Η χερσόνησος Nicoya της Κοσταρίκα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε κάθετες κινήσεις

Ο σεισμός των 7,6 βαθμών της βορειοδυτικής Κοσταρίκα είναι άμεσα συνδεδεμένος με την γεωλογική εξέλιξη της Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Σημειώθηκε στις 08:42 τοπική ώρα (17:42 ώρα Ελλάδας) σε  βάθος 40,2 χιλιομέτρων, κοντά στις ακτές της χώρας στον Ειρηνικό και είχε επίκεντρο τη χερσόνησο Nicoya.

Ο σεισμός της 5ης του Σεπτέμβρη 2012 ήταν ακόμη ένας σεισμός, που συνέβη ως αποτέλεσμα της καταβύθισης των λιθοσφαιρικών πλακών Κόκος και της Καραϊβικής. Η πλάκα Κόκος είναι μια ωκεάνια τεκτονική πλάκα κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό στα ανοικτά της δυτικής ακτής της Κεντρικής Αμερικής. Ονομάστηκε Cocos εξαιτίας του ομώνυμου νησιού που βρίσκεται πάνω σε αυτήν. Στο γεωγραφικό πλάτος αυτού του σεισμού, η πλάκα Κόκος κινείται βόρεια-βορειοανατολικά σε σχέση με την πλάκα της Καραϊβικής με ταχύτητα περίπου 77 χιλιοστά / χρόνο, και βυθίζεται σε τάφρο κάτω από την Κεντρική Αμερική.

Η γεωλογική εξέλιξη της Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων τεκτονικών πλακών στην περιοχή. Κατά την διάρκεια του γεωλογικού χρόνου, η πλάκα Κόκος, της Καραϊβικής και άλλες πλάκες εργάζονται για να δημιουργήσουν μια γέφυρα μεταξύ της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, τώρα γνωστή ως Κεντρική Αμερική. Αυτή η περιοχή είναι ένα σημείο σύγκλισης για αρκετές τεκτονικές πλάκες. Χαρακτηρίζεται από πολλαπλές ζώνες καταβύθισης, και υψηλά ποσοστά καταβύθισης και από εκτεταμένη ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Οι σεισμοί κατά μήκος ζωνών καταβύθισης είναι μεταξύ των πιο ισχυρών και θανατηφόρων φυσικών κινδύνων της Γης. Πάνω από 230.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν από το τσουνάμι του 2004 στον Ινδικό Ωκεανό που δημιουργήθηκε από το μεγάλο ρήγμα εφίππευσης(ανάστροφο) της Σουμάτρα-Andaman. Τέτοια καταστροφικά γεγονότα είναι επίσης αξιοσημείωτα για τη ξαφνική αλλαγή της γεωμορφολογίας που φέρνουν σε ακτές με ανυψώσεις και καθιζήσεις . Ένα εξαιρετικό μέρος για να μελετήσει κανείς αυτή τη διαδικασία είναι η χερσόνησος Nicoya, εκεί που έγινε ο χτεσινός σεισμός. Η  Nicoya είναι μοναδική γιατί είναι ένα από τα λίγα μέρη ξηράς κατά μήκος του Ειρηνικού που βρίσκεται ακριβώς πάνω από σεισμογενή περιοχή που χαρακτηρίζεται από την παρουσία ενός τεράστιου ρήγματος εφίππευσης σε μια ζώνη καταβύθισης. Λόγω της εγγύτητάς της με την τάφρο καταβύθισης, η χερσόνησος Nicoya είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε κάθετες κινήσεις που σχετίζονται με σεισμικά φαινόμενα.

Κατά τα τελευταία 40 χρόνια, η περιοχή της 5ης Σεπτεμβρίου- μέσα σε 250 χιλιόμετρα -έχει βιώσει περίπου 30 σεισμούς με μέγεθος 6 Ρίχτερ ή μεγαλύτερο. Δύο από αυτούς ήταν μεγαλύτεροι από τα 7R, χωρίς ωστόσο να προκαλέσουν θανάτους. Το πρώτο σεισμικό γεγονός ήταν 7.2R, συνέβη τον Αύγουστο του 1978, μόλις 9 χλμ. βόρεια-βορειοανατολικά του χτεσινού σεισμού . Ο δεύτερος είχε μέγεθος 7.3 R, και έπληξε μια περιοχή λίγο πάνω από 50 χιλιόμετρα προς τα ανατολικά-νοτιοανατολικά, τον Μάρτιο 1990 .

Ο σεισμός της 5ης Οκτωβρίου 1950, ήταν 7.8R, συνέβη στην ευρύτερη περιοχή του χτεσινού σεισμού, αν και το υπόκεντρο του σεισμού δεν είναι γνωστό με υψηλή ακρίβεια. Ο σεισμός του 1950 προκάλεσε ζημιές στη βορειοδυτική Κόστα Ρίκα και στην Valle Central της Κόστα Ρίκα, αλλά δεν αναφέρθηκαν θύματα. Ο πιο κοντινός σεισμός στην περιοχή που προκάλεσε θανάτους στην πρόσφατη ιστορία ήταν ένας σεισμός μεγέθους 6.5 Ρίχτερ τον Απρίλιο του 1973 περίπου 80 χιλιόμετρα στα βορειοανατολικά, ο οποίος οδήγησε σε 26 θανάτους και πάνω από 100 τραυματισμούς. 

Αυτός ήταν ο πιο ισχυρός σεισμός που σημειώνεται στη Κοσταρίκα από το 1991, όταν ένα σεισμικό γεγονός μεγέθους επίσης 7,6 βαθμών προκάλεσε το θάνατο 47 ανθρώπων.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Jeff Marshall - Megathrust earthquakes, coastal uplift, and emergent marine terraces of Costa Rica's Nicoya Peninsula(Cal Poly Pomona University)

2. USGS

3.Βικιπαίδεια