Η Κωνσταντινούπολη ετοιμάζεται για μεγάλο σεισμό

Η ακριβής ώρα και ο τόπος του σεισμού δεν μπορούν να προβλεφθούν - αυτό είναι που θα ακούσετε από κάθε σεισμολόγο που ασχολείται με την παρακολούθηση της επιφάνειας της γης σε γεωλογικά ενεργές περιοχές. Αλλά δεν μπορεί να δηλώσει με σιγουριά σε ποιά περιοχή υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα ενός μεγάλου σεισμού, μέσα σε λίγες δεκαετίες.

 Η Erciş, μια πόλη με πληθυσμό περίπου 100.000 στην ανατολική Τουρκία είναι ακριβώς μια τέτοια περιοχή. Βρίσκεται κοντά σε ένα από τα πολλά ρήγματα που προκαλούνται από τη σύγκρουση της  Αραβικής και της τεκτονικής πλάκας της Ευρασίας. Ο πιο πρόσφατος μεγάλος σεισμός έπληξε νωρίς το απόγευμα στις 23 Οκτωβρίου, και αυτό βοήθησε να μην έχουμε περισσότερα θύματα. Ωστόσο, περισσότεροι από 600 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εκεί, και στην πόλη Βαν προς τα νότια. Πέθαναν γιατί πολυώροφες πολυκατοικίες κατέρρευσαν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.

Η Τουρκία έπρεπε να έχει διδαχτεί το μάθημά της το 1999, όταν ένας ισχυρός σεισμός έπληξε την πόλη Kocaeli, σε μια από τις πιο βιομηχανοποιημένες περιοχές της χώρας. Τουλάχιστον 17.000 έχασαν τη ζωή τους σε εκείνη την καταστροφή, οι περισσότεροι και πάλι εξαιτίας των κακών κατασκευών.Η προσπάθεια διάσωσης ήταν αργή και χαοτική, προκαλώντας τότε ένα κύμα δημόσιου θυμού ενάντια στην κυβέρνηση.

Δώδεκα έτη αργότερα, η αποτελεσματικότητα  των ομάδων διάσωσης ήταν πολύ καλύτερη, αλλά δεν ήταν τέλεια. Μερικές από τις ομάδες στο Ercis παραπονέθηκαν  ότι είχαν αποσταλεί χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη.

Χρειάστηκαν μέρες για να φτάσουν οι σκηνές και οι περισσότεροι δεν ήταν προσαρμοσμένοι στους σκληρούς χειμώνες της ανατολικής Τουρκίας, και η διανομή ήταν τυχαία.

Αυτό θέτει ένα ζήτημα σχετικά με τους ανθρώπους που ζουν στην Κωνσταντινούπολη, τη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας με 15 εκατομμύρια κατοίκους.

 Πώς θα αντιμετωπίσουν οι αρχές, όταν η καταστροφή χτυπήσει εκεί;

Κατά μέσο όρο ένας μεγάλος σεισμός γίνεται κάθε αιώνα στην Κωνσταντινούπολη για τα τελευταία 1.500 χρόνια. Ο τελευταίος ήταν το 1894. Μετά από κάθε αποκατάσταση, η πόλη προετοιμάζεται για τον επόμενο.

"Στην περιοχή της μητροπολιτικής Κωνσταντινούπολης υπάρχουν περίπου ένα εκατομμύριο κτίρια", δήλωσε ο Μουσταφά Erdik, ο διευθυντής του σεισμικού παρατηρητηρίου στην Kandilli.

«Σε ένα μεγάλο σεισμό θα περιμέναμε 40-50% κάποιο είδος βλάβης ενώ το 3-4% θα είχε πολύ σοβαρές ζημιές, με ίσως 5.000 κτίρια να αντιμετωπίσουν προβλήματα πιθανής κατάρρευσης.

" Η έρευνα και διάσωση σε μία τέτοια κατάσταση θα ήταν πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί".

Το πρόβλημα είναι, ότι οι αρμόδιοι δεν μπορούν να είναι σίγουροι ποια θα είναι τα 5.000 κτίρια που θα καταρρεύσουν - υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες που θα μπορούσε να συμβεί αυτό. Η ενίσχυση τους με σύγχρονα πρότυπα ασφάλειας είναι ακριβώς πάρα πολύ μεγάλη δουλειά που όμως δεν έχει γίνει.

Υπάρχουν περιοχές της Κωνσταντινούπολης που κρίνονται ότι είναι πιο ευάλωτες από άλλες: Το Zeytinburnu, για παράδειγμα, ένα αναπτυσσόμενο προάστιο στα δυτικά της πόλης, χτισμένο σε μαλακό έδαφος κοντά στη θάλασσα του Μαρμαρά.

Η Seyda Sever εργάζεται σε μία από τις ομάδες που δραστηριοποιούνται στην ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση , και ξοδεύει πολύ χρόνο στο Zeytinburnu, προσπαθώντας να βοηθήσει τους κατοίκους της να προετοιμαστούν για ένα σεισμό.

Πιστεύει ότι πολλά από τα κτίρια θα υποστούν σημαντική ζημιά. Το Zeytinburnu ξεκίνησε ως μια παραγκούπολη, όπου οι άνθρωποι έχτισαν τα σπίτια τους, και στη συνέχεια πρόσθεσαν ορόφους, χωρίς κανένα έλεγχο για δομική αντοχή.

Η ενίσχυση τους, λέει, θα κόστιζε περισσότερο από την αξία των κτιρίων - θα ήταν καλύτερο να τα γκρεμίσουμε και να προβούμε στην ανοικοδόμηση.

Η κυβέρνηση έχει προσφέρει λύσεις στους κατοίκους για να μετακινηθούν σε νέα, πιο ασφαλή συγκροτήματα κατοικιών πιο έξω από την πόλη, αλλά αυτό δεν ήταν αποτελεσματικό μέτρο.

«Οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι αυτή είναι μια επικίνδυνη περιοχή για να ζήσουν, αλλά δεν θέλουν να μετακινηθούν», δήλωσε η κα Sever.

"Διαδίδονται πολλές φήμες ότι η κυβέρνηση θα κατασκευάσει μεγάλα ξενοδοχεία εδώ, και ότι η γη τους θα γίνει πιο πολύτιμη .Δεν είναι εύκολο να ζητήσει από τους ανθρώπους να μετακινηθούν κάπου αλλού"

 Ελλείψει άλλης λύσης, η κ. Sever εστιάζει την εκπαίδευσή της σε μικρότερες προφυλάξεις ασφαλείας, όπως την κατοχή και γνώση πώς να χρησιμοποιήσουν έναν πυροσβεστήρα, και την δημιουργία ασφαλών χώρων για καταφύγιο, όταν ένας σεισμός ξεσπάσει.

Μερικοί από τους κατοίκους της Zeytinburnu έχουν κάνει προσπάθειες για να ενισχύσουν το δικό τους σπίτι.

 Ο Ιλχάν Ozkaya διαθέτει ένα τετραώροφο κτίριο που στεγάζει την οικογένειά του. Μετά την καταστροφή του 1999 ενίσχυσε το κτίριο, το οποίο είναι βέβαιος ότι θα το βοηθήσει να αντισταθεί στο πλευρικό τίναγμα του μελλοντικού σεισμού. Αλλά δεν μπορεί να είναι σίγουρος, επειδή δεν έχει ποτέ ελεγχτεί.

«Ακόμα και αν θέλουν να ελέγχουν τα κτίρια τους, κοστίζει πέντε χιλιάδες λίρες (2.700 δολάρια) για γίνει σωστά από ένα πανεπιστήμιο», δήλωσε η κα Sever. «Ο καθένας δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά αυτό. Αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο η κυβέρνηση θα μπορούσε να βοηθήσει, καθιστώντας τους ελέγχους πιο προσιτούς".

 Δίπλα στον Ιλχάν Ozkaya,η Ayse Bestan έχει στο τέταρτο όροφο ένα  διαμέρισμα με  μια σειρά από ανησυχητικές ρωγμές στους τοίχους.

"Μια γυναίκα από το δήμο ήρθε εδώ και είπε ότι δεν μπορούσε να δει ένα ασφαλές μέρος για να κρυφτεί σε περίπτωση ενός σεισμού», είπε. "Με κάθε δόνηση, μερικά κομμάτια πέφτουν από τους τοίχους."

Η κα Bestan είναι μια χήρα, με το γιό της σε μερική απασχόληση, λέει ότι δεν έχει την πολυτέλεια να κάνει τίποτα για να βελτιώσει το σπίτι που ζει   – το οποίο ενοικιάζει, και ο ιδιοκτήτης δεν ενδιαφέρεται.

Ο Mustafa Erdik πιστεύει ότι τα πρόσφατα κτίρια στην Κωνσταντινούπολη έχουν κατασκευαστεί με υψηλές προδιαγραφές.

Οι προδιαγραφές για τα κτίρια είναι καλές εδώ και πολλά χρόνια - το πρόβλημα είναι αν οι εργολάβοι τις τηρούν. Με τη οικονομική ανάπτυξη, λέει ότι οι μεγάλοι κατασκευαστές κατασκευάζουν εκατοντάδες σπίτια με υψηλότερα πρότυπα ασφαλείας. Πιστεύει όμως ότι η κυβέρνηση πρέπει να κάνει περισσότερα.

"Πρέπει να καθιερώσουν κανόνες πιο επαγγελματικούς για τους μηχανικούς στην Τουρκία», είπε. "Επί του παρόντος κάθε μηχανικός με ένα τετραετές πτυχίο μπορεί να υπογράψει οποιοδήποτε έργο θέλει.

"Το δεύτερο βήμα είναι η αδειοδότηση των κατασκευαστών, με κατάλληλα πρότυπα ασφαλείας. Το τρίτο βήμα είναι ο σωστός έλεγχος ποιότητας."

Με την πάροδο του χρόνου, ο αριθμός των υποβαθμισμένων κτιρίων θα μειωθεί στην Κωνσταντινούπολη. Τα εκατομμύρια των ανθρώπων που εξακολουθούν να ζουν σε αυτά δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο παρά να ελπίζει ότι ο μεγάλος σεισμός στην Κωνσταντινούπολη θα συμβεί αργότερα, και όχι νωρίτερα.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το BBC news