Μάντρα του Καννή
Δυτικά της τοποθεσίας «Πύργος» το αρχαίο μικρό οίκημα στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία και λίγο πιο κάτω από τον Αη Γιώργη της Καρυδιάς , σε ορεινή τοποθεσία με υψόμετρο 163 μέτρων ,βρίσκεται η μάντρα του Καννή ή Καννήμαντρα όπως την λένε οι ντόπιοι.
Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας πήγαν δύο Τούρκοι στην στάνη και η γυναίκα του Καννή τους τράταρε με φρέσκια μυζήθρα. Αφού φάγανε τότε ο ένας από τους δύο είπε στον άλλο ότι την επιθυμούσε και ότι ήθελε να την ατιμάσει. Όμως εκείνη τους άκουσε και επειδή γνώριζε τούρκικα το μετέφερε στον βοσκό- άνδρα της. Τότε, το ζευγάρι αποφάσισε να τους σκοτώσει προτού συμβεί η άτιμη πράξη. Έτσι λοιπόν μόλις τους έβαλε φρέσκια μυζήθρα να φάνε ο Καννής πήρε γάλα από το καζάνι που έκαιγε και το έριξε στα πρόσωπα των Τούρκων και με «χτυπήματα» τους σκότωσε και τους έθαψε σε απόκεντρο τάφο.
Η Τουρκοκρατία στην τοπική ιστοριογραφία αρχίζει με την κατάληψη του νησιού στις 5 Ιανουαρίου 1523.Στο διάστημα της Τουρκοκρατίας δημιουργήθηκαν μια σειρά από παραδόσεις. Η λιθόκτιστη μάντρα του Καννή, ερειπωμένη σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει και μπορεί να μας δώσει πληροφορίες σχετικά με τα αίτια εγκατάλειψης της. Σήμερα, η οικοδομή στερείται οροφής και οι λίθινοι τοίχοι της στάνης φέρουν ρωγμές που προήλθαν από ξαφνική θραύση ως αντίδραση στην εξασκούμενη σ’ αυτά τεκτονική δύναμη. Τα «χτυπήματα» του Καννή πιθανόν να περιείχαν εκτός από τον διακαή πόθο για αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και κάτι από την τεκτονική της περιοχής.
Η Καννήμαντρα περιβάλλεται από ένα σημαντικό δίκτυο σεισμικών ρηγμάτων. Το ρήγμα της Τσουκαλαριάς όσο και εκείνο που περνά μόλις 60 μέτρα πιο βόρεια από την μάντρα(ρήγμα Καννήμαντρας) λειτούργησαν στο πρόσφατο παρελθόν προκαλώντας διαρρήξεις και δίνοντας σεισμούς. Επιπλέον, οι τεφρόλευκοι ασβεστόλιθοι από τους οποίους απαρτίζεται ο λόφος είναι ηλικίας Ιουρασικής -τουλάχιστον 140 εκ.χρόνων- περιβάλλονται από ένα ανάστροφο ρήγμα και δημιουργούν ένα τεκτονικό ράκος ανάλογο με εκείνο της «βραχώδους άκρας» της Χαλκήπετρας.
Οι παραδόσεις κρύβουν αλήθειες που όμως, αρκετές φορές είναι δύσκολο να αποκωδικοποιηθούν. Συχνά, έχει παρατηρηθεί ότι φυσικά φαινόμενα συνδέονται με ιστορίες που μας αφηγούνται οι παλιότεροι. Έντονα φυσικά φαινόμενα προκαλούσαν δέος και συναισθηματική φόρτιση στους ντόπιους οι οποίοι αδυνατώντας να τα εξηγήσουν με την λογική αντίληψη αφού τότε ελάχιστα ήταν γνωστά για την φύση τους, τα περιέγραφαν προφορικά και τα μετέφεραν από γενιά σε γενιά.
Η Καννήμαντρα παραμένει ένα εντυπωσιακό μέρος σε ένα τραχύ τοπίο με πολύπλοκη γεωλογία. Η δράση των ρηγμάτων της περιοχής δεν είναι γνωστή όμως σε τακτά χρονικά διαστήματα επαναδραστηριοποιούνται. Η πολυπλοκότητα της λειτουργίας της φύσης ίσως να έχει να κάνει με την ιστορία του Καννή και με τα απομεινάρια της στάνης του.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Τοπωνύμια της Νήσου Κω-Ν.Ζάρακα
2.Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
3.Γεωλογικός χάρτης Κω-ΙΓΜΕ