Επικίνδυνες υδροθερμικές αναβλύσεις στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο
To Κολούμπο βρίσκεται περίπου 8 χλμ βορειοανατολικά από την Σαντορίνη. Πρόκειται για ένα ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο με περίπου 3 χιλιόμετρα σε διάμετρο και κρατήρα 1,5 χιλιομέτρων. Είναι το μεγαλύτερο από μια σειρά από περίπου 20 υποθαλάσσιους ηφαιστειακούς κώνους που επεκτείνονται προς τα βορειοανατολικά της Θήρας.Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα ηφαιστειότητας του Smithsonian Institution το θεωρεί ως μέρος του ηφαιστειακού κέντρου της Σαντορίνης.
Εμφανίστηκε ''ξαφνικά'' στην επιφάνεια της θάλασσας του Αιγαίου, από μία έκρηξη που συνέβη το 1650 που όμως δεν ήταν σχετικά μεγάλη. Όταν η συσσώρευση υλικού στον κώνο έφτασε μέχρι την επιφάνεια, έστειλε φονικές πυροκλαστικές ροές στις ακτές και πλαγιές της Σαντορίνης. Τεράστιες ποσότητες απο ηφαιστειακά αέρια απελευθερώθηκαν και προξένησαν το θάνατο 70 κατοίκων της Σαντορίνης και σε πάνω από 1000 ζώα. Το ηφαίστειο κατέρρευσε δημιουργώντας καλντέρα, και προκαλώντας ένα τσουνάμι ύψους 10 μέτρων που σάρωσε τις ακτές της Σαντορίνης και τα κοντινά νησιά έως 150 χιλιόμετρα.
Οι Σαντορινιοί για να ξορκίσουν το κακό έχτισαν κοντά στο ακρωτήριο του Κολούμπου την εκκλησία της "Παναγιάς του Καλού". Η έκρηξη του Κολούμπου είναι η μεγαλύτερη έκρηξη που εκδηλώθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο την τελευταία χιλιετία.
Σήμερα μετά από αυτό το τρομερό γεγονός τα υψηλότερα τμήματα του χείλους του κρατήρα βρίσκονται περίπου 10 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας ενώ ο πυθμένας του κρατήρα, κατά μέσο όρο βρίσκεται σε βάθος περίπου 505 μέτρα.
Το 2006 μελέτες στις πυροκλαστικές αποθέσεις από μια αποστολή από το NOAA Ocean Explorer ανακάλυψε ότι κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, βορειοανατολικά του κρατήρα παρατηρείται ένα πεδίο με υδροθερμικές αναβλύσεις με πλούσια βακτηριακή κοινότητα και όχι μόνο.
Τελευταία μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από τους Steven Carey, Paraskevi Nomikou, Katy Croff Bell, Marvin Lilley, John Lupton, Chris Roman, Eleni Stathopoulou, Konstantina Bejelou , Robert Ballard) αναφέρει ότι η απελευθέρωση από ηφαιστειακά αέρια στο θαλάσσιο περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε τοπικές διαταραχές στην οξύτητα των ωκεανών, με συνέπειες για τις βιολογικές κοινότητες και για πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με την αποσυμπίεση και την απελευθέρωση αερίων στην επιφάνεια.
Οι πολυάριθμες υδροθερμικές πηγές στον κρατήρα του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπου εκκρίνουν σχεδόν καθαρό αέριο διοξείδιο του άνθρακα -CO2, σε συνδυασμό με καθαρά υγρά σε θερμοκρασίες μέχρι 220 βαθμούς Κελσίου. Ακουστική απεικόνιση των φυσαλίδων επιφανείας υποδηλώνει ότι το αέριο διαλύεται στο θαλασσινό νερό εντός περίπου 10 μέτρων πάνω από τον πυθμένα του κρατήρα (500 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας). Διάλυση του αερίου προκαλεί πιθανόν τοπικές αυξήσεις στην πυκνότητα του νερού που οδηγούν σε δέσμευση του CO2, μέσα στον κλειστό κρατήρα, και την συσσώρευση του όξινου θαλασσινού νερού. Έλλειψη μικροπανίδας στις υδροθερμικές αναβλύσεις του Κολούμπου , εμφάνιση ιζημάτων φτωχών σε ανθρακικό στον κρατήρα και τιμές pH τόσο χαμηλές όσο 5.0 σε δείγματα νερού δείχνουν όξινες συνθήκες εντός του κρατήρα.
Το ανησυχητικό πάντα σύμφωνα με την μελέτη είναι ότι η συσσώρευση του CO2 στο νερό του κρατήρα του Κολούμπου μπορεί να παράγει συνθήκες ανάλογες με ορισμένες αφρικανικές ηφαιστειακές λίμνες που αποκαλούνται φονικές λίμνες όπως η Λίμνη Μονούν και η λίμνη Nyos, στο Καμερούν όπου το πλούσιο σε φυσικό αέριο στον βυθό των υδάτινων σωμάτων οδήγησε σε απότομη απελευθέρωση του CO2 στην επιφάνεια. Στις 12 Αυγούστου 1986, ένα νέφος από διοξείδιο του άνθρακα και σταγονίδια νερού αναδύθηκε από τη λίμνη Nyos στο Καμερούν. Αυτή η θανατηφόρα πάχνη σάρωσε τις γειτονικές κοιλάδες, σκοτώνοντας 1800 ανθρώπους, χιλιάδες βοοειδή και πολλά άλλα ζώα και πουλιά. Οι ιθαγενείς απέδωσαν την καταστροφή στο οργισμένο πνεύμα μιας μυθικής γυναίκας της τοπικής παράδοσης, η οποία κατοικεί στις λίμνες και στα ποτάμια. Αντίθετα, οι επιστήμονες ήταν έντονα προβληματισμένοι για την αιτία και το μηχανισμό αυτού του τραγικού και μυστηριώδους γεγονότος.
Σχετικά με το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου , οι ερευνητές εκτιμούν ότι περίσσιο CO2 της τάξης του 2,0 × 10 5 m 3 (STP) μπορεί να υπάρχει σήμερα στον πυθμένα 10 m από το κρατήρα του.
Γεωδίφης
Πηγές
2.http://www.geo.auth.gr/ -ΑΠΘ
3.Βικιπαίδεια
