Είμαστε προετοιμασμένοι για μια φυσική καταστροφή;
Τον τελευταίο καιρό εντείνεται η προσπάθεια πολλών λαών να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο την ετοιμότητα απέναντι σε φυσικές καταστροφές. Παρακολουθώντας το μεγάλο σεισμό και το τσουνάμι στην Ιαπωνία, οι άνθρωποι ανά τον κόσμο συχνά ερωτούν: "Θα είμαστε απόλυτα προετοιμασμένοι για μια τέτοια καταστροφή;" Η απάντηση τις περισσότερες φορές είναι "όχι". Για τον λόγο αυτό οι αρμόδιοι φορείς επικαιροποιούν ξανά και ξανά τα σχέδια προστασίας λαμβάνοντας υπόψη το πάθημα των Ιαπώνων.
Ενώ αυτά συμβαίνουν σχεδόν σε όλες τις προηγμένες χώρες του πλανήτη στην περιοχή μας επικρατεί ένας ανεξήγητος και επικίνδυνος εφησυχασμός. Έχουμε απορροφηθεί από τα προβλήματα της καθημερινότητας μας ή υπάρχει κάτι άλλο; Δεν ιδρώνει το αυτί κανενός αρμόδιου.
Όμως, με τους πρόσφατους σεισμούς τόσο της Κνίδου όσο και του Μποντρούμ τα ρήγματα της περιοχής στέλνουν μηνύματα ότι ακόμη είναι ξύπνια και ενεργά και ότι κάποια στιγμή θα συμβεί το απευκταίο. Κάποια μέρα η αργή ολίσθηση θα δώσει την θέση της σε ένα γερό σπάσιμο.
Η ετοιμότητα μετριάζει τις ζημιές και τις απώλειες. Η καταστροφή που συνέβη σε μια χώρα με το πιο προηγμένο πρόγραμμα διαχείρισης σεισμικού κινδύνου του κόσμου και όχι μόνο, στηρίζεται στη συμμετοχή, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση. Αξίζει να ρίξουμε μια ματιά πώς η Ιαπωνία έχει χειριστεί την όλη κατάσταση και τι μπορούμε να μάθουμε από το παράδειγμα της .
Η έρευνα: Η Ιαπωνία έχει ένα μεγάλο αριθμό κρατικών κέντρων που χρηματοδοτούνται από φορείς που μελετούν και παρακολουθούν τις φυσικές καταστροφές .Αυτά τα κέντρα περιλαμβάνουν την Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ιαπωνίας, το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης της Ιαπωνίας, τοπικά συστήματα πολιτικής προστασίας και πολλά φημισμένα ερευνητικά ινστιτούτα μελέτης καταστροφών και πρόβλεψης σε όλη τη χώρα. Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση έχει χρηματοδοτήσει την έρευνα για σεισμογενή ρήγματα κατά μήκος ζωνών καταβύθισης της Ιαπωνίας, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου προγράμματος με γεωτρήσεις που γίνονται στον ωκεανό. Οι κρατικές υπηρεσίες πραγματοποιούν τακτικές εκτιμήσεις για τον κίνδυνο και για τον προσδιορισμό κατάλληλων κωδικών για την κατασκευή αντισεισμικών κτιρίων.
Οι προσπάθειες αυτές απέφεραν καρπούς: Σύγχρονα κτήρια στο Τόκιο και βορειοανατολικά της Ιαπωνίας άντεξαν το μεγάλο τίναγμα του εδάφους και στους δύο σεισμούς της 9ης και της 11ης Μαρτίου. Όμως, ήταν τα ψηλά κύματα τσουνάμι, όχι η δύναμη του σεισμού, που προκάλεσε τους περισσότερους θανάτους και την καταστροφή. Οι τσουναμοφράκτες υπέστησαν καθίζηση από το σεισμικό γεγονός που σε πολλά σημεία ξεπέρασε τα δύο μέτρα. Αυτό δεν το είχαν υπολογίσει στους σχεδιασμούς τους με αποτέλεσμα τα κύματα να πλήξουν τα σχετικά ελαφριά ξύλινα σπίτια της ακτογραμμής της Ιαπωνίας, παρασύρωντας τα οχήματα και τα συντρίμμια στο κύμα, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη ζημία.
Η ετοιμότητα: η Ιαπωνία έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σύγχρονο, μεγάλο δίκτυο επικοινωνιών που έχει σχεδιαστεί για να ειδοποιεί τους ανθρώπους και τις εταιρείες όταν συμβεί ένας σεισμός. Η χώρα μεταδίδει αυτοματοποιημένες ειδοποιήσεις μέσω συστημάτων προειδοποίησης. Μάλιστα, ένα λεπτό πριν τα σεισμικά κύματα πλήξουν το Τόκιο, προειδοποίηση σεισμού είχε σταλεί μέσω των τηλεπικοινωνιακών γραμμών στους κατοίκους .Τα κύματα τσουνάμι έπληξαν την Ιαπωνία σε 25 λεπτά μετά το σεισμό. Οι ειδοποιήσεις αυτές, επίσης, έδωσαν εντολή να σταματήσουν τα τρένα και οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ενώ έκλεισαν και άλλες επικίνδυνες εγκαταστάσεις. Επιπλέον, στην χώρα έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα μεγάλο πρόγραμμα δημόσιας εκπαίδευσης σε σχολεία και χώρους εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ετήσιων ασκήσεων καθε 1η Σεπτεμβρίου (την ημέρα του σεισμού του 1923-Kanto, το οποίο έχει ορισθεί ως Ημέρα Πρόληψης Καταστροφών). Η Ιαπωνία ενημερώνει επίσης τακτικά τους κώδικες -σεισμών , πυρκαγιάς κά- τα συστήματα προειδοποίησης, τα καταφύγια έκτακτης ανάγκης και τα σχέδια εκκένωσης.
Οι προκλήσεις: Ανεξάρτητα από το πώς προετοιμάζονται Ιαπωνία, η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στον απόηχο της καταστροφής- προκλήσεις που κάθε έθνος δύναται να αντιμετωπίσει: η πρόσβαση στα θύματα, οι προσπάθειες διάσωσης και παροχής νερού, η τροφή, η στέγη και η ηλεκτρική ενέργεια στους επιζώντες κατά τις κρίσιμες πρώτες ημέρες μετά το συμβάν. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας και καθορίζει τους ρόλους των μη κυβερνητικών οργανώσεων (όπως ο Ερυθρός Σταυρός), των ΜΜΕ μέσων μαζικής ενημέρωσης (συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών δικτύων), την ταχεία ανταπόκριση και τη διαχείριση των καταστροφών, καθώς και την υποστήριξη των ανθρώπων και τη φροντίδα για τους συνανθρώπους που έχουν ανάγκη από βοήθεια.
Ο σεισμός και το τσουνάμι προκάλεσε επίσης μια πυρηνική καταστροφή στην κοντινή Φουκουσίμα, προφανώς, επειδή οι φορείς δεν είχαν λάβει πλήρως υπόψη το ιστορικό των πολύ μεγάλων σεισμών και των τσουνάμι που έχουν χτυπήσει την περιοχή. Έτσι, οι αρμόδιοι φορείς έκριναν ότι έπρεπε να επανεξετάσουν τα αίτια της καταστροφής, τις συνέπειες και τις διαδικασίες διαχείρισης σε όλους τους τομείς της χώρας. Υπάρχουν διδάγματα για το πώς ένας φυσικός κίνδυνος μπορεί να οδηγήσει σε τραγωδίες και τι πρέπει να γίνει για να περιορίσουμε αυτές τις καταστροφές.
Γεωδίφης
Εικόνα-Χάρτης με την σεισμικότητα των τελευταίων ημερών από το EMSC