Το βουνό της «Παρηγοριάς»
«Στα παλιά χρόνια έπεφταν συχνά επιδημίες και λοιμοί που ξεπάστρευαν μαζικά το λαό και ιδιαίτερα τις τρυφερές υπάρξεις, τα βρέφη και τα παιδόπουλα από χνούδαλα ως που μεγάλωναν. Έτσι, ο λαός μη έχοντας που αλλού να καταφύγει, έριχνε όλες τις ελπίδες στην Παναγία, στο ναό της οποίας έτρεχε να παρηγορηθεί και πολύ δικαίως οι χαροκαμένοι έδωσαν τον τίτλο της παραμυθίας (παρηγορίας) στην Παναγία…»
Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες έτσι πήρε το όνομά της η πόλη της Παραμυθιάς, από την Παναγιά της Παραμυθιάς, τοπωνύμιο το οποίο σημαίνει παρηγορήτισσα στα αρχαία ελληνικά. Μπορεί η Παραμυθιά να ιδρύθηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους ωστόσο αρχαιολογικά κατάλοιπα από την μεγαλοπρεπή πεδιάδα της -λίθινα εργαλεία, κεραμική- επιβεβαιώνουν την αδιάκοπη κατοίκηση στο χώρο σε όλη τη διάρκεια της εποχής του Λίθου. Στα όρια της πόλης βρίσκεται ο ποταμός Κωκυτός, ο οποίος σύμφωνα με την μυθολογία ήταν το ποτάμι που δημιουργήθηκε από τα δάκρια των συγγενών των νεκρών, όταν ο Άδης οδηγούσε τις ψυχές στον κάτω κόσμο μέσω της Αχερουσίας λίμνης .
Η πόλη έχει εξαιρετικό κλίμα , βρίσκεται αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 750 μέτρων, στους πρόποδες του ομώνυμου όρους. Το βουνό Γκορίλα (δεύτερη του ονομασία) συναντάται στα όρια των νομών Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας, το όνομα του προέρχεται από το παλαιοσλαβικό Gor που σημαίνει βουνό, όμως είναι πιο γνωστό ως όρος της Παραμυθιάς. Έχει μέγιστο υψόμετρο 1.658 μέτρα ( με ψηλότερη κορυφή τον Κορύλα ή Γκορίλα). Οι βραχώδεις περιοχές χαρακτηρίζονται από πλατύφυλλα φυλλοβόλα&αυτοφυή κωνοφόρα δάση και σκληρόφυλλους θάμνους.
Ο μακρόστενος ορεινός όγκος της Παραμυθιάς χαρακτηρίζεται από την παρουσία του σχηματισμού του φλύσχη(αργιλικοί σχιστόλιθοι, ιλυόλιθοι, ψαμμίτες ,κροκαλοπαγή και ασβεστόλιθοι) πάνω σε παλαιότερους ασβεστόλιθους, ηλικίας τουλάχιστον 200 εκ.ετών. Ο φλύσχης είναι νεότερης ηλικίας περίπου 55-33 εκ.ετών, τυπικά εναποτέθηκε κατά τη διάρκεια του πρώιμου σταδίου της γέννησης της οροσειράς. Αποθέσεις του φλύσχη σχηματίζονται στα όρια των τεκτονικών πλακών κατά το στάδιο της ηπειρωτικής σύγκρουσης. Το ιζηματογενές υλικό του φλύσχη προέρχεται από την γέννηση του βουνού , καθώς η καταβύθιση των πλακών συνεχιζόταν, τα ιζήματα φλύσχη ξύνονταν με αποτέλεσμα, οι αποθέσεις από φλύσχη συχνά να είναι πολύ παραμορφωμένες . Από τους πρόποδες περνά το ομώνυμο ενεργό ρήγμα στο οποίο οφείλεται το κτίσιμο της οροσειράς ,μήκους τουλάχιστον 40 χιλιομέτρων, με πλούσια σεισμική ιστορία. Ο τελευταίος μεγάλος σεισμός καταγράφηκε κοντά στην Γλυκή,το ιστορικό χωριό του δήμου Σουλίου και ήταν περίπου7-8R.
Το βουνό στέκει εκεί για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, τελευταία έχει γίνει μάρτυρας σημαντικών συμβάντων στο πέρασμα της σύντομης ιστορίας των ανθρώπων.
Στις πλαγιές του βουνού γεννήθηκε ο Διονύσιος με το προσωνύμιο «Φιλόσοφος» μία από τις σημαντικότερες μορφές που προηγήθηκαν της επανάστασης του 1821 και συνέβαλλε στην αφύπνιση και εγρήγορση του φρονήματος και της ελπίδας, ενώ για άλλους ήταν ο κύριος υπαίτιος αυτών των συμφορών της Παραμυθιάς. Ανήσυχο πνεύμα που έφυγε για σπουδές στην Ιταλία, όπου στην Πάδοβα παρακολουθεί μαθήματα φιλοσοφίας και ιατρικής. Επιστρέφει στην αγαπημένη του Παραμυθιά και οργανώνει επανάσταση η οποία γίνεται το 1611.Όμως η προσπάθεια του αποτυγχάνει με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν δεινά για όλους τους κατοίκους της περιοχής. Τότε ακολούθησε η αναγκαστική αλλαγή θρησκεύματος των κατοίκων και οι διωγμοί τους συμβάλλοντας στην ίδρυση της Σουλιώτικης Συμπολιτείας.
Η κοιλάδα της Παραμυθιάς ,από τις μεγαλύτερες της Θεσπρωτίας, θεωρείται μία από τις σημαντικότερες οικιστικές και πολιτιστικές περιοχές στην Ήπειρο. Κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου πολέμου φιλοξένησε στρατιωτικό αεροδρόμιο που έπαιξε σημαντικό ρόλο καθώς χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένως για τις πολεμικές επιχειρήσεις κατά των εισβολέων Ιταλογερμανών. Η κοιλάδα με την αεροπορική βάση της αποτέλεσε μόνιμο στόχο των εχθρικών αεροσκαφών και η περιοχή βομβαρδίστηκε επανειλημμένα.
Κατά την γερμανική κατοχή η Παραμυθιά περνά νέα δεινά με αποκορύφωμα την εκτέλεση 49 προκρίτων στις 15 Αυγούστου 1943 από τους Γερμανούς και τις συμμορίες των Αλβανών Τσάμηδων, ενώ απελευθερώνεται από τις κατοχικές δυνάμεις στις 27 Ιουνίου 1944.
Η Παραμυθιά είναι πλούσια σε λιγνιτικά κοιτάσματα , αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1932 γινόταν η εκμετάλλευση τους με παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από μία ιδιωτική μονάδα η οποία κατόπιν πέρασε στην ιδιοκτησία της ΔΕΗ.Η ευρύτερη περιοχή φημίζεται και για τα πλούσια κοιτάσματα ουρανίου, (Νεράϊδα, Μενίνα κά) συνολικού αποθέματος τουλάχιστον 50.000 τόνων, τα οποία παραμένουν ανεκμετάλλευτα. (Εμπορική αξία αναλόγως πυκνότητας: 1.000 - 27.000 δολάρια Η.Π.Α. το γραμμάριο)
Επιπλέον αξίζει να αναφερθεί ότι η πόλη της Παραμυθιάς έχει νερό εξαιρετικής ποιότητας και το γεγονός αυτό οφείλεται στη γεωλογία της περιοχής .Στις 24 /10/2015, μέτρηση του νερού της βρύσης έδωσε ελαφρώς αλκαλικό Ph γύρω στο 8, στους 22,2 βαθμούς Κελσίου, αγωγιμότητα 315 ms/cm και διαλελυμένα άλατα 157 ppm. Πρόκειται για φυσικά χαρακτηριστικά που δεν παρατηρούνται στα καλύτερα εμφιαλωμένα και επώνυμα νερά της χώρας. Η ραδιενέργεια περιβάλλοντος χώρου μετρήθηκε σε 0,06sv/h δηλαδή σε επίπεδα κάτω από τα φυσιολογικά.
Σήμερα τα όρη της Παραμυθιάς προσφέρουν στον επισκέπτη, μια σειρά από δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού. Πεζοπορία, ακραία σπόρ, γεωδιαδρομές με επισκέψεις σε περιοχές με ιδιαίτερο γεωλογικό ,ιστορικό και θρησκευτικό ενδιαφέρον .
Γεωδίφης
Πηγές
1.Γεωλογικός &Σεισμοτεκτονικός Χάρτης της Ελλάδας-ΙΓΜΕ
2. Βικιπαίδεια
3. Ιστοσελίδα ,paramythia-online.gr/
4.Φωτογραφίες από την παλιά Παραμυθιά
