Οροσειρές εξελίσσονται, για να ανταποκριθούν στις αλλαγές κλίματος

Η οροσειρά του Αγ.Ηλία της Αλάσκας. Οροσειρές σχηματίζονται όταν τεκτονικές πλάκες συγκρούονται κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών και ανυψώνουν τον εξωτερικό φλοιό της Γης. Αλλά ακόμη και στα βουνά που δημιουργήθηκαν από αυτές τις τιτάνιες δυνάμεις, παρεμβαίνουν άλλοι παράγοντες - κάποιος συνδυασμός τεκτονικών και κλιματικών διεργασιών που συμβάλει στην φθορά της συσσωρευμένης κρούστας.

Η διάβρωση που προκαλείται από τους παγετώνες κατά τη διάρκεια των παγετωδών εποχών μπορεί, υπό κατάλληλες συνθήκες, να φθείρει τα βουνά ταχύτερα από τις τεκτονικές πλάκες που χτίζουν τις ογκώδεις γεωμορφές, σύμφωνα με πρωτοποριακή νέα έρευνα.

Η διεθνής μελέτη, από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, έχει δώσει μια συναρπαστική εικόνα για το πώς το κλίμα και τεκτονικές δυνάμεις επηρεάζουν τον σχηματισμό των βουνών κατά τη διάρκεια μιας παρατεταμένης χρονικής περιόδου.

Η ερευνητική ομάδα προσπάθησε να μελετήσει τα υλικά που άφησε το κτίσιμο της οροσειράς St Elias(Αγίου Ηλία) στην ακτή της Αλάσκας, κατά τα τελευταία 5 εκ. χρόνια, χρησιμοποιώντας σεισμικό εξοπλισμό απεικόνισης και διαμέσου θαλάσσιων πυρηνοληψιών. Η οροσειρά ονομάστηκε το 1741 από το Δανό εξερευνητή Vitus Bering , έχει ύψος 5489 μ. Η περιοχή της οροσειράς του Αγίου Ηλία είναι ένα αποτέλεσμα 10 εκατομμυρίων ετών που οφείλεται στις δράσεις της τεκτονικής πλάκας της Βόρειας Αμερικής με την πλάκα του Ειρηνικού.

Οι επιστήμονες βρήκαν ότι η διάβρωση επιταχύνεται απότομα, όταν η παγκόσμια ψύξη του κλίματος προκάλεσε ισχυρότερες και πιο επίμονες εποχές παγετώνων περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια πριν.

Η πρωτοποριακή νέα έρευνα, η οποία είναι το προϊόν μας 10ετούς εργασία πεδίου, έχει δείξει ότι οι οροσειρές εξελίσσονται ενεργά και απαντούν στο κλίμα της Γης, αντί να είναι στατικά, ανυποχώρητα τμήματα του τοπίου. Η μελέτη, που διενεργήθηκε από μια ομάδα επιστημόνων από 10 χώρες, χρησιμοποίησε ειδικό εξοπλισμό  για να απεικονίσει και να χαρτογραφήσει ένα τεράστιο ρυπίδιο ιζημάτων σε βαθιά νερά στον Κόλπο της Αλάσκας που προκλήθηκαν από τη διάβρωση της οροσειράς του Αγίου Ηλία και πήρε νέους πυρήνες ιζημάτων.

Στη συνέχεια προσδιόρισε πότε και πόσο γρήγορα το ριπίδιο συσσωρεύτηκε χρονολογώντας σχεδόν τέσσερα χιλιόμετρα θαλάσσιων πυρήνων που συλλέχθηκαν από τον κόλπο και την υφαλοκρηπίδα της Αλάσκας.

Οι ερευνητές μελέτησαν τα  ιζήματα και τα βρήκαν νεότερα από ό, τι αναμενόταν, καθώς οι περισσότεροι συντελεστές της παραγωγής ιζημάτων όπως και  η διάβρωση ήταν υψηλότερη από ό, τι αναμενόταν.

"Από την μεγάλη αλλαγή του κλίματος κατά τη διάρκεια της μετάβασης στα μέσα Πλειστόκαινου, η διάβρωση έγινε πολύ μεγαλύτερη. Στην πραγματικότητα, υπήρχε μεγαλύτερη διάβρωση από την τεκτονική. Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη καθώς οι ηλικίες των αλληλουχιών ιζήματος, και η σύνθεση τους έδωσε σαφείς ενδείξεις για το πότε οι παγετώνες άρχισαν και στη συνέχεια πως επεκτάθηκαν, σε συγχρονισμό με τις παγκόσμιες τάσεις του κλίματος κατά το παρελθόν.Μόνο με την διάτρηση του πυθμένα της θάλασσας, όπου συσσωρεύτηκε το ίζημα μπορέσαμε να δούμε αυτές τις λεπτομέρειες. », είπε ο ερευνητής lan Mix του Oregon State University.

Από τα μέσα του Πλειστόκαινου, τα ποσοστά διάβρωσης συνέχισαν να νικάνε τις τεκτονικές εισροές κατά 50 έως 80 %, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι κλιματικές διεργασίες, όπως και η κίνηση των παγετώνων, μπορεί να ξεπεράσει το κτίσιμο μιας οροσειράς σε ένα διάστημα περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τον κεντρικό ρόλο των διακυμάνσεων του κλίματος που παίζουν στη διαμόρφωση των γεωμορφών της Γης.

Η διεθνής μελέτη, δημοσιεύεται στο Proceedings of the National Academy of Sciences.

 

Γεωδίφης

Πηγή:Πανεπιστήμιο του Έξετερ