«Αυτό υπάρχει κάτω από το Ιόνιο Πέλαγος»
Βαθιά ρήγματα απομακρύνουν την Σικελία από την Ιταλία. Ένα πραγματικό «παράθυρο» κάτω από το Ιόνιο πέλαγος εξηγεί πως γίνεται η απομάκρυνση της Καλαβρίας-Σικελίας.
Ένα βαθύ σύστημα από ρωγμές που χωρίζει τη Σικελία από την υπόλοιπη περιοχή ανάμεσα στο στενό της Μεσσήνης και την Αίτνα. Κατά μήκος αυτών των γεωλογικών δομών ανέρχεται υλικό από το μανδύα που αποτέλεσε τη βάση ενός μεσοζωικού ωκεανού, ο οποίος ονομάζεται Τηθύς, από βάθος περίπου 15-20 χιλιόμετρα. Πρόκειται για ένα πραγματικό παράθυρο κάτω από το βυθό της θάλασσας του Ιονίου, το οποίο επιτρέπει στους επιστήμονες να παρακολουθούν στενά τμήματα του αρχαίου ωκεανού, αποκαλύπτοντας τις διεργασίες που οδήγησαν στη δημιουργία του.
Η μελέτη του διαπειρισμού σερπεντινίτη της κάτω πλάκας στο σύστημα καταβύθισης του Τόξου της Καλαβρίας διεξήχθη από μια ερευνητική ομάδα από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Επιστημών του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνών [Ismar-CNR] στην Μπολόνια, το Πανεπιστήμιο της Πάρμας, το Ιταλικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας [INGV] και την GEOMAR [Κίελο, Γερμανία], και δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Nature Communications
«Τα ρήγματα κατά μήκος της οποίων ανέρχεται υλικό του μανδύα της Τηθύος,» λέει η Alina Polonia, ερευνήτρια Ismar-Cnr, και συντονίστρια της έρευνας, «επίσης ελέγχουν το σχηματισμό της Αίτνας, μας δείχνει ότι είναι δομές που μπορούν να προκαλέσουν ηφαιστειακές διαδικασίες και να προκαλέσουν σεισμούς. Αυτά τα ρήγματα, στην πραγματικότητα, είναι βαθιά και δεκάδες χιλιόμετρα μακριά, και σχηματίζουν ξεχωριστά μπλοκ του φλοιού της γης σε παλινδρομική κίνηση».
Μέσα από μια διεπιστημονική μελέτη, με την ενσωμάτωση ακουστικών εικόνων του υπεδάφους, γεωφυσικά δείγματα δεδομένων και ιζημάτων, τα οποία συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια επιστημονικών αποστολών με το ερευνητικό σκάφος της Cnr -Urania , θα ήταν δυνατό να εντοπιστούν τα ρήγματα, να ξαναχτιστεί η γεωμετρία τους και να αποκαλυφθούν οι γεωχημικές ανωμαλίες σε ιζήματα που συνδέονται με την παρουσία των βαθιών ρευστών. Η ανάλυση όλων των δεδομένων που συλλέχθηκαν επέτρεψε στους ερευνητές να προτείνουν ένα γεωλογικό μοντέλο το οποίο επιβεβαιώνει την προέλευση του υλικού που ανέρχεται κατά μήκος των ρηγμάτων.
«Με αυτή την ανακάλυψη,» λέει η η Alina, «το Τόξο της Καλαβρίας, το σύστημα καταβύθισης μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης στο Ιόνιο Πέλαγος, έχει ένα σημαντικό ρεκόρ: είναι η μόνη περιοχή στον κόσμο όπου το υλικό μανδύα έχει περιγραφεί κατά την άνοδο από την βυθιζόμενη τεκτονική πλάκα. Αυτή η ανακάλυψη έχει σημαντικές επιπτώσεις για την καλύτερη κατανόηση των δυνάμεων που διαμορφώνουν τις οροσειρές και πώς αυτές οι διαδικασίες σχετίζονται με τους ισχυρούς ιστορικούς σεισμούς που καταγράφονται στη Σικελία και την Καλαβρία».
Ως μανδυακό διάπειρο οι γεωλόγοι εννοούν την ανερχόμενη ροή υλικού που ξεκινάει από το όριο πυρήνα μανδύα της γης και μοιάζει με μανιτάρι ή λοφίο. Αυτά τα μανδυακά διάπειρα [mantle plumes] δημιουργούνται πιθανόν στον κατώτερο μανδύα και ανέρχονται αργά με ρεύματα μεταφοράς. Οι διαδικασίες της παραμόρφωσης και της αργής ροής των υλικών του φλοιού και του μανδύα, είναι πολύ διαδεδομένες στο εσωτερικό της Γης. Το φαινόμενο αυτό, όταν παρατηρείται στα επιφανειακά πετρώματα, ονομάζεται γενικά διαπειρισμός. Στον παρακάτω χάρτη της Καλαβρίας παρατηρείται η καταβύθιση στο δυτικό σύστημα με την κατανομή των διάπειρων [κόκκινες περιοχές] που ανακαλύφθηκε κατά μήκος ρηγμάτων που χωρίζουν τη Σικελία από την υπόλοιπη Ιταλία. Η σεισμική γραμμή πάνω δεξιά δείχνει ένα από αυτά τα διάπειρα κατά μήκος του ρήγματος. Το τμήμα Β-Β είναι ορθογώνιο προς το ηπειρωτικό περιθώριο και απεικονίζει τον έλεγχο που ασκείται από ρήγματα σχετικά με το σχηματισμό της Αίτνας και των διάπειρων σερπεντίνη τα οποία τροφοδοτούνται απευθείας από τον μανδύα της Αφρικανικής πλάκας.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Nature Communications,
2.geologi.info/
