Πώς οι οροσειρές παίρνουν το σχήμα τους;

Τεκτονική, κλίμα και η τοπογραφία των οροσειρών αλληλεπιδρούν μέσω ενός περίπλοκου συστήματος στον σχηματισμό των οροσειρών. Η φύση και η δύναμη αυτών των παραγόντων εξετάστηκαν από δεδομένα που προέρχονται από 69 οροσειρές και στις πέντε ηπείρους.

Σύμφωνα με την θεωρία της «Τεκτονικής των Πλακών» ηπειρωτικές και ωκεάνιες κρούστες "επιπλέουν" στο μανδύα της γης. Όταν δύο ηπειρωτικές πλάκες συγκρούονται μεταξύ τους, μικραίνουν και πυκνώνουν. Επειδή ο ηπειρωτικός φλοιός έχει χαμηλότερη πυκνότητα από ότι ο μανδύας της Γης, αυξάνει πάνω από τον περιβάλλοντα χώρο και σχηματίζεται μια οροσειρά. Κλίμα (βροχή, παγετώνες, η μεταβλητότητα θερμοκρασίας κλπ.), σε συνδυασμό με το ποσοστό πάχυνσης του φλοιού είναι ζωτικής σημασίας για τον προσδιορισμό του ποσοστού της διάβρωσης της οροσειράς, καθώς και του συνολικού σχήματος της.

Η φύση αυτών των αλληλεπιδράσεων εξετάστηκε από μία διεθνή ομάδα υπό την καθοδήγηση του Jean-Daniel Champagnac του Γεωλογικού Ινστιτούτου  ETH της Ζυρίχης. Η ομάδα αυτή δημοσίευσε πρόσφατα μια μελέτη που περιορίζει τη δύναμη αυτών των αλληλεπιδράσεων βάσει των μετρημένων τεκτονικών, κλιματολογικών και τοπογραφικών τιμών από τις διαφορετικές (69) οροσειρές που διανέμονται ευρέως στη γήινη επιφάνεια.

Η μελέτη διήρκεσε έξι χρόνια.Ο στόχος ήταν να εξεταστούν οι φυσικοί κανόνες που διαμορφώνουν τις οροσειρές από τη συλλογή δεδομένων και τις στατιστικές αναλύσεις.

Για όλες τις υπό εξέταση οροσειρές, οι επιστήμονες προσδιόρισαν συγκεκριμένες ποσοτικές μεταβλητές. Το κλίμα ορίσθηκε χρησιμοποιώντας το γεωγραφικό πλάτος (ως υποκατάστατο για τη μέση θερμοκρασία και την έκθεση στην ηλιοφάνεια), σε συνδυασμό με την μέση ετήσια βροχόπτωση. Η μεταβλητή της τεκτονικής ορίστηκε  από το ποσοστό περιορισμού σε κάθε περιοχή, που καθορίζεται από το GPS. Για τις μετρήσεις της τοπογραφίας, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη μέση και τη μέγιστη ανύψωση πάνω από ένα βασικό επίπεδο που καθορίστηκε προηγουμένως, καθώς και το ανάγλυφο υπολογίστηκε σε διαφορετική κλίμακα.

Οι στατιστικές αναλύσεις επιβεβαιώνουν ότι το σχήμα των οροσειρών είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ τεκτονικής και κλίματος. "Αυτό είναι τετριμμένο, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που τεκμηριώνεται μια κλίμακα από φυσικά δεδομένα», λέει ο Champagnac. Παραδόξως, η σημασία των τεκτονικών διεργασιών φαίνεται να είναι λιγότερο σημαντική από ότι μέχρι στιγμής πιστεύαμε. Η τεκτονική είναι απαραίτητη για να πυκνώσει το φλοιό, αλλά το κλίμα ασκεί μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση της τοπογραφίας , σύμφωνα με τη μελέτη αυτή.

Το ανάγλυφο δεν είναι ευαίσθητο στο μέσο ύψος των βροχοπτώσεων, αλλά σε ένα  συνδυασμό πάχους του φλοιού , γεωγραφικού πλάτους, και πάγων. Για παράδειγμα οι Άλπεις είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση, επηρεάζονται από την παγετώδη δράση κατά τους κύκλους των παγετώνων, και κατά τη διάρκεια υποχώρησης των παγετώνων όταν επικρατούν οι μεσοπαγετώδεις περιόδοι: αυτό παράγει πολύ αποτελεσματική παγετώδη διάβρωση και μόνιμη αναδιαμόρφωση του τοπίου, με την εναλλαγή μεταξύ παγετώνων και ποτάμιας διάβρωσης, λέει Champagnac.

Τώρα τίθεται το ερώτημα αν οι τεκτονικές διεργασίες υπερεκτιμήθηκαν μέχρι τώρα.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το PhysOrg.com

Φωτογραφία-Το Allalinhorn (4027 μ) είναι ένα βουνό της οροσειράς των  Άλπεων στην Ελβετία .Οι παγετώνες συμβάλουν σημαντικά στη διαμόρφωση του ανάγλυφου των οροσειρών.