Ο πιο καταστροφικός σεισμός στην πρόσφατη ιστορία της Σύμης!
Σήμερα είναι περισσότερο γνωστό για το φυσικό λιμάνι τον Γιαλό, γύρω από τον οποίο είναι χτισμένη η πόλη αμφιθεατρικά με τα νεοκλασικά της.
Ωστόσο, εκτός από τα πρώτα αρχοντικά, υπάρχουν μεταγενέστερα νεοκλασικά από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι κάτι συνέβη τότε που «ρήμαξε» τα παλαιότερα αρχοντικά του νησιού.
Την απάντηση μας δίνει ο δημοδιδάσκαλος Μιχαήλ Γρηγορόπουλος στο βιβλίο του «Νήσος Σύμη» του 1877: «Οι σεισμοί στην Σύμη είναι όχι σπάνιοι, χωρίς όμως σημαντικές καταστροφές.Οι κατά τους τελευταίους χρόνους σημαντικότεροι σεισμοί στην Σύμη είναι η της 24 Μαρτίου και 6 Απριλίου 1869. Για 1,5 χρόνο συνέβησαν περισσότεροι από 2000 σεισμοί που ήταν σφοδροί και αναστάτωσαν το έδαφος της Σύμης. Διέρρηξαν σχεδόν όλα τα κτίρια, το γεγονός αυτό έκανε τους Συμιακούς όλο αυτό το διάστημα να ζήσουν στην ύπαιθρο και σε παραπήγματα».
Σύμφωνα με τον Σαράντη Κρητικό σε απόσπασμα από ένα βιβλίο, το οποίο γράφτηκε το 1869 από τον Αγιορείτη μοναχό Χριστόφορο με τίτλο, «Θρησκευτική Συνέντευξης» στον πρόλογο αναγράφει, και στην ανταλλαγή επιστολών με τον τότε ηγούμενο της Μονής Πανορμίτου Νίκανδρο Φιλάδελφο, ότι το βιβλίο αυτό συνέγραψε με σκοπό τα χρήματα που θα προέλθουν από την πώληση του θα διανεμηθούν για τους σεισμοπαθείς φτωχούς της Σύμης. Αυτό το γράφει στην αγγελία για τον λόγο εκπόνησης του βιβλίου, με ημερομηνία 12 Σεπτεμβρίου 1869. Δεν γράφει πότε έγινε ο καταστρεπτικός σεισμός, και πιθανόν αναφέρεται στον πιο καταστροφικό σεισμό της Σύμης.Το βιβλίο εκδόθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου, από το τυπογραφείο Ρενιέρη Πρίντεζη 1870.
Επιπλέον στην ιστοσελίδα της Ιεράς Μονής Πανορμίτη το πιο διάσημο εκκλησιαστικό μνημείο της Σύμης, διαβάζω τα εξής:«Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξη της Μονής, αναφερόταν σε ένα χειρόγραφο που ήταν γραμμένο σ’ αυτήν το έτος 1460. Το χειρόγραφο αυτό, σύμφωνα με μαρτυρίες, χρησιμοποιόταν στις εκκλησιαστικές ακολουθίες και σωζόταν σ’ αυτή μέχρι το έτος 1862, οπότε και καταστράφηκε από κάποια ανεξακρίβωτη αιτία, ίσως πυρκαγιά.Τι ακριβώς έγινε και η Μονή στο μεσοδιάστημα από το 1760 μέχρι το 1783 μετεβλήθη σε ερείπια δεν γνωρίζουμε, λόγω έλλειψης στοιχείων».
Τι συνέβη από τον 15ο αιώνα και μετά στους οικισμούς της Σύμης; Οι σεισμοί μπορούν να μας βοηθήσουν, να ανασκευάσουμε ένα μέρος από την άγνωστη ιστορία του νησιού.
Η Σύμη περιβάλλεται από σημαντικές υποθαλάσσιες τεκτονικές δομές που έχουν ενεργοποιηθεί πριν από αρκετά χρόνια,όμως ελάχιστα είναι γνωστά για την ιστορία των σεισμών της.
Οι πιο σημαντικές συστάδες ρηγμάτων, αν επιχειρούσαμε να τις ομαδοποιήσουμε, είναι το Ρήγμα Κω, το Ρήγμα Gokova [Κεραμεικός], τα ρήγματα Αμοργού και η ζώνη με τα ρήγματα βόρεια και νότιας της Ρόδου.
Από τις παραπάνω γεωδομές η ζώνη της Ρόδου είναι αυτή που προκαλεί αξιόλογες ζημιές στους οικισμούς της Σύμης.
Ο σεισμός που έπληξε τα πρώτα αρχοντικά του νησιού συνέβη στις 18 Απριλίου 1869.Προήλθε από ένα αχαρτογράφητο μέχρι σήμερα άγνωστο ρήγμα. Είχε επίκεντρο νοτιοδυτικά του νησιού[δες χάρτη], προκάλεσε μεγάλες καταστροφές και σκότωσε πολύ κόσμο λένε ιστορικές αναφορές [Sieberg,Karnik]. Ηταν ο πιο φονικός στην σύγχρονη ιστορία της Σύμης.
Εγινε αισθητός σε όλα τα Δωδεκάνησα ιδίως στην Κάλυμνο και την Ρόδο όπως,στις απέναντι μικρασιατικές ακτές [Σμύρνη,Προύσα, κά] έως και την Σάμο.Ο σεισμός προκάλεσε κατολισθήσεις.Ο ισχυρότερος μετασεισμός εκδηλώθηκε στις 22 Μαΐου, έγινε αισθητός στην Νίσυρο και την Ρόδο.
Ο σεισμός του 1869 «εκμοντέρνισε» τα κτίσματα, υιοθετώντας νεοκλασικά στοιχεία, όπως στέγη δίρριχτη και πρόσοψη με αετώματα και παραστάδες.
Μετά από αυτό τον σεισμό ακολούθησε ο σεισμός 7.5 βαθμών του 1874[ή 1876] από το νοτιοδυτικό τμήμα του ρήγματος της Χάλκης που προκάλεσε ζημιές στην νότια Σύμη και ίσως κατέστρεψε την Ιερα Μονή του Πανορμίτη. Προφανώς η σεισμική δόνηση του 1869 προξένησε καταπόνηση στο γειτονικό, μεγαλύτερο και πιο ανήσυχο ρήγμα της Χάλκης.
Η Μονή του Πανορμίτη είναι πιθανόν να έπαθε μεγάλη ζημιά το 1756 από έναν σεισμό 7.5 βαθμών από το ίδιο ρήγμα.
Ο σεισμός του 1926 με 7.6 βαθμούς βορειοανατολικά της Τήλου προκάλεσε ελάχιστες ζημιές. Μέχρι τώρα οι πληροφορίες μου είναι ελλιπείς. Ισως το επίκεντρο ήταν σε διαφορετική από την εκτιμώμενη θέση.
Στο νησί εκτός από τα μεγάλα υποθαλάσσια ρήγματα υπάρχουν χερσαία που μπορούν να δώσουν σεισμούς μέχρι 5 και κάτι βαθμούς. Ομως, αυτά δεν έχουν ενεργοποιηθεί από τα προϊστορικά χρόνια.
Τέλος θα ήθελα δημόσια να ευχαριστήσω τον συγγραφέα και ερευνητή Σαράντη Κρητικό για τις πολύτιμες πληροφορίες που μου εδωσε για τα ιστορικά σεισμικά συμβάντα της γενέτειρας του.
Οι φωτογραφίες είναι από την Σύμη του προηγούμενου αιώνα.
Γεωδίφης
Σημαντικοί σεισμοί στην Σύμη του 180υ-19ου αιώνα.
Η Σύμη της ιταλικής περιόδου.
Αναρτήσεις
