Η μυστηριώδης «Fons Olei» του 38 π.Χ στη Σάντα Μαρία του Τραστέβερε;

Η διαρροή «πετρελαίου» του Pietro Cavallini, στην αψίδα της Βασιλικής της Σάντα Μαρία στο Τραστέβερε.

Η πλατεία Σάντα Μαρία στο Τραστέβερε με τη φοντάνα και φόντο την εκκλησία, είναι σίγουρα μια από τις πιο όμορφες και ρομαντικές πλατείες της Ρώμης.

Για τον ταξιδιώτη που περιφέρεται γύρω από τους δρόμους και τα σοκάκια της Τραστέβερε, δεν θα ξεφύγει το όνομα ενός από τα πιο χαρακτηριστικά δρομάκια της Ρώμης, η οδός «Πηγή του Πετρελαίου».

Για να κατανοήσουμε τη σημασία αυτού του περίεργου ονόματος θα πρέπει να επισκεφτούμε την κοντινή Βασιλική της Σάντα Μαρία στο Τραστέβερε για να παρατηρήσουμε στη δεξιά πλευρά του ιερού την επιγραφή «Fons olei» χαραγμένη σε μαρμάρινη πλάκα που προστατεύει το πηγάδι.

Η εξήγηση αυτού του ονόματος χρονολογείται από το 38 π.Χ.,716 χρόνια από την ίδρυση της Ρώμης, αυτό συνέβη όταν μια ξαφνική ανεξάντλητη πηγή από ένα μαύρο ελαιώδες υγρό άρχισε να ρέει από το πάτωμα μιας ταβέρνας ενός ξενώνα για τους βετεράνους του στρατού. Το υγρό συνέχισε να ρέει για μια ολόκληρη μέρα και νύχτα, σε λίγη ώρα έτρεχε μέσα στα νερά του Τίβερη, που δεν απέχει πολύ. Είναι προφανές ότι στο έκτακτο και ξαφνικό συμβάν δόθηκε μια τεράστια σημασία που προανήγγειλε ένα θαυματουργικό γεγονός στην ανθρώπινη ιστορία.

Σύμφωνα με την πρώτη χριστιανική εκδοχή, το θαύμα είχε σχέση με τη γέννηση του Χριστού. Μάλλον αυτός ήταν ο λόγος που ώθησε τους Χριστιανούς να ζητήσουν από τον αυτοκράτορα Alessandro Severo (3ο αιώνα) να τους χορηγήσει την Taberna Meritoria που έγινε τελικά  η πρώτη εκκλησία της Ρώμης.

Η εκδήλωση, στην πραγματικότητα, ερμηνεύτηκε από τους Εβραίους ως σημάδι για την έλευση του Μεσσία ενώ οι Ρωμαίοι Χριστιανοί, που προέρχονταν ως επί το πλείστον από τον Ιουδαϊσμό, πήγανε λίγο παρακάτω δίνοντας μία ξεχωριστή ερμηνεία: γι 'αυτούς το λάδι ήταν το σύμβολο του ελέους. Η τοποθεσία  της ταβέρνας στη συνέχεια φιλοξένησε αργότερα, το κτίριο της Βασιλικής της Σάντα Μαρία στο Τραστέβερε ακριβώς πάνω από το χώρο της «θαυματουργού» έκρηξης.

Ακόμη πιο ενδεικτική είναι η αναπαράσταση του γεγονότος του Pietro Cavallini, ενός Ρωμαίου ζωγράφου του 13ου αιώνα,που αναπαρήγαγε το γεγονός στη βάση της αψίδας, με την Taberna και το λιμάνι όπου ένα πλούσιο μαυριδερό υγρό τρέχει προς τον κοντινό ποταμό Τίβερη .

Πολύ διαφορετική είναι η ερμηνεία που δόθηκε από άλλους για την περιοχή της Piazza di Santa Maria in Trastevere. Κάποιοι ανέφεραν ότι υπήρχαν σημεία που «πλημμύρισαν» και στην οποία έγινε ναυμαχία ή ναυμαχίες. Ο Οκταβιανός Αύγουστος Αύγουστος ιδρυτής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ο πρώτος της αυτοκράτορας, έχτισε το υδραγωγείο Alsietino, που έπαιρνε νερό από τη λίμνη Martignano ( Lacus Alsietinus ), για άρδευση, το οποίο όμως δεν ήταν πόσιμο για να καλύψει τις ανάγκες των πλατειών. Εξ΄ ου και το πιο πεζό όνομα: olei το οποίο ίσως έχει σχέση με την διαφθορά του olidus, ή βρωμιά ή, στη σύγχρονη άποψη, μολυσμένο.

Η σημερινή αρχιτεκτονική δομή χρονολογείται από την ανακατασκευή του 1138-1148, με υλικό που προέρχεται από τα Λουτρά της Καρακάλλας όπως επιθυμούσε ο Πάπας Innocent που όμως δεν κατάφερε να δει την ολοκλήρωση και τη διακόσμηση της βασιλικής, αλλά προνόησε να αφήσει τα απαραίτητα οικονομικά μέσα για την εκτέλεση του εντυπωσιακού έργου.

Γεωδίφης

Πηγές

1.geoitaliani.it

2.Βικιπαίδεια

Το μυστηριώδες «Fons olei» χαραγμένο σε μαρμάρινη πλάκα.

Η πλατεία Σάντα Μαρία στο Τραστέβερε,Ρώμη.