Οι «αγριονοτιάδες» του Αϊ Ζαχαρία

Πριν λίγα χρόνια η περιοχή του Αϊ Ζαχαρία ήταν δύσκολα προσβάσιμη από την ξηρά. Την  πανέμορφη παραλία με τα  πεντακάθαρα νερά  γνώριζαν μόνο οι βοσκοί της περιοχής και οι ψαράδες. Η συγκεκριμένη τοποθεσία είναι ορεινή χωρίς βλάστηση και απέχει από την πόλη της Κω περίπου 7,5 χιλιόμετρα . Βρίσκεται δυτικά της «Χαλκήπετρας» και πήρε το όνομα από τα  ερείπια της ομωνύμου εκκλησίας που είχαν κτίσει οι πιστικοί με πέτρες της περιοχής. Σήμερα ένα νέο πέτρινο ξωκλήσι -ξανακατασκευάστηκε πρόσφατα-αναπτύσσεται σε επίπεδα ακολουθώντας τη διαμόρφωση του εδάφους. Το ξωκλήσι βρίσκεται πάνω σε μικρό ύψωμα, προβάλλεται στην γύρω περιοχή , δεσπόζει σε αυτήν και είναι πλέον εύκολα επισκέψιμο.

Στην νότια πλαγιά του Ερημίτη πετρώματα διαφορετικής ηλικίας όπως σχιστόλιθοι, δολερίτες,  ασβεστολιθικά και ηφαιστειακά βρίσκονται δίπλα το ένα στο άλλο εξαιτίας των τεκτονικών αναταράξεων που έχει υποστεί η γη κυρίως τα  τελευταία 2 εκατομμύρια χρόνια. Το ανάγλυφο της περιοχής χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός πλούσιου υδρογραφικού δικτύου που βρίσκεται στη φάση νεότητας του.

Όμως γύρω από το ξωκλήσι ,το έντονο και τραχύ φυσικό ανάγλυφο με μεγάλες κλίσεις, η έλλειψη βλάστησης, τα επιμέρους τοπογραφικά χαρακτηριστικά κάνουν την περιοχή να ξεχωρίζει. Στην τοπική γεωμορφολογία όσο και στο κλίμα οφείλονται  οι θαυμαστοί θρύλοι, που έχουν αναπτυχθεί  από τους ντόπιους.

Σύμφωνα με μια παράδοση το ξωκλήσι δεν δεχόταν από πάνω του στέγη. Για αυτό τον λόγο οι παλιοί πιστικοί που ζούσαν στην περιοχή το είχανε κτίσει μικρό, στρογγυλό με μεγάλες πέτρες δίχως πόρτα και οροφή. Όσες φορές επιχείρησαν να φτιάξουν στέγη ο νοτιάς τους την έπαιρνε και την κατέστρεφε. Βέβαια οι εποχές έχουν αλλάξει , σήμερα όποιος επισκεφτεί την τοποθεσία θα αντικρίσει μια πανέμορφη εκκλησία και μάντρες με στέγες που δεν φοβούνται πια τους νοτιάδες της περιοχής.

Οι νοτιάδες στην Κω, συνήθως παρουσιάζονται αρχές Μάρτη και διαρκούν μέχρι τα τέλη Απρίλη. Είναι χρήσιμοι και αναγκαίοι, επειδή εξομαλύνουν το χειμωνιάτικο καιρό και προετοιμάζουν τον ερχομό της άνοιξης. Οι διαφορές θερμοκρασιών της θαλάσσιας λεκάνης Κω – στεριάς, κάνει την θερμοκρασία της στεριάς πιο ευαίσθητη στις καιρικές συνθήκες. Ο άνεμος της περιοχής  όπως συμβαίνει σε όλα τα μέρη του πλανήτη μας οφείλεται στην διαφορά θερμοκρασίας του αέρα . Είναι πιο έντονος από άλλα μέρη του νησιού εξαιτίας της θέσης και της έλλειψης βλάστησης. Αν δύο συνεχόμενες τοποθεσίες συμβεί να μην έχουν την ίδια θερμοκρασία, τότε η ατμοσφαιρική πίεση της περισσότερο ψυχρής επειδή είναι μεγαλύτερη θα κινηθεί προς την  θερμότερη , κάτι που συμβαίνει συχνά στην περιοχή του Αϊ Ζαχαρία. Δεν είναι τυχαίο που οι παλιοί υποστηρίζουν ότι πάντοτε ο νοτιοανατολικός άνεμος φέρει συνεχείς βροχές και γι' αυτό λένε χαρακτηριστικά ότι « με τέτοιο  καιρό εργασία δε γίνεται».

Επειδή οι μεγάλες τιμές βαρομετρικής πίεσης βρίσκονται στα νότια του Αϊ Ζαχαρία, ο άνεμος που γεννιέται τον  λένε οι αιγαιοπελαγίτες «νοτιά» ενώ οι ναυτικοί τον ονομάζουν «όστρια» από μια βενετσιάνικη λέξη  . Ο νοτιάς ως άνεμος είναι  υγρός και πολλές φορές φέρνει βροχή .Όμως όταν φυσάει , αγριεύει και σηκώνει κύματα που φτάνουν σε ύψος έως  3-4 μέτρα ενώ είναι ιδιαίτερα καταστροφικός. Στους κτηματολογικούς ιταλικούς χάρτες της Κω τόσο στην ιαματική πηγή της Εμπρός Θέρμης όσο και στην Αγία Ειρήνη έχουν αποτυπωθεί μόλοι που σήμερα δεν υπάρχουν εξαιτίας των νοτιάδων της νοτιοανατολικής Κω.

Όμως, οι νοτιάδες δεν είναι μόνο καταστροφικοί αφού η υγρασία τους προετοιμάζει την γη να καρπίσει, και τα δέντρα να αναγεννηθούν. Ο νοτιάς , σημαίνει γονιμότητα και καρποφορία ενώ στις κακές του σκουριάζει σίδερα , καταστρέφει παράκτιες κατασκευές , σφυρίζει στα θολωτά κτίσματα  και ταυτόχρονα ρίχνει πρόχειρες στέγες όπως συμβαίνει εδώ και καιρό στις ακτές της νοτιοανατολικής Κω. Μοιάζει με έναν νέο που καταστρέφει και ταυτόχρονα δημιουργεί.

Η διεύθυνση κάθε ανέμου χαρακτηρίζεται από το σημείο του ορίζοντα απ΄ όπου πνέει και όχι προς τα που πνέει ο άνεμος. Οι άνεμοι ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, τον τόπο, την ένταση και την διεύθυνσή τους παίρνουν το όνομα τους. Όταν ο αέρας  θερμαίνεται γίνεται πιο αραιός και πιο ελαφρύς και ανεβαίνει πιο ψηλά  από τις γύρω βαριές αέριες μάζες που θα κινηθούν και θα πάρουν τη θέση του. Η οριζόντια κίνηση του αέρα είναι ο άνεμος ενώ η κατακόρυφη κίνηση είναι το ρεύμα. Εδώ και εκατοντάδες χρόνια τα σπρωξίματα και τα παιχνίδια του αέρα έκαναν τους ντόπιους να διηγούνται για τα καμώματα των απίστευτων νοτιάδων της περιοχής.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια

2.Θρύλοι και παραδόσεις από τον Αη Ζαχαρία-Π.Σβουρένος

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ