανός σιγά-σιγά έγινε μια ρηχή θάλασσα από ανατολικά προς δυτικά. Τη θέση του τότε πήραν ψηλές και απότομες οροσειρές που αργότερα κυριάρχησαν στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Τα υπολείμματα από το βυθό αυτού του μέχρι πρότινος άγνωστου ωκεανού της Ρέας, ηλικίας τουλάχιστον 450 εκατομμυρίων ετών, συνάντησαν στα ορεινά του Δίκαιου, ο Ιάκωβος Ζαρράφτης, ο Ardito Desio , ο Neumayr και τόσοι άλλοι. Αυτά σήμερα αποτελούν κομμάτια που απέμειναν από τον αρχαίο ωκεανό. Απομεινάρια του Ρέϊκου ωκεανού, που κάποτε κάλυπτε το βόρειο μέρος της ηπείρου Γκοντβάνας εντοπίζονται σήμερα εκτός από τις Πίσω Θέρμες της Κω και στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη.
Η μελέτη των πετρωμάτων της Κω έδειξε ότι από την διάσπαση μιας υπερηπείρου που κάποτε συναποτελούσαν ενωμένες η Αφρική, μέρος της Ευρώπης και της Αμερικής, προήλθε το ένα μέρος του υλικού που απαρτίζει σήμερα το νησί μας.
Μία πρόσφατη μελέτη επιβεβαιώνει ότι την περίοδο κατά την οποία δημιουργούνταν τα πρώτα εδάφη του νησιού, ένα άλλο τμήμα του γήινου φλοιού που σχηματίστηκε στη Σκανδιναβία βρίσκεται τώρα στην Αλάσκα.Η απόδειξη γι 'αυτό έρχεται από δεδομένα που συγκέντρωσαν γεωεπιστήμονες σε όλο τον κόσμο. Η πιο πρόσφατη έρευνα (Beranek et al. 2013) χρησιμοποιεί περισσότερες τεχνικές για να αποδείξει τη σχέση μεταξύ ενός τμήματος της Αλάσκας με βράχους που τώρα βρίσκονται στη Βόρεια Σκανδιναβία. Είναι από καιρό γνωστό ότι τόσο η Αλάσκα όσο και ο Καναδάς του Ειρηνικού αποτελούνται από τμήματα του φλοιού που σχηματίστηκαν αλλού. Το εν λόγω τμήμα, καλύπτει περίπου 100.000 τετρ. χιλιόμετρα από την British Columbia έως την Αλάσκα.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Beranek, L., van Staal, C., McClelland, W., Israel, S., & Mihalynuk, M. (2013). Baltican crustal provenance for Cambrian-Ordovician sandstones of the Alexander terrane, North American Cordillera: evidence from detrital zircon U-Pb geochronology and Hf isotope geochemistry Journal of the Geological Society
2.Γεωστοχασμοί
