Οι πολλές χρήσεις του χρυσού
Χρυσά νομίσματα.
Απ' όλα τα ορυκτά που εξορύσσονται στη Γη, κανένα δεν είναι πιο χρήσιμο από το χρυσό.
Η χρησιμότητά του οφείλεται σε μια ποικιλία από ειδικές ιδιότητες. Ο χρυσός έχει μεγάλη ηλεκτρική αγωγιμότητα, δεν μαυρίζει, είναι πολύ εύκολο να υποστεί επεξεργασία, μπορεί να σφυρηλατηθεί σε λεπτά φύλλα, να σχηματίσει κράματα με πολλά άλλα μέταλλα, μπορεί να λιώσει και να παίρνει λεπτομερή σχήματα, έχει ένα υπέροχο χρώμα και μια λαμπρή λάμψη.
Ο χρυσός είναι ένα μέταλλο που κατέχει μια ξεχωριστή θέση στο ανθρώπινο μυαλό. Όταν οι Ισπανοί εξερευνητές έφτασαν για πρώτη φορά στο "Νέο Κόσμο" συνάντησαν τους λαούς της Νότιας Αμερικής. Αυτοί οι δύο πολιτισμοί είχαν διαχωριστεί από έναν απέραντο ωκεανό, μιλούσαν διαφορετικές γλώσσες και έζησαν εντελώς διαφορετικές ζωές. Ωστόσο, είχαν ένα κοινό - και για τους δύο πολιτισμούς ο χρυσός ήταν πολύ σημαντικός και τον χρησιμοποιούσαν για να κάνουν μερικά από τα πιο σημαντικά δημιουργήματα τους.
Σε όλη την ιστορία του πλανήτη μας, σχεδόν κάθε πολιτισμός έχει χρησιμοποιήσει τον χρυσό ως σύμβολο δύναμης, για την ομορφιά και την καθαρότητα του. Σήμερα συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε το χρυσό για τα σημαντικότερα αντικείμενα μας: βέρες, ολυμπιακά μετάλλια, βραβεία Όσκαρ, Grammys, χρήματα, σταυρούς και στην τέχνη. Κανένα άλλο υλικό της ίδιας σπανιότητας διατηρεί μια πιο περίοπτη θέση στην κοινωνία μας.
Ο χρυσός έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια για διακοσμητικά αντικείμενα και κοσμήματα. Ψήγματα χρυσού ήταν πιθανώς ένα από τα πρώτα μέταλλα που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του χρυσού που εξορύσσεται ή ανακυκλώνεται, χρησιμοποιείται στην κατασκευή κοσμημάτων. Περίπου το 78% του χρυσού που καταναλώνεται κάθε χρόνο χρησιμοποιείται στην κατασκευή κοσμημάτων. Οι ειδικές ιδιότητες του το καθιστούν ιδανικό για την κατασκευή κοσμημάτων( πολύ υψηλή λάμψη, το επιθυμητό κίτρινο χρώμα κά) . Ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας που απαιτεί τη χρήση του χρυσού σε μεταλλικά κοσμήματα είναι η παράδοση. Το κράμα χρυσού με άλλα μέταλλα όπως ο χαλκός , ασήμι , πλατίνα αυξάνει την αντοχή του.
Τα κράματα χρυσού έχουν μικρότερη αξία ανά μονάδα βάρους από το ατόφιο χρυσάφι. Με τον χρόνο αναπτύχθηκε ένα πρότυπο του εμπορίου που είναι γνωστό ως "karatage" για να ορίσει την περιεκτικότητα σε χρυσό αυτών των κραμάτων. Καθαρός χρυσός είναι γνωστός ως χρυσός 24 καρατίων και εμφανίζεται σχεδόν πάντα με την ένδειξη "24K". Ένα κράμα που αποτελείται από 50% του χρυσού κατά βάρος είναι γνωστό ως χρυσός 12 καρατίων (12/24ths) και σημειώνεται με "12K". Ένα κράμα που περιέχει 75% κατά βάρος του χρυσού είναι 18 καρατίων (18/24 = 75%) και έχει την ένδειξη "18Κ".
Σε γενικές γραμμές, ένα κόσμημα με αρκετά καράτια είναι πιο μαλακό και πιο ανθεκτικό στο μαύρισμα ενώ κοσμήματα με λιγότερα καράτια είναι ισχυρότερα και λιγότερο ανθεκτικά στο γάνιασμα, ειδικά όταν έρχονται σε επαφή με την εφίδρωση. Ο χρυσός με άλλα μέταλλα αλλάζει το χρώμα των τελικών προϊόντων. Ένα κράμα από 75% σε χρυσό, 16% άργυρο και 9% του χαλκού δίνει το χρυσοκίτρινο χρώμα. Λευκός χρυσός είναι ένα κράμα από 75% χρυσό,4% άργυρο, 4% χαλκό και 17% παλλάδιο. Άλλα κράματα δίνουν ροζ, πράσινο ακόμη και μαύρο χρώμα.
Ο χρυσός έχει χρησιμοποιηθεί από καιρό ως ένα μέσο ανταλλαγής ή ως χρήμα. Η πρώτη γνωστή χρήση του χρυσού στις συναλλαγές χρονολογείται πάνω από 6.000 χρόνια. Η σπανιότητα, η χρησιμότητα και η σκοπιμότητα του δίνουν μεγάλη αξία. Κάποτε για να κόψει χαρτονομίσματα μία κυβέρνηση έπρεπε να χρησιμοποιεί σε αντάλλαγμα ίση αξία του χρυσού. Ο κανόνας του χρυσού όμως επειδή ήταν πάρα πολύ δυσκίνητος εγκαταλείφθηκε και δεν χρησιμοποιείται πλέον από κανένα έθνος.
Σύμφωνα με το USGS- Γεωλογικό Ινστιτούτο Αμερικής, το 2011, η παραγωγή χρυσού σε μετρικούς τόνους ήταν για την Κίνα 355,Αυστραλία 270,ΗΠΑ 237,Ρωσία 200,Ν.Αφρική 190,Περού 150,Καναδάς 110,Ινδονησία 100,Γκάνα 100,Ουζμπεκιστάν 90,Μεξικό 85,Παπούα Νέα Γουινέα 70,Βραζιλία 55,Χιλή 45, για τις υπόλοιπες χώρες 630.
Ο χρυσός χρησιμοποιείται συχνότερα με τη μορφή των ράβδων χρυσού κάτι το οποίο κρατά το κόστος παραγωγής στο ελάχιστο και επιτρέπει την κατάλληλη διάθεση και αποθήκευση του. Σήμερα, πολλές κυβερνήσεις, ιδιώτες και ιδρύματα κατέχουν επενδύσεις χρυσού σε ράβδους χρυσού. Τα πρώτα χρυσά νομίσματα κόπηκαν στα πλαίσια της εντολής του βασιλιά της Λυδίας Κροίσου (μια περιοχή της σημερινής Τουρκίας) περίπου το 560 π.Χ.. Χρυσά νομίσματα χρησιμοποιούνται ευρέως στις συναλλαγές μέσα από τις αρχές του 1900, όταν το χάρτινο νόμισμα έγινε η πιο κοινή μορφή ανταλλαγής.
Τα χρυσά νομίσματα εκδόθηκαν σε δύο τύπους μονάδων,μερικά σε νομισματικές μονάδες όπως τα δολάρια, ενώ άλλα είχαν εκδοθεί σε πρότυπα βάρη, όπως ουγκιές ή γραμμάρια. Σήμερα τα χρυσά νομίσματα δεν είναι πλέον σε ευρεία χρήση για τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Ωστόσο, τα χρυσά νομίσματα παραμένουν ακόμη δημοφιλή για επενδύσεις. Χρυσά νομίσματα εκδίδονται επίσης ως ''αναμνηστικά'' είδη. Πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν αυτά τα αναμνηστικά κέρματα, επειδή εκτός από μια συλλεκτική αξία διατηρούν και την πολύτιμη αξία του μετάλλου.
Η πιο σημαντική βιομηχανική χρήση του χρυσού είναι στην κατασκευή των ηλεκτρονικών. Ο χρυσός είναι πολύ αποδοτικός αγωγός που μπορεί να μεταφέρει μικροσκοπικά ρεύματα και δεν διαβρώνεται.. Ηλεκτρονικά εξαρτήματα φτιαγμένα με χρυσό είναι ιδιαίτερα αξιόπιστα. Ο χρυσός χρησιμοποιείται σε συνδέσμους, διακόπτες και τις επαφές των ρελέ, συγκολλητές συνδέσεις, καλώδια σύνδεσης και στις ταινίες σύνδεσης. Κάθε εξελιγμένη ηλεκτρονική συσκευή χρησιμοποιεί χρυσό όπως τα κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, gps και άλλες μικρές ηλεκτρονικές συσκευές. Οι περισσότερες μεγάλες ηλεκτρονικές συσκευές όπως τηλεοπτικές συσκευές περιέχουν επίσης χρυσό. Μία πρόκληση με τη χρήση του χρυσού σε πολύ μικρές ποσότητες σε πολύ μικρές συσκευές είναι η απώλεια του μετάλλου από την κοινωνία. Σχεδόν ένα δισεκατομμύριο κινητά τηλέφωνα παράγονται κάθε χρόνο και τα περισσότερα από αυτά περιέχουν χρυσό αξίας περίπου 50 σεντ το καθένα. Η μέση διάρκεια ζωής τους είναι κάτω των δύο ετών και πολύ λίγα ανακυκλώνονται σήμερα. Αν και η ποσότητα του χρυσού είναι μικρή σε κάθε συσκευή, τεράστιες ποσότητες χάνονται από το μη ανακυκλωμένο χρυσό.
Ο χρυσός χρησιμοποιείται στον επιτραπέζιο ή φορητό υπολογιστή. Η ταχεία και ακριβής μετάδοση των ψηφιακών πληροφοριών μέσω του υπολογιστή απαιτεί ένα εξάρτημα με αποτελεσματικό και αξιόπιστο αγωγό. Ο χρυσός πληροί αυτές τις απαιτήσεις καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο μέταλλο. Η σημασία της υψηλής ποιότητας και αξιόπιστης απόδοσης δικαιολογεί το υψηλό κόστος. Χρησιμοποιείται στον μικροεπεξεργαστή και τα τσιπ μνήμης πάνω στην μητρική πλακέτα ενώ κράμα με μικρές ποσότητες νικελίου ή κοβαλτίου αυξάνουν την αντοχή τους.
Ο χρυσός χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική, λόγω της υψηλής απόδοσης ,ανθεκτικότητας και αισθητικής. Τα κράματα χρυσού χρησιμοποιούνται για σφραγίσματα, στεφάνες, γέφυρες και ορθοδοντικά μηχανήματα. Ο χρυσός χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική, επειδή είναι χημικά αδρανές, δεν είναι αλλεργιογόνο και είναι εύκολο για τον οδοντίατρο να εργαστεί. Ο χρυσός είναι γνωστό ότι έχει χρησιμοποιηθεί στην οδοντιατρική ήδη από το 700 π.Χ. όταν Ετρούσκοι "οδοντίατροι" χρησιμοποιούσαν χρυσό σύρμα για να στερεώσουν δόντια στο στόμα των ασθενών. Ο χρυσός πιθανώς χρησιμοποιήθηκε για την πλήρωση κοιλοτήτων κατά την αρχαιότητα, ωστόσο δεν υπάρχει καμία τεκμηρίωση ή αρχαιολογικές μαρτυρίες για τη χρήση του χρυσού για πάνω από 1.000 χρόνια πριν. Ο χρυσός ήταν πολύτιμος στην οδοντιατρική, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Η απότομη πορεία των τιμών του χρυσού την εποχή εκείνη έδωσε το κίνητρο για την ανάπτυξη υποκατάστατων υλικών. Ωστόσο, η ποσότητα του χρυσού που χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική έχει αρχίσει να αυξάνεται και πάλι από τις ανησυχίες ότι λιγότερο αδρανή μέταλλα ενδέχεται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη υγεία.
Χρυσός χρησιμοποιείται ως ένα φάρμακο για τη θεραπεία ενός μικρού αριθμού ιατρικών παθήσεων. Ενέσεις με αραιά διαλύματα χρυσοθειομηλικού νατρίου ή από αουροθειογλυκόζη μερικές φορές χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Τα σωματίδια ενός ραδιενεργού ισοτόπου χρυσού εμφυτεύτηκαν σε ιστούς για να χρησιμεύσουν ως μια πηγή ακτινοβολίας στη θεραπεία ορισμένων καρκίνων. Μικρές ποσότητες χρυσού χρησιμοποιούνται και στην όραση με εμφύτευση μικρών ποσοτήτων χρυσού στο άνω βλέφαρο. Ραδιενεργός χρυσός χρησιμοποιείται στη διάγνωση. Πολλά χειρουργικά εργαλεία, ηλεκτρονικές συσκευές και συσκευές υποστήριξης ζωής γίνονται με τη χρήση μικρής ποσότητας χρυσού. Ο χρυσός δεν αντιδρά στα μέσα και είναι πολύ αξιόπιστος στον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τις υποστηρικτικές συσκευές.
Ο χρυσός χρησιμοποιείται ευρέως σε κάθε διαστημικό όχημα που εγκαινιάζει η NASA. Ο χρυσός χρησιμοποιείται σε κυκλώματα, διότι είναι ένα αξιόπιστος αγωγός και συνδετήρας. Επιπλέον, πολλά μέρη του κάθε χώρου του οχήματος είναι εφοδιασμένα με επιχρυσωμένη πολυεστερική μεμβράνη. Αυτή η ταινία αντανακλά την υπέρυθρη ακτινοβολία και βοηθά στη σταθεροποίηση της θερμοκρασίας του διαστημικού σκάφους. Χωρίς αυτήν την επικάλυψη, σκουρόχρωμα τμήματα του διαστημικού σκάφους θα απορροφούσαν σημαντικές ποσότητες θερμότητας . Ο χρυσός χρησιμοποιείται επίσης ως λιπαντικό μεταξύ των μηχανικών μερών. Στο κενό του διαστήματος, τα οργανικά λιπαντικά θα είχαν εξαερωθεί και θα αποσυνθέτονταν από την έντονη ακτινοβολία πέρα από την ατμόσφαιρα της Γης. Ο χρυσός έχει μια πολύ χαμηλή αντοχή διάτμησης και λεπτές ταινίες χρυσού μεταξύ κρίσιμων κινούμενων μερών χρησιμεύουν ως ένα λιπαντικό - τα χρυσά μόρια γλιστράνε το ένα το άλλο υπό τις δυνάμεις τριβής και παρέχουν μία λιπαντική δράση.
Είναι το μέταλλο που έχει επιλεγεί για χρήση επειδή χαίρει με την μεγαλύτερη εκτίμηση. Δεν θα είχε κανένα νόημα να κάνει κάποιος το στέμμα ενός βασιλιά από χάλυβα - ακόμη και αν ο χάλυβας είναι ισχυρότερο μέταλλο. Ο χρυσός επιλέγεται για χρήση στο στέμμα του βασιλιά επειδή είναι το μέταλλο που σχετίζεται με υψηλότερη αυτοεκτίμηση . Συνδέεται με πολλές θετικές ιδιότητες. Η αγνότητα είναι μια άλλη ποιότητα που σχετίζεται με το χρυσό. Για το λόγο αυτό, ο χρυσός είναι το μέταλλο της κύριας επιλογής για τα θρησκευτικά αντικείμενα. Σταυροί, και άλλα θρησκευτικά σύμβολα είναι σχεδόν πάντα φτιαγμένα με χρυσό για το λόγο αυτό ο χρυσός χρησιμοποιείται επίσης ως μετάλλιο ή το τρόπαιο του νικητή σε σχεδόν οποιοδήποτε είδος διαγωνισμού. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες απονέμονται χρυσά μετάλλια. Τα βραβεία της Ακαδημίας Όσκαρ είναι χρυσά βραβεία. Τα μουσικά βραβεία Grammy είναι κατασκευασμένα από χρυσό.
Ο χρυσός έχει πολλές χρήσεις στην παραγωγή γυαλιού. Η πιο βασική χρήση στην υαλουργία οφείλεται στο γεγονός ότι μια μικρή ποσότητα χρυσού που αιωρείται στο γυαλί όταν πυρακτώνεται παράγει ένα πλούσιο ρουμπινί χρώμα. Χρησιμοποιείται στα κτίρια από γυαλί. Μια μικρή ποσότητα του χρυσού διασκορπισμένη μέσα στο γυαλί ή επιστρωμένη επάνω στην επιφάνεια του γυαλιού αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία προς τα έξω, βοηθώντας τα κτίρια να παραμένουν δροσερά το καλοκαίρι, και αντανακλούν την εσωτερική θερμότητα προς τα μέσα, βοηθώντας τα να παραμείνουν ζεστά το χειμώνα. Η ζελατίνα στο κράνος μιας διαστημικής στολής αστροναύτη είναι επικαλυμμένη με ένα πολύ λεπτό στρώμα χρυσού. Αυτό το λεπτό φιλμ αντανακλά μεγάλο μέρος της πολύ έντονης ηλιακής ακτινοβολίας του χώρου, την προστασία των ματιών και του δέρματος του αστροναύτη.
Ο χρυσός έχει την υψηλότερη πλαστικότητα από κάθε μέταλλο. Αυτό επιτρέπει στο χρυσό να σχηματίζει φύλλα που είναι μόνο μερικά εκατομμυριοστά του πάχους μιας ίντσας. Αυτά τα λεπτά φύλλα, που είναι γνωστά ως "φύλλα χρυσού'' μπορεί να εφαρμοστούν πάνω από τις ακανόνιστες επιφάνειες των κορνιζών ή επίπλων. Το φύλλο χρυσού χρησιμοποιείται επίσης στις εξωτερικές και εσωτερικές επιφάνειες των κτιρίων. Αυτό παρέχει μία ανθεκτική επικάλυψη στη διάβρωση. Μία από τα πιο εντυπωσιακές χρήσεις του φύλλου χρυσού είναι πάνω στους τρούλους των θρησκευτικών κτιρίων και σε άλλες σημαντικές δομές. Το κόστος αυτού του ''υλικού κατασκευής σκεπής'' είναι πολύ υψηλό ανά τετραγωνικό . Ωστόσο, το κόστος του χρυσού είναι μόνο ένα μικρό ποσοστό του συνολικού κόστους του έργου. Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους πηγαίνει στην αγορά εργασίας ,σε ειδικευμένους τεχνίτες οι οποίοι εφαρμόζουν το φύλλο χρυσού.
Ο χρυσός είναι πάρα πολύ ακριβός για να χρησιμοποιείται κατά τύχη. Αντ 'αυτού, χρησιμοποιείται σκόπιμα και μόνο όταν δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κάποιο υλικό λιγότερο ακριβό ως υποκατάστατο. Ως αποτέλεσμα, μόλις βρεθεί μια χρήση για το χρυσό είναι σπάνιο να εγκαταλειφθεί για ένα άλλο μέταλλο. Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των χρήσεων για τον χρυσό έχει αυξηθεί με το χρόνο. Οι περισσότερες από τις σημερινές χρήσεις του χρυσού έχουν αναπτυχθεί μόνο κατά τις τελευταίες 2 ή 3 δεκαετίες. Η τάση αυτή είναι πιθανό να συνεχιστεί. Καθώς η κοινωνία μας απαιτεί πιο εξελιγμένα και αξιόπιστα υλικά και αυτό προϊδεάζει ότι η χρήση του χρυσού θα αυξηθεί. Αυτός ο συνδυασμός της αυξανόμενης ζήτησης, και της περιορισμένης προσφοράς από μερικά υποκατάστατα θα προκαλέσει την αξία και τη σημασία του χρυσού να αυξάνεται σταθερά με την πάροδο του χρόνου. Είναι πραγματικά ένα μέταλλο του μέλλοντος.
Λόγω της σπανιότητας και της υψηλής τιμής του, οι κατασκευαστές πάντα θα αναζητούν τρόπους για να μειώσουν την ποσότητα του χρυσού που απαιτείται για να κάνουν ένα αντικείμενο ή να το αντικαταστήσουν με ένα λιγότερο ακριβό μέταλλο στη θέση του. Τα κοινά μέταλλα επιστρωμένα με κράματα χρυσού έχουν χρησιμοποιηθεί από καιρό ως ένας τρόπος για να μειωθεί η ποσότητα του χρυσού που χρησιμοποιείται σε κοσμήματα και τις ηλεκτρικές συσκευές. Αυτά τα στοιχεία συνεχώς επανασχεδιάζονται ώστε να μειωθεί η ποσότητα του χρυσού που απαιτείται.Το παλλάδιο, η πλατίνα και το ασήμι είναι τα πιο κοινά υποκατάστατα για τον χρυσό που διατηρούν στενά τις επιθυμητές ιδιότητες του.
Γεωδίφης
Πηγές
1. Ιστοσελίδα, Geology.com
2 USGS-Γεωλογικό Ινστιτούτο Αμερικής
3.Βικιπαίδεια
''Αγωνιζόμαστε, δεν φοβόμαστε, συνεχίζουμε. Όλοι εμείς που αντιδρούμε στις καταστρεπτικές εξορύξεις χρυσού δεν περιμένουμε τίποτα λιγότερο από την τελική νίκη μας. Αυτό δεν μπορεί να γίνει πουθενά αλλού πέρα από τον δρόμο, το βουνό, τα δικαστήρια. Για άλλη μια φορά θα βρεθούμε στο βουνό που μας ανήκει, θα σταθούμε απέναντι σε μια εταιρεία που με μόνο σκοπό το κέρδος απειλεί την ίδια μας τη ζωή, τη γη μας, την ελευθερία μας, θα διεκδικήσουμε το δίκιο μας. Δεν έχουμε σκοπό να περιμένουμε κανέναν να φροντίσει για μας, ξέρουμε ότι μόνο ο αγώνας μας μπορεί να φέρει αποτελέσματα. Έτσι, όπως αγωνιζόμασταν μέχρι σήμερα, θα συνεχίσουμε να το κάνουμε κάτω υπό οποιεσδήποτε συνθήκες''.Διαμαρτυρία κατοίκων στις Σκουριές Χαλκιδικής.Με αφορμή τα επεισόδια που σημειώνονται σχεδόν καθημερινά στις Σκουριές Χαλκιδικής και αφορούν την εξόρυξη του χρυσού κρίνεται αναγκαίο να γνωρίζουμε πόσο σημαντικός είναι ο χρυσός στον σύγχρονο πολιτισμό μας.
Ο χρυσός χρησιμοποιείται σε γυάλινα κτίρια. Φωτογραφία-Cezar Serbanescu.
