Εκτεταμένοι παγετώνες υπήρχαν στην Νότιο-κεντρική Τουρκία πριν από περίπου 20 χιλιάδες χρόνια

Εκτεταμένοι παγετώνες υπήρχαν στην Τουρκία κοντά στο όριο Πλειστόκαινου-Ολόκαινου, στους οποίους ωστόσο καταγράφηκε γρήγορη υποχώρηση εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Οι παγετώνες είναι μεγάλες μάζες πάγου που συνήθως κινούνται λόγω συμπίεσης του χιονιού. Σχηματίζονται σε περιοχές διαρκούς παρουσίας χιονιού. Στις εκτάσεις αυτές λόγω της γεωγραφικής τους θέσης (Αρκτική, Ανταρκτική) ή του ύψους που βρίσκονται, η ποσότητα του χιονιού που πέφτει είναι μεγαλύτερη της ποσότητας που εξατμίζεται και αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι συσσωρευμένες και συνεχώς αυξανόμενες μάζες να μεταβάλλονται λόγω της πίεσης από το βάρος τους σε πάγο, ο οποίος κινείται προς τη θάλασσα.

Κατά τη κίνησή τους οι παγετώνες διαβρώνουν τόσο τις πλευρές των κοιλάδων από τις οποίες διέρχονται όσο και τη κοίτη επί της οποίας κινούνται. Αποτέλεσμα αυτών είναι η απόσπαση θραυσμάτων πετρωμάτων τα οποία σιγά σιγά συσσωρεύονται στα πλευρά ή στη κοίτη ή αν είναι μικρά εντός της μάζας των παγετώνων και ονομάζονται λιθώνες ή μορένες όπου στη περίπτωση της τήξης αποτίθενται στο έδαφος μεταξύ των πλευρών της κοιλάδας και των πλευρών των παγετώνων, σε τελείως διαφορετικό έδαφος από εκείνο που αποσπάστηκαν. Οι μικρότεροι όμως λιθώνες που βρίσκονται στη μάζα των παγετώνων ακολουθούν αυτούς μέχρι της τελικής τήξης τους όπου και σχηματίζουν στο σημείο εκείνο τους λεγόμενους "μετωπικούς σωρούς".

Μετωπικοί σωροί με τα χαρακτηριστικά γνωρίσματά τους αποτελούν την ακριβέστερη και ασφαλή ένδειξη για ύπαρξη παλαιότερων παγετώνων, σε προηγούμενες εποχές.  Μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα μετωπικοί σωροί βρέθηκαν στις περιοχές του Ολύμπου και του Ταΰγετου ενώ δεν υπάρχει κάποια αναφορά για τα μικρά νησιά του Αιγαίου. Μικροί παγετώνες σχηματίστηκαν στα ψηλότερα βουνά της Κρήτης και παρουσιάζονται με αμφιθεατρικά κοιλώματα και βοστρυχώδη πετρώματα που έχουν αναγνωριστεί στον Ψηλορείτη . Όμως σε κανένα άλλο νησί της Νότιας Μεσογείου δεν απαντούν τέτοια χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, σύμφωνα με τελευταία μελέτη, λιθώνες βρέθηκαν στην οροσειρά του Ταύρου της νοτιο-κεντρικής Τουρκίας, που χρονολογούνται απο στην τελευταία Πλειστόκαινου ή της παλαιότερης Ολόκαινου, και δείχνουν ότι οι παγετώνες ήταν εξαιρετικά μεγάλοι, κατά το μέγιστο της τελευταίας παγετώδους περιόδου (21 χιλιάδες χρόνια πριν) και ότι τα ποσοστά υποχώρησης των παγετώνων απο την άνοδο της θερμοκρασίας υπερέβησαν αυτά του περασμένου αιώνα.

Οι ηλικίες 7 λιθώνων σε μια κοιλάδα σε υψόμετρο μεταξύ 1.100 μ. και 3.100 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας είχαν εύρος από 10,2 ± 0,2 σε 8,6 ± 0,3 χιλιάδες χρόνια. Σύμφωνα με τους ερευνητές* αυτές οι ηλικίες μπορεί να είναι σημαντικά μεγαλύτερες, και ως εκ τούτου η ανάλυση τους που επικεντρώνεται στο ρυθμό της αλλαγής και όχι την απόλυτη χρονολόγηση.

Κατά τη διάρκεια της υποχώρησης των πάγων, το υψόμετρο ανέβηκε στα 1430 m και η θερμοκρασία του αέρα αυξήθηκε κατά 9 ° C. Η υποχώρηση έλαβε χώρα σε δύο φάσεις. Κατά τη δεύτερη, πιο γρήγορη φάση, η οποία διήρκεσε 500 χρόνια , το μήκος του παγετώνα μειώθηκε με μέσο ρυθμό  1700 μέτρα/100 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ένα ποσοστό αύξησης της θερμοκρασίας  της τάξης του 1,44 ° C/100 χρόνια, υποδεικνύοντας μια γρήγορη αλλαγή του κλίματος που σηματοδοτεί την έναρξη του Ολόκαινου στην Τουρκία.

Γεωδίφης

Πηγές

 1.*Marek Zreda  , Attila Ciner  , Mehmet Akif Sarikaya  , Chris Zweck  και Σερντάρ Bayarı - Γεωλογική Εταιρεία της Αμερικής

2.Βικιπαίδεια

3.Φωτογραφίες- 1)Η οροσειρά του Ταύρου,Τουρκίας 2)Λιθώνες στην λίμνη Louise, Alberta, Καναδά