Mονόλιθος του Αγίου Φωκά
Το ακρωτήρι του Αγίου Φωκά βρίσκεται σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα της Κω. Μέσα στην θάλασσα στο άκρο του υπάρχει ένας ομοιόμορφος βράχος που εξέχει από την γύρω περιοχή και έχει τα χαρακτηριστικά του μονόλιθου. Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης τον είχε ονομάσει μονόλιθο επειδή αποτελούσε το τελευταίο άκρο του Αγίου Φωκά.
Ο μονόλιθος είναι ένα γεωλογικό χαρακτηριστικό, όπως ένα βουνό ή λόφος που αποτελείται από ένα μόνο πέτρωμα, ή ένα κομμάτι βράχου που εμφανίζεται ως ένα φυσικό μνημείο.
Το βραχώδες τμήμα του Αγίου Φωκά αποτελείται από μαργαικούς και τραβερινοειδείς ασβεστόλιθους ηλικίας περίπου 6 εκ. χρόνων, ενώ περιβάλλεται από χαλαρές πρόσφατες αποθέσεις. Κατά θέσεις παρατηρούνται φαινόμενα διάβρωσης και καρστικοποίησης.
Πιθανόν ο συγκεκριμένος μονόλιθος να ήταν τμήμα μιας μεγαλύτερης γεωδομής που άλλαξε με το πέρασμα του χρόνου. Προς την πλευρά της θάλασσας οι γεωλογικοί σχηματισμοί εκτίθενται στην θαλάσσια διάβρωση. Ο κυματισμός και η διάβρωση έχουν δημιουργήσει παράκτιο σπήλαιο και καρστικά έγκοιλα.
Η γεωδομή του Αγίου Φωκά έχει σήμερα ύψος 8-10 μέτρα και μπορεί να μην έχει τις διαστάσεις του Κάλαμου της Ανάφης –μονόλιθος από μάρμαρο ύψους 460 μέτρων -ωστόσο είναι αξιοπρόσεκτη ιδιαίτερα σε όσους περνούν με πλοίο από την περιοχή.
Οι αρχαίοι πολιτισμοί συνήθιζαν να σκαλίζουν και να κατασκευάζουν μνημειώδεις μονόλιθους, συχνά προς τιμή θεών και βασιλέων. Η Σφίγγα στην πεδιάδα Γκίζα φτιάχτηκε περίπου το 2500 π.χ. σε ένα κολοσσιαίο κομμάτι από μαλακό ασβεστόλιθο, ενώ ο μονόλιθος των Αζτέκων που βρέθηκε στην πόλη του Μεξικού το 2006,λαξεύτηκε πριν από 500 χρόνια σε ένα ηφαιστειακό βράχο, που πιστεύεται ότι απεικόνιζε μια θεά της Γης.
Ο μονόλιθος του Αγίου Φωκά είναι ένα φυσικό γλυπτό που δημιουργήθηκε ως επί το πλείστον από τις γεωλογικές δυνάμεις.
Τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της βραχώδους παράκτιας περιοχής του Αγίου Φωκά, η δράση των διεργασιών διάβρωσης και των κυμάτων μας «ψιθυρίζουν» ότι με την πάροδο του χρόνου ο μονόλιθος θα υποστεί νέες μεταβολές και πιθανόν στο μέλλον να αποσταθεροποιηθεί και να καταρρεύσει ένα μέρος του υπό την επίδραση της βαρύτητας.
Γεωδίφης
Πηγή-Κώια-Ιάκωβος Ζαρράφτης
Από τον τραβερτινοειδή μονόλιθο του Αη Φωκά, Κω η παράκτια σπηλιά του παντομέδοντα Ποσειδώνα-κατά τον Ζαρράφτη, το 2023.
