Ο μεγάλος αφανισμός

Πριν από 299-248 εκ.χρόνια ,κατά τη διάρκεια της Πέρμιας περιόδου όλες οι μάζες γης εκτός τμημάτων της Ανατολικής Ασίας συγκεντρώθηκαν στην γνωστή σε όλους μας  υπερήπειρο Πανγαία.

Η Πέρμια ήταν μία σημαντική γεωλογική περίοδος της Γης. Το τέλος της συνοδεύτηκε  με την πλέον εκτεταμένη εξαφάνιση ειδών που έχει καταγραφεί στον πλανήτη κατά την οποία το 90% έως 95% των υδρόβιων οργανισμών εξαφανίστηκαν, όπως και το 70% περίπου των χερσαίων οργανισμών. Ονομάστηκε Πέρμια το 1840 από τον Roderick Murchison έναν Βρετανό γεωλόγο, εξαιτίας των εκτεταμένων αποκαλύψεων της περιοχής γύρω από την πόλη Περμ στην Ρωσία.

Μέχρι σήμερα δεν είχαμε  επαρκείς οι πληροφορίες για τον αν η εξαφάνιση συνδέεται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα του πλανήτη ή με κλιματικές αλλαγές τις οποίες προκάλεσε η σύγκρουση της Γης με μετεωρίτη ή  με τις ωκεάνιες αναθυμιάσεις υδρόθειου, όταν βαθειά τμήματα του ωκεανού περιοδικά έχασαν το διαλυμένο οξυγόνο τους, επιτρέποντας σε βακτήρια που ζούσαν χωρίς την παρουσία οξυγόνου να αναπτυχθούν και να παράγουν υδρόθειο. Η μοντελοποίηση ενός τέτοιου γεγονότος υποδεικνύει ότι το τοξικό αέριο θα μπορούσε να καταστρέψει το όζον στα ανώτερα στρώματα, επιτρέποντας στην υπεριώδη ακτινοβολία να σκοτώσει όσα είδη επεβίωσαν του τοξικού περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη η μαζική εξαφάνιση της Πέρμιας περιόδου οφείλεται στην έντονη  ηφαιστειακή δραστηριότητας της Γης . Επιστήμονες μελέτησαν τα γεωλογικά δεδομένα στο νησί Axel Heiberg του Καναδά το οποίο ήταν κάποτε τμήμα της υπερηπείρου Πανγαίας. Στην λίμνη Bouchanan βρήκαν αποθέσεις με υψηλά επίπεδα υδραργύρου, αντίστοιχα των σημερινών που εκλύονται από ανθρώπινες δραστηριότητες, π.χ. αυτά που παρατηρούνται κοντά σε χυτήρια. Υποστηρίζουν ότι η απώλεια της θαλάσσιας ζωής προκλήθηκε όταν οι ωκεανοί μολύνθηκαν με το δηλητηριώδες μέταλλο.

Οι Καναδοί ερευνητές εκτιμούν ότι η εποχή έντονης  ηφαιστειακής δραστηριότητας αποτέλεσε την πηγή υδραργύρου. Κανείς έως σήμερα δεν είχε μελετήσει κατά πόσο ο υδράργυρος ευθυνόταν για την Πέρμια εξαφάνιση σχεδόν όλων των θαλάσσιων και τεράστιου ποσοστού χερσαίων ειδών. Ωστόσο, η  μελέτη αναφέρει ότι τα επίπεδα υδραργύρου από την ηφαιστειακή δραστηριότητα εκείνη την περίοδο ήταν 30 φορές υψηλότερα από αυτά που παρατηρούνται σήμερα, «καθιστώντας το γεγονός πραγματικά φονικό».

«Συνήθως τα φύκια καθαρίζουν  και θάβουν τον υδράργυρο στα ιζήματα και μετριάζουν τις επιπτώσεις για τους ωκεανούς», εξηγεί ο ερευνητής στο Κέντρο Φυσικών Πόρων του Καναδά Χάμεντ Σανέι. «Σε αυτήν την περίπτωση όμως, η ποσότητα ήταν τόσο τεράστια που τα φύκια δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν τη ζημιά».

Η μόλυνση των οικοσυστημάτων πράγματι συνέβαλε στον μαζικό αφανισμό, και τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης καταδεικνύουν ακόμη μια φορά πόσο εύκολο είναι να διαταραχθούν οι ισορροπίες στο περιβάλλον. Ωστόσο, οι επιστήμονες  επίσης επισημαίνουν  ότι το οικοσύστημα έχει την ικανότητα να «αναγεννιέται» ακόμη και μετά από μεγάλες καταστροφές. Στην περίπτωση της Πέρμιας εξαφάνισης, η Γη κατάφερε να απαλλαγεί από τον υδράργυρο, να σταθεροποιήσει το κλίμα της και να περάσει στην επόμενη φάση της εξέλιξης της ζωής.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το περιοδικό  Geology

Φωτογραφία-Το νησί  Axel Heiberg του Καναδά