Οι πολλές χρήσεις της άμμου

Ηφαιστειακή άμμος Σαντορίνης προήλθε από ηφαιστειακό πέτρωμα, παραλία Περίσσα .Συναντάται μαζί με μερικούς κόκκους από χαλαζία και άλλα θραύσματα. Φωτογραφία Stan Zurek.

Οι μελλοντικοί πόλεμοι θα γίνονται και για την άμμο.Γιατί;

Η άμμος είναι ένα κοινό υλικό που βρίσκεται στις παραλίες, στις ερήμους, στα ποτάμια και σε διάφορα άλλα τοπία σε όλο τον κόσμο. Στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων, η άμμος είναι ένα λευκό ή σκούρο, λεπτόκοκκο συχνά ενοχλητικό υλικό. Εντούτοις, η άμμος είναι ένα πολύ σημαντικό υλικό τόσο για την ζωή μας όσο και για τα οικοσυστήματα του πλανήτη.

Οι άνθρωποι που συλλέγουν άμμο, από χόμπι ονομάζονται αμμόφιλοι (arenophiles). Οι οργανισμοί που ευδοκιμούν σε αμμώδη περιβάλλοντα είναι οι ψαμμόφιλοι( psammophiles).

Άμμος είναι ένα φυσικό κοκκώδες υλικό με εξαιρετικά μεταβλητή σύνθεση. Το πιο κοινό συστατικό της άμμου στην ηπειρωτική ενδοχώρα είναι το διοξείδιο του πυριτίου, συνήθως με τη μορφή του χαλαζία .Ο δεύτερος πιο κοινός τύπος της άμμου είναι το ανθρακικό ασβέστιο, για παράδειγμα αραγωνίτης, ο οποίος έχει ως επί το πλείστον δημιουργηθεί τα τελευταία 500 εκ.χρόνια, από διάφορες μορφές ζωής, όπως τα κοράλλια και τα οστρακοειδή. Είναι, για παράδειγμα, η κύρια μορφή της άμμου που εμφανίζεται σε περιοχές όπου κυριαρχούν ύφαλοι στο οικοσύστημα για εκατομμύρια χρόνια, όπως η Καραϊβική.

Μόνο μερική άμμος είναι κατάλληλη για τον κατασκευαστικό κλάδο, για παράδειγμα, για την παραγωγή σκυροδέματος. Λόγω της αύξησης του πληθυσμού και των πόλεων και της συνακόλουθης οικοδομικής δραστηριότητας υπάρχει τεράστια ζήτηση για αυτές τις ειδικές μορφές άμμου, των οποίων όμως οι φυσικές πηγές εξαντλούνται. 

Το 2012 ο Γάλλος σκηνοθέτης Denis Ντελεστράκ έκανε ένα ντοκιμαντέρ το οποίο ονόμασε "Sand Wars". Οι ''Πόλεμοι της Άμμου'' αναλύουν τις επιπτώσεις στον σύγχρονο πολιτισμό μας από την έλλειψη άμμου. Το ντοκιμαντέρ προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τους ανθρώπους σχετικά με αυτό το φυσικό πόρο ενώ παρουσιάζει με ιδιαίτερο τρόπο τις οικολογικές και οικονομικές επιπτώσεις που παρατηρούνται από την νόμιμη οδό και από το παράνομο εμπόριο τόσο στον τομέα των κατασκευαστικών εταιρειών όσο και στην βιομηχανία παραγωγής φυσικού αερίου-πετρελαίου.

Πολλές χρήσεις άμμου που απευθύνονται κυρίως για την βιομηχανία, αυξάνουν τις περιβαλλοντικές ανησυχίες για τους πληθυσμούς των θαλασσών, για κατολισθήσεις και πλημμύρες. Χώρες όπως η Κίνα, η Ινδονησία, η Μαλαισία και η Καμπότζη έχουν ήδη απαγορεύσει τις εξαγωγές άμμου για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Η λέξη άμμος στην πραγματικότητα χρησιμοποιείται για ένα ''μέγεθος σωματιδίου'' αντί για ''υλικό''. Άμμος είναι ένα χαλαρό, κοκκώδες υλικό με σωματίδια που κυμαίνονται στο μέγεθος μεταξύ 1/16 χιλιοστών και 2 χιλιοστά σε διάμετρο. Μπορεί να αποτελούνται από ορυκτά( όπως χαλαζία , ορθόκλαστο ή γύψο) οργανικό υλικό(όπως όστρακα μαλακίων, θραύσματα κοραλλιών, ή ραδιολαρίτη ή θραύσματα πετρωμάτων, όπως ο βασάλτης, ελαφρόπετρα ή πυριτόλιθο). Όταν η άμμος συσσωρεύεται από ασύνδετα χαλαρά υλικά, μετατρέπεται σε συνεκτικό στερεό ιζηματογενές πέτρωμα, που είναι γνωστό ως ψαμμίτης .

Οι περισσότεροι άμμοι σχηματίζονται όταν τα πετρώματα αποσαθρώνονται από τις καιρικές συνθήκες και μεταφέρονται από ένα ρεύμα στον τόπο της εναπόθεσης. Μερικοί τύποι σχηματίζονται όταν σκελετικό υλικό των οργανισμών που σπάει , μεταφέρεται μέχρι να αποτεθεί. Αλλες φορές πιο σπάνια άμμος σχηματίζεται από χημικά υλικά που διαλύονται ή αιωρούνται σε θαλασσινό νερό.

Εδώ μπορείτε να δείτε φωτογραφίες από μερικά είδη άμμου που μπορούν να βρεθούν σε όλο τον κόσμο. Τα περισσότερα από τα παραδείγματα που θα δείτε εδώ δεν είναι τυπικά. Είναι ασυνήθιστες μορφές άμμου που μπορεί να βρεθούν μόνο σε λίγες τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο. Αυτές οι ασυνήθιστες άμμοι είναι ένα προϊόν το οποίο εξαρτάται από την μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε κατά την μεταφορά τους, το χημικό περιβάλλον του χώρου εναπόθεσης τους, και πολλούς άλλους παράγοντες. Μετά την εξέταση αυτών των φωτογραφιών πιθανότατα θα καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι η άμμος μπορεί να είναι μια πολύ διαφορετική και ενδιαφέρουσα ύλη. 

Το μέγεθος της άμμου

Αυτή η φωτογραφία απεικονίζει το εύρος μεγέθους της άμμου. Οι μικροί μαύροι κόκκοι άμμου σε αυτή τη φωτογραφία είναι από λεπτόκοκκη άμμο από την Qafsah, Τυνησία. Είναι περίπου 1/16 χιλιοστά σε διάμετρο ,το κατώτερο όριο για να ονομάζεται άμμος. Ο μεγάλος καφέ κόκκος είναι από το Worthing, Αγγλία. Είναι ένας κόκκος χοντρής άμμου περίπου 2 χιλιοστά σε διάμετρο . Φωτογραφία από Renee1137.

Γρανάτης και μαγνητίτης

Η άμμος είναι από τον αιγιαλό του Fire Island ,Νέα Υόρκη. Ενώ ο χαλαζίας είναι το πιο άφθονο συστατικό από τα Fire Island Sands, άφθονος γρανάτης, μαγνητίτης και άστριοι βρίσκονται συχνά, μαζί με μικρές ποσότητες από τουρμαλίνη, θραύσματα σκελετών και άλλων ορυκτών κόκκων. Φωτογραφία από την Εθνική Υπηρεσία Πάρκων .

Μαύρη πυκνή άμμος

Όταν τα ιζήματα φιλτράρονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία για χρυσό, μία μαύρη πυκνή άμμος με βαριά ορυκτά ( μαγνητίτης , αιματίτης , ρουτίλιο , ιλμενίτη και άλλα) παραμένει συχνά στη λάσπη . Αν είστε τυχεροί αυτό το συμπύκνωμα μπορεί να περιέχει μερικούς κόκκους χρυσού. Αυτή η φωτογραφία είναι μια άποψη από συμπύκνωμα μαύρου άμμου με άφθονους κόκκους χρυσού. Φωτογραφία από τον Ted Scott.

Ηφαιστειακή άμμος [Christmas Lake, Όρεγκον]

Αυτή η άμμος από ένα αμμόλοφο κοντά στην λίμνη Christmas Lake, του Όρεγκον πολύ πιθανό να περιέχει σωματίδια που διαμορφώθηκαν από την έκρηξη του ηφαιστείου Mazama περίπου 7.700 χρόνια πριν, η οποία αποτέλεσε τη καλντέρα που σήμερα είναι γνωστή ως Crater Lake . Η άμμος περιέχει κόκκους ελαφρόπετρας (λευκό) και βασάλτη (γκρι σε μαύρο). Αυτή η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε για να εξοπλίσει το Rover Curiosity Mars. Η άποψη αυτή αντιπροσωπεύει μια περιοχή της άμμου περίπου 14 χιλιοστών.

Άμμος τρηματοφόρων- Torres Strait

Αμμος τρηματοφόρων από το νησί Warraber στα Στενά Terres (μεταξύ της Αυστραλίας και της Νέας Γουινέας). Τρηματοφόρα, επίσης γνωστή ως "forams," είναι μια κατηγορία αμοιβαδοειδή πρώτιστα που παράγουν ανθρακικό ασβέστιο . Η άφθονη οσότητα τους έχει σημαντική συμβολή στο ίζημα. Φωτογραφία από DE Hart.

 Αρειανή άμμος

Κόκκοι άμμου στην επιφάνεια του Άρη. Το αρχαίο περιβάλλον του Άρη είχε ρέματα, ακτές, προσχώσεις και άλλα ιζηματογενή περιβάλλοντα όπου αποτέθηκαν κόκκοι άμμου. Σήμερα, πολλές περιοχές στον Άρη καλύπτονται με αμμόλοφους με αιολικά χαρακτηριστικά. Ο πλανήτης έχει επίσης πολύ ψαμμίτη που εκτίθεται  σε διάφορους κρατήρες του. Ο μεγαλύτερος κόκκος στην κορυφή αυτής της εικόνας είναι περίπου 2 χιλιοστά σε διάμετρο. Φωτογραφία της NASA Mars Rover Curiosity .

Άμμος από ραδιολαρίτες[Weddell Θάλασσα, Ανταρκτική]

Αυτό είναι το χοντρό κλάσμα ενός θαλάσσιου δείγματος ιζήματος που συλλέχθηκε από την Weddell Θάλασσα.Τα στρογγυλά αντικείμενα είναι ραδιολαρίτες, πρωτόζωα αμοιβαδοειδή περίπου 0.1 - 0.2 χιλιοστά σε μέγεθος που παράγουν διοξείδιο του πυριτίου. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη γεωλογική χρονολόγηση, στρωματογραφικές συσχετίσεις και εκτιμήσεις του αρχαίου κλίματος. Φωτογραφία από Hannes Grobe .

Άμμος από την παραλία [Pismo, Καλιφόρνια]

Φωτογραφία ενός δείγματος άμμου από την παραλία Pismo, Καλιφόρνια. Περιέχει μια ποικιλία από ορυκτά όπως: χαλαζία, πυριτόλιθο, ηφαιστειακά πετρώματα , άστριους και θραύσματα από κελύφη. Αυτή η άποψη είναι μια περιοχή περίπου 3 χιλιοστών. Φωτογραφία από τον Mark Wilson.

Σεληνιακά σφαιρίδια[ Apollo 17 Landing Site]

Φωτογραφία από αμμώδη υαλώδη σφαιρίδια που πάρθηκαν από το φεγγάρι και έφεραν πίσω στη Γη οι αστροναύτες της αποστολής του Απόλλωνα 17. Παρόμοια σφαιρίδια έχουν βρεθεί σε πολλές τοποθεσίες στο φεγγάρι. Η προέλευσή τους είναι αβέβαιη. Ωστόσο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να σχετίζονται με συγκρούσεις μετεωριτών ή ηφαιστειακή δραστηριότητα . Οι κόκκοι κυμαίνονται σε διάμετρο από 0,15 - 0,25 mm. Φωτογραφία από τη NASA.

Πολύ στρογγυλεμένη άμμος[έρημος Γκόμπι]

Εξαιρετικά στρογγυλεμένοι κόκκοι άμμου από την έρημο Γκόμπι της Μογγολίας. Ο άνεμος έχει βάλει το χεράκι του στην άμμο , καθώς οι κόκκοι της άμμου αναπηδάνε κατά μήκος της επιφάνειας της Γης. Το πλάτος αυτής της άποψης είναι περίπου 10 χιλιοστά. Φωτογραφία από Siim Sepp

Ροζ κοραλλιογενής άμμος [Βερμούδες]

Μερικές από τις παραλίες των Βερμούδων έχουν ένα ελαφρύ ροζ χρώμα που προκαλείται από τα θραύσματα ροζ κοραλλιών στην άμμο. Η άμμος επίσης περιέχει θραύσματα από μαλάκια, τρηματοφόρα και άλλους οργανισμούς. Αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα για μια βιολογική άμμο. Αυτή η εικόνα αντιπροσωπεύει μια άποψη 20 χιλιοστά x 20 χιλιοστά. Φωτογραφία Siim Sepp.

Άμμος Ολιβίνη [παραλία Papakolea, Χαβάη]

Η πράσινη άμμος από την παραλία Papakolea, Χαβάη οφειλέται στο ορυκτό ολιβίνη. Λευκοί κόκκοι είναι κοραλλιογενή θραύσματα, και οι κόκκοι από γκρι-μαύρο είναι κομμάτια από βασάλτη.Αυτή η εικόνα αντιπροσωπεύει μια άποψη 10 χιλιοστά x 10 χιλιοστά. Φωτογραφία Siim Sepp

Άμμος από γρανάτη [Ακρωτήριο Nome, Αλάσκα] 

Η άμμος  περιέχει άφθονο  ορυκτό από γρανάτη στην  Alma Gulch, ακρωτήριο Nome, Αλάσκα. Φωτογραφία Siim Sepp.

Άμμος FRAC[Wisconsin]

Αμμος ως ένα εμπορικό προϊόν που κατασκευάζεται για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτό γίνεται κατά κανόνα από ψαμμίτη που έχει πολύ υψηλή ποσότητα χαλαζία.Οι περισσότεροι κόκκοι frac παράγονται στις Κεντρικές ΗΠΑ όπου οι τεκτονικές δυνάμεις δεν έχουν καταστρέψει τους κόκκους άμμου. Αυτή η άμμος είναι ένα πολύ ανθεκτικό υλικό που δύναται να αντέχει σε πολύ υψηλές συμπιεστικές δυνάμεις. Χρησιμοποιείται στις γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου .Σε αυτή την εικόνα οι διαστάσεις είναι περίπου 0,50 χιλιοστόμετρα. Φωτογραφία , BanksPhotos

Άμμος από γύψο

Μερικοί τύποι άμμου είναι εξαιρετικά ασυνήθιστοι. Αυτή είναι μια φωτογραφία από τα White Sands , ένα εθνικό μνημείο στο Νέο Μεξικό. Γύψος βρίσκεται σπάνια ως άμμος, επειδή αυτό μπορεί να διαλυθεί από το νερό. Στο White Sands ένα εθνικό μνημείο, θύελλες, ξηρό κλίμα και μεγάλες ποσότητες γύψου έχουν δώσεις εκτεταμένους αμμόλοφους από λευκό γύψο. Φωτογραφία από Mark Wilson.

Μαύρη ηφαιστειακή άμμος [παραλία Punaluu]

Αμμος από μαύρο βασάλτη από την παραλία Punaluu, Χαβάη με μερικά σκελετικά συντρίμμια. Φωτογραφία από Ryan Lackey. 

Κοραλλιογενής ροζ άμμος

Κόκκοι άμμου από τις κοραλλιογενείς ροζ αμμοθίνες στο κρατικό πάρκο της Γιούτα. Αυτοί είναι κόκκοι χαλαζία που έχουν προέλεθει από την διάβρωση του κοντινού σχηματισμού Navajo Sandstone με ένα χρώμα που έχει προκληθεί από χρώση σιδήρου. Φωτογραφία από Mark Wilson.

Οωειδής άμμος [Μπαχάμες]

Πρόκειται για μικρά στρογγυλεμένα ιζήματα που διαμορφώθηκαν από ομόκεντρη καθίζηση του ανθρακικού ασβεστίου γύρω από έναν πυρήνα. Ο πυρήνας μπορεί να είναι μια άμμος από κόκκους, ένα κέλυφος , ένα κομμάτι από κοράλλι ή άλλο υλικό. Τα οωειδή είναι συνήθως κοκοι άμμου με μέγεθος (0,1 έως 2.0 χιλιοστά σε διάμετρο). Όταν συσσωρεύονται σε μεγάλες ποσότητες και λιθοποιούνται σε βράχο, είναι γνωστοί ως οολιτικοί ασβεστόλιθοι ή απλά "ωόλιθοι" Σε σπάνιες τοποθεσίες μπορεί να αποτελούνται από οξείδιο του σιδήρου ή φωσφορικά υλικά. Φωτογραφία από Mark Wilson.

Κοραλλιογενής άμμος [Αρούμπα]

Κοραλλιογενής άμμος βρίσκεται στις παραλίες σε τροπικά περιβάλλοντα όπου υπεράκτιοι κοραλλιογενείς ύφαλοι παρέχουν μια άφθονη πηγή άμμου με σκελετικό υλικό. Αν και το όνομα "κοραλλιογενής άμμος" θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε τοπικό επίπεδο, ορισμένες από αυτές τις άμμους μπορεί να έχουν σκελετικά θραύσματα και άλλα υλικά σε μεγαλύτερη αφθονία από το κοράλλι.Φωτογραφία από Mark Wilson.

Άμμος από πίσσα[σχηματισμός Monterey, Καλιφόρνια]

"Tar Sands" είναι ιζήματα ή ιζηματογενή πετρώματα που αποτελούνται από άμμο, αργιλώδη υλικά, νερό και άσφαλτο. Η άσφαλτος είναι ένα πολύ βαρύ πετρέλαιο με χαμηλή θερμοκρασία τήξεως. Άσφαλτος καταλαμβάνει συνήθως μέχρι περίπου 5% έως 15% της απόθεσης. Όταν είναι παρόν σε αρκετά μεγάλες ποσότητες, μπορεί να εξαχθεί από το βράχο και να υποστεί ραφινάρισμα σε προϊόντα πετρελαίου. Φωτογραφία από James St. John  

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια

2.Geology.com

3.USGS

4.Καναδικό Γεωλογικό Ινστιτούτο