Τα ηφαίστεια της Μήλου είναι ακόμη ενεργά;

Ασθενής σεισμική δόνηση 3,6 της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε το βράδυ του Σαββάτου 3/12 και ώρα 21.07 κοντά στη Μήλο. Το επίκεντρο του σεισμού όπως ανακοινώθηκε από το Ευρωμεσογειακό Κέντρο ήταν 30 χιλιόμετρα δυτικά της Μήλου, στο θαλάσσιο χώρο και σε βάθος 10 χιλιομέτρων. Η δόνηση έγινε ελαφρά αισθητή στο νησί και σύμφωνα με τους σεισμολόγους η συγκεκριμένη σεισμική δραστηριότητα δεν εμπνέει καμία ανησυχία.

Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα  αν η Μήλος ως μέρος του Ελληνικού Ηφαιστειακού τόξου εξακολουθεί να είναι ένας ενεργός ηφαιστειακός χώρος. Στο νησί σήμερα υπάρχουν δύο μεγάλα και σβησμένα ηφαίστεια. Tο ηφαίστειο της Φυριπλάκας, που έχει κρατήρα με διάμετρο 1700 μέτρα και ύψος 220 μέτρα  και βρίσκεται στο κεντρικό μέρος του νησιού και  από το ηφαίστειο Tράχηλα, στο B.-B.Δ. τμήμα του νησιού, του οποίου διατηρείται μόνο ένα μικρό τμήμα.

Στο νησί παρατηρούνται σήμερα υδροθερμικές διεργασίες από ατμίδες (πηγές αερίων) κυρίως στην A. και N.A. περιοχή του νησιού. Τα αέρια που διαφεύγουν προέρχονται από το εσωτερικό της γης (ατμοί, διοξείδιο του άνθρακα, υδρόθειο κ.λ.π.). Τα ηφαίστειά της μπορεί να είναι σβησμένα ωστόσο αυτές οι εκδηλώσεις μας λένε ότι, ακόμα και σήμερα, υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στην επιφάνεια του νησιού και του εσωτερικού της γης. Πρόκειται για συνηθισμένες  εκδηλώσεις που συμβαίνουν σε όλα τα ηφαιστειακά τόξα.

Η  Mήλος βρίσκεται πάνω στην μικροπλάκα του Αιγαίου και απέχει περίπου 220 χιλιόμετρα από το σημερινό όριο της σύγκρουσης και καταβύθισης της Αφρικανικής πλάκας κάτω από αυτήν, με ταχύτητα 2,5 εκατοστά το χρόνο. Η λιθοσφαιρική πλάκα της Αφρικής βυθίζεται νότια της Κρήτης, κάτω από την περιοχή του Αιγαίου, καθώς αυτή μετατοπίζεται προς τα νοτιοδυτικά με ταχύτητες που εκτιμώνται σε 4 -5 εκατοστά κάθε χρόνο. Η καταβύθιση συμβαίνει τα τελευταία 15 εκατομμύρια χρόνια, σε βάθη που κυμαίνονται μεταξύ 120 -140 χιλιομέτρων. Στα βάθη αυτά, η παρουσία της βυθισμένης λιθόσφαιρας μέσα στο μανδύα της Γης δημιουργεί συνθήκες τέτοιες, που επιτρέπουν τη γένεση του μάγματος. Όλη αυτή η διαδικασία είχε ως αποτέλεσμά να δημιουργηθεί το ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου. Στο ηφαιστειακό τόξο του Νότιου Αιγαίου ανήκουν τα ηφαίστεια στο Σουσάκι , στα Μέθανα, στον Πόρο, στη Μήλο, στη Νίσυρο και στη Σαντορίνη. Όλα αυτά τα ηφαιστειακά κέντρα βρίσκονται κατανεμημένα κατά μήκος μιας ζώνης πλάτους λίγων δεκάδων χιλιομέτρων και μήκους 450 χιλιομέτρων, η οποία αρχίζει από τον ισθμό της Κορίνθου και καταλήγει στη Νίσυρο. Κατά μήκος του τόξου μόνο τρία είναι τα ενεργά ηφαίστεια (Σαντορίνη, Νίσυρος, Μέθανα), από τα οποία αυτό των Μεθάνων βρίσκεται σε μεταηφαιστειακή δράση, ενώ τα ηφαίστεια της Νισύρου και της Σαντορίνης παρουσιάζουν σημαντική ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Μετά από εκατομμύρια χρόνια, το νησί ακόμη σήμερα υφίσταται τα αποτελέσματα μιας αργής καθοδικής κίνησης, ιδιαίτερα στο νότιο τμήμα του. Οι ραδιοχρονολογήσεις των ηφαιστειακών πετρωμάτων του νησιού έδειξαν  ότι η ηφαιστειότητα του εξελίχθηκε τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα, και ότι σταμάτησε πριν από περίπου 90.000 χρόνια.

Το νησί μπορεί να παρουσιάζει μια πολύ έντονη υδροθερμική δραστηριότητα, όμως οι μελλοντικές εκρήξεις θεωρούνται προς το παρόν απίθανες, αλλά είναι δυνατόν κάποια στιγμή στο μέλλον να ξανακάνουν την εμφάνιση τους. 

 

Γεωδίφης

Η Αφροδίτη της Μήλου πριν «φύγει» από το Λούβρο, για λόγους ασφαλείας εξαιτίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το 1939.