Οι καρστικές δομές της Ασκόπετρας

Το ξωκλήσι του Αϊ Γιώργη της Ασκόπτερας απέχει λιγότερο από 2 χιλιόμετρα από το Παλιό Πυλί. Είναι κτισμένο σε ένα μικρό ύψωμα μέσα σε μια κοιλάδα. Σε μία μη εντοιχισμένη επιγραφή αναγράφεται ότι το έτος «1636, εκοιμήθη η δούλη». Δεν γνωρίζω αν υπάρχει από τότε ή αν έχει ξαναχτιστεί μεταγενέστερα , όμως τα ερείπια που υπάρχουν κοντά στο εκκλησάκι  μοιάζουν με κελιά που πιθανόν να σχετίζονται με μοναστικές δραστηριότητες. Ίσως κάποτε να υπήρξε τόπος διαμονής κάποιων  που απαρνήθηκαν την κοινωνική ζωή και αφιέρωσαν τη ζωή τους στη λατρεία του Θεού επιλέγοντας να ζήσουν με τους κανόνες του μοναχισμού.

Λίγα μέτρα από το ιερό υπάρχει μια βρυσούλα με εξαιρετικό πόσιμο νερό. Πάνω από τον  Αϊ Γιώργη μια πανύψηλη αβραμιθιά, μεγάλης ηλικίας, στολίζει την περιοχή. Οι παλιοί πίστευαν ότι οι αβραμιθιές ήταν αποκλειστικά δέντρα της Κω. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει αφού πρόκειται για καθαρά μεσογειακά- αιωνόβια είδη που συναντώνται, σε προσήλιες βραχώδεις εκτάσεις. Οι πιο πολλές αβραμιθιές στην Κω βρίσκονται στο Παραδείσι και το Παλιό Πυλί επειδή προτιμάνε σχετικά υγρές περιοχές, έως 600 μέτρα σε ύψος. Η αβραμιθιά του Αϊ Γιώργη εδώ και χρόνια αντέχει την ξηρασία το καλοκαίρι και το κρύο τον χειμώνα. Έχει ένα ανθεκτικό γκρίζο κορμό με μία χαρακτηριστική κουφάλα. Τα περίεργα κερατοειδή εξογκώματα που παρουσιάζει τον χειμώνα προέρχονται από έντομα. Οι αρχαίοι  έβγαζαν απ’αυτά μια κίτρινη χρωστική ουσία με την οποία έβαφαν τα μεταξωτά υφάσματα τους.

Κάτω από το ύψωμα ένα μικρό φαράγγι κάνει τον τόπο κατάλληλο για ερημίτες. Πρόκειται για ένα τοπογραφικό χαρακτηριστικό μεγάλης ηλικίας τουλάχιστον Πλειστοκαινικής (2 εκ. ετών). Τα περισσότερα φαράγγια έχουν διανοιχθεί σε ασβεστόλιθους ή σε κροκαλοπαγή πετρώματα.  Η δημιουργία του δεν σχετίζεται με την ύπαρξη κάποιου μεγάλου ποταμού του παρελθόντος αλλά με τεκτονικές διαδικασίες που ωστόσο δεν ανάγονται στην εποχή των γεωλογικών διεργασιών που δημιούργησαν το ίδιο το νησί της Κω. Σχηματίστηκε κατά την ανύψωση του νησιού όταν ασκήθηκαν πιέσεις  στα πετρώματα της περιοχής με αποτέλεσμα να διαρρηχτούν όπως θα ράγιζε ένας τοίχος.

Πέρα από τα κατακόρυφα τοιχώματα του φαραγγιού , τα ανάστροφα ρήγματα ,τον αβράμιθα , την αρχαία  μονή και το ρέμα Σκαλί με το κρύο νερό που το διασχίζει , το φυσικό τοπίο της περιοχής ξεχωρίζει για τις επιβλητικές καρστικές μορφές του. Καταβόθρες,  σπήλαια, ρωγμές και πιθανόν ύπαρξη υπόγειων ρεμάτων κάνουν τον πανέμορφο τόπο μοναδικό και ίσως για τον λόγο αυτό να επιλέχτηκε από μοναχούς ή μοναχές .

Τον όρο καρστ, χρησιμοποιούν οι γεωλόγοι σε τοπία - οικοσυστήματα, (επιφανειακά ή υπόγεια) που προκύπτουν από την αποσάθρωση - διάλυση των πετρωμάτων και κυρίως αυτών που έχουν στρωματώδη δομή. Τα πετρώματα της περιοχής είναι διαφορετικής λιθολογίας και ηλικίας . Πλην του υψώματος της εκκλησίας που αποτελείται από μονζονίτη(γρανίτη του Δίκαιου) είναι κυρίως ασβεστολιθικά, που έχουν διαβρωθεί, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τα λεγόμενα καρστικά φαινόμενα. Όταν σταγόνες  βρόχινου νερού ελαφρώς όξινου ρέουν από τον ασβεστόλιθο, τον διαλύουν. Κάθε ρωγμή ή βύθισμα που έχει δημιουργηθεί σιγά σιγά διευρύνεται. Με το πέρασμα του χρόνου δημιουργούνται χοάνες και υπόγειες ρωγμές που συνεχώς επεκτείνονται , μέσα απο τις οποίες περνά το νερό δημιουργώντας συστήματα αγωγών και κυρίως σπηλαίων σε πολλά επίπεδα. Αυτές οι δίοδοι κατευθύνουν τόσο την επιφανειακή όσο και την υπόγεια ροή του νερού .Μερικές  από αυτές τις καρστικές δομές  γίνονται βαθμιαία λεπτότερες , και κάποια στιγμή καταρρέουν, αλλάζοντας το τοπίο της Ασκόπετρας. Με την συγκεκριμένη διαδικασία μπορούν να δημιουργηθούν και να εξαφανιστούν χαρακτηριστικά μέσα σε μία νύχτα . Η  ηλικία των καρστικών δομών είναι  σχετικά νέα σύμφωνα με την γεωλογική κλίμακα και οφείλονται στην χέρσευση κατά την νεοτεκτονική περίοδο.

Το  νησί της Κω μπορεί να μην φημίζεται για τα σπήλαια του, όμως τα καρστικά σπήλαια της Ασκόπετρας με τις υπόγειες δαιδαλώδεις ρωγμές  είναι αρκετά , δεν είναι μεγάλα αλλά είναι πανέμορφα. Ορισμένα από αυτά αποτέλεσαν κρησφύγετο σε εμπόλεμες περιόδους ενώ ίσως να θεωρήθηκαν και ιερά κατά παλαιότερες εποχές. Σήμερα , τα έγκοιλα, τους σπηλαιώδεις σχηματισμούς και τα σπήλαια της Ασκόπετρας χρησιμοποιούν για τις καθημερινές τους ανάγκες  οι πιστικοί(βοσκοί).Πολλά από αυτά έχουν μετατραπεί σε στάβλους και αποθήκες. Στεγάζουν τα ζώα τους με αποτέλεσμα η εικόνα να είναι απαράδεκτη. Ίσως, να άξιζε μια καλύτερη τύχη στην φυσική μας κληρονομιά.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια

2.Γεωλογικός χάρτης Κω

3.Λαογραφικά κειμήλια-Ν.Ζάρακα

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ