Ο λαβύρινθος της Gibellina

Την χρονιά που συνέβη ο τελευταίος ισχυρός σεισμός στην περιοχή της Κω, το ιταλικό νησί της Σικελίας συγκλονίζεται το βράδυ της 14ης Ιανουαρίου 1968 από ένα τρομερό σεισμικό συμβάν. 

Το επίκεντρο του επιφανειακού σεισμού, καταγράφηκε μεταξύ των πόλεων Gibellina, Σαλαπαρούτα και Poggioreale. Το κτύπημα του Εγκέλαδου σκότωσε 400, τραυμάτισε περίπου 1.000 ενώ εκτιμάται ότι έμειναν 100.000 άστεγοι.Ήταν η πρώτη μεγάλη μεταπολεμική καταστροφή της γειτονικής χώρας.

Ο σεισμός 6,1 της κλίμακας Ρίχτερ προήλθε από ένα τοπικό ανάστροφο ρήγμα που επηρέασε περίπου δώδεκα πόλεις.

Η Gibellina, μία πόλη περίπου 70 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Παλέρμο ,υπέφερε περισσότερο. Το όνομα της ίσως σημαίνει "μικρό βουνό" και πιθανόν να προέρχεται από την αραβική Jebel (βουνό) και Zghir (μικρό).

Στην Gibellina σήμερα, συναντάται ένας τεράστιος λαβύρινθος από σκυρόδεμα που αγκαλιάζει την πλευρά ενός λόφου σαν ένα τεράστιο γκρι-λευκό όστρακο χελώνας. Ο λαβύρινθος αποτελείται από οδούς και το όλο έργο αντιστοιχεί ακριβώς στο ρυμοτομικό σχέδιο της παλιάς πόλης της παλιάς Gibellina που κάποτε βρισκόταν εδώ πριν καταστραφεί από το σεισμό του 1968.

Δυστυχώς, οι επιπτώσεις του σεισμού ήταν ολέθριες με αποτέλεσμα χιλιάδες να μείνουν άστεγοι για πολλά χρόνια μετά την καταστροφή. Οι κάτοικοι ζούσαν προσωρινά σε προκατασκευασμένα σπίτια κοντά στα ερείπια των πρώην σπιτιών τους. Τελικά, οι ρημαγμένες πόλεις εγκαταλείφθηκαν και ξαναχτίστηκαν σε νέες θέσεις.

Η Gibellina μεταφέρθηκε σε νέα τοποθεσία περίπου 20 χιλιόμετρα μακριά. Σε αντίθεση με άλλες πόλεις που καταστράφηκαν από τον σεισμό που κτύπησε την κοιλάδα Belice, η νέα Gibellina χτίστηκε με την υπερβολή που συχνά χαρακτηρίζει τα δημόσια κτίρια, τις μεγάλες πλατείες, τα μετα-μοντέρνα κτίρια, τους φαρδείς δρόμους .Η νέα Gibellina χαρακτηρίζεται  από πολυάριθμα έργα μιας γιγαντιαίας σύγχρονης γλυπτικής που δημιουργήθηκαν από κορυφαίους αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες της Ιταλίας.

Το έργο, που είναι γνωστό ως «Dream in Progress»[Όνειρο σε εξέλιξη], σχεδιάστηκε για να μετατρέψει την Gibellina σε ένα σύγχρονο υπαίθριο μουσείο.

Το 1983, ο δήμαρχος της Gibellina κάλεσε τον διεθνούς φήμης καλλιτέχνη Alberto Burri να επισκεφθεί τη νέα Gibellina. Μετά την επίσκεψη του στα ερείπια της παλιάς πόλης, ο Burri άρχισε να οραματίζεται ένα γιγάντιο μνημείο που έπρεπε να δημιουργηθεί από τα χαλάσματα, τα οποία όχι μόνο θα ήταν ένα ταιριαστό μνημείο για αυτούς που είχαν πεθάνει, αλλά επίσης θα είχε μια καλλιτεχνική σχέση μεταξύ της παλιάς και της νέας πόλης.

Το μνημείο ονομάστηκε  «Cretto di Burri», ήταν μια τεράστια πλάκα από μπετόν που κάλυπτε ολόκληρη την περιοχή της παλιάς πόλης των 29 στρεμμάτων. Σχεδόν 1,5 μέτρο από σκυρόδεμα χύθηκε πάνω από την πόλη, σαν ένα πέπλο πάνω από τα ερείπια. Σκέπασε τα πάντα, από τα νεκρά δέντρα, κτίρια που είχαν καταρρεύσει, και τα σπασμένα έπιπλα. Ενώ κάλυπτε την πόλη με σκυρόδεμα, η διάταξη της αρχικής πόλης έπρεπε να διασωθεί, αφήνοντας μόνο τους δρόμους και τα μονοπάτια από το σκυρόδεμα.

Ενώ το Cretto di Burri είναι ένα έργο τέχνης που εμπνέει δέος ,μερικοί άνθρωποι αναστατώθηκαν με τον τρόπο τον οποίο η ιστορία της παλιάς πόλης είχε σβηστεί.

«Απόγονοι των ανθρώπων από την παλιά Gibellina που οριστικά εγκαταλείφθηκε δεν έχουν τίποτα, αλλά ένα ανώνυμο οικοδόμημα από σκυρόδεμα για να τιμήσουν την μνήμη των χαμένων συγγενών τους», έγραψε η Antonella Gallo στην ιστοσελίδα BestofSicily.com, ενώ αρκετοί περιγράφουν την νέα Gibellina ως έναν «άσχημο οικισμό».

Μία άλλη ιστοσελίδα για ταξιδιώτες είναι επίσης γεμάτη περιφρόνηση, εφιστώντας την προσοχή μας σε μια άλλη πόλη που καταστράφηκε από τον σεισμό, την Poggioreale η οποία έμεινε σε ερειπωμένη κατάσταση και πώς οι κάτοικοι της βρήκαν καλύτερη λύση με το να μην είναι «αποκομμένοι από την παλιά ζωή τους», επειδή ο δήμαρχος της Poggioreale προφανώς δεν είχε τόσο μεγάλες καλλιτεχνικές αξιώσεις. Παρ 'όλα αυτά, μια επίσκεψη στο Cretto di Burri θα πρέπει να είναι μια συναρπαστική εμπειρία.

Η Gibellina σήμερα για μας τους ανθρώπους ήταν μία τραγωδία όμως για την φύση ήταν μία διαδικασία εκτόνωσης από συσσωρευμένη ενέργεια χρόνων. Ο σεισμός δυστυχώς ξεσκέπασε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες περιοχές της Μεσογείου και όχι μόνο.Η βελτίωση των συνθηκών των κατοίκων μιας περιοχής μετά από μία φυσική καταστροφή δεν πρέπει να αποβλέπει μόνον στην καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική αναγέννηση που συχνά οδηγεί σε μνημειώδη κτίρια και περιττές κατασκευές, όπως το έργο τέχνης του Alberto Burri. Η αρχιτεκτονική των μνημείων πρέπει να ενσωματώνει στοιχεία και υλικά από την φυσική ομορφιά των τόπων που χάθηκαν και πάνω απ’ όλα να στηρίζεται στην εργατικότητα και το μεράκι των γηγενών.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια

2.protezionecivile.gov.it

3.cinquantamila.corriere.it/

4.Belice, 45 anni dopo il terremoto -ilsole24ore.com

5.BestofSicily.com