Πώς η εξόρυξη χρυσού της Γουιάνας απειλεί το πράσινο μέλλον της;

Οι άνθρωποι έρχονται στο λιμάνι Kaituma με την ελπίδα να γίνουν πλούσιοι. Σχεδόν όλοι στο λιμάνι Kaituma κερδίζουν χρήματα από το χρυσό. Από τους ανθρακωρύχους που πηγαίνουν σε ορυχεία γύρω  από την ζούγκλα έως και τους ιδιοκτήτες μπαρ και καταστημάτων, όπου οι μεταλλωρύχοι ξοδεύουν τα χρήματά τους.

Είναι σαφές ότι η οικονομία αυτής της μικρής πόλης της βορειοδυτικής Γουιάνας σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τα πολύτιμα ορυκτά.

«Μετακόμισα εδώ για το έργο», λέει ο Wayne Wright Doris, ένας λιμενεργάτης εκφόρτωσης τροφίμων, καυσίμων και προϊόντων ξυλείας στο λιμάνι του ποταμού. «Είμαι πολύ άνετα εδώ», λέει. Ο Wright Doris χειρίζεται προϊόντα που προορίζονται για τα ορυχεία εξόρυξης.

Το λιμάνι Kaituma κινεί σε ολόκληρη τη Γουιάνα - σχεδόν το ήμισυ των συνολικών εξαγωγών της χώρας, η οποία ήταν περίπου $ 218 εκ. κατά το πρώτο τρίμηνο του 2011.

Αλλά η εξόρυξη απειλεί τα παρθένα τροπικά δάση της Γουιάνας. Περίπου το 80% της χώρας καλύπτεται από την ζούγκλα του Αμαζονίου που είναι το σπίτι χιλιάδων ειδών. Είναι ένα δίλημμα που αντιμετωπίζουν πολλές αναπτυσσόμενες χώρες - πώς θα εξισορροπηθεί η επιθυμία για οικονομική ανάπτυξη και τη διατήρηση των δασών του κόσμου;

Σε ένα νέο γύρο συνομιλιών για το κλίμα του ΟΗΕ που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Durban της Νότιας Αφρικής, ο απερχόμενος πρόεδρος της Γουιάνας Bharrat Jagdeo πιστεύει ότι έχει την απάντηση σε αυτό το συγκεκριμένο δίλημμα.

Το 2006 επεξεργάστηκε ένα σχέδιο για να "πουλήσει" την διαχείριση των τροπικών δασών της χώρας του σε επενδυτές οι οποίοι θα πλήρωναν για τη διατήρησή τους. Στην νορβηγική κυβέρνηση άρεσε η ιδέα και το 2009, υποσχέθηκε $ 250 εκ. για τη Γουιάνα σε αντάλλαγμα για την προστασία του δάσους. Αλλά μέχρι στιγμής, η Γουιάνα δεν έχει λάβει κάποιο από τα $ 70 εκατ. που έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα στην Παγκόσμια Τράπεζα. 

Ο πρόεδρος Jagdeo λέει ότι η Παγκόσμια Τράπεζα δεν έχει ποτέ διαχειριστεί τέτοια  κονδύλια για ένα σύστημα όπως αυτό και καθυστερεί στην εκταμίευση των χρημάτων .Ο κ. Jagdeo, που δεν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα και πάλι, έχει δηλώσει ότι θα αποδεσμευτούν τα κεφάλαια όταν οι γενικές εκλογές στην Γουιάνα στις 28 Νοεμβρίου θα έχουν τελειώσει. Αλλά εν μέσω της καθυστέρησης, ο χρυσός συνεχίζει να έχει υψηλές τιμές στις διεθνείς αγορές, αυξάνοντας έτσι την απειλή για τα τροπικά δάση της Γουιάνα.

Πετώντας πάνω από τη χώρα, κάποια φράγματα ξεχωρίζουν ως άσχημα κίτρινα σημάδια σε μια κατά τα άλλα βαθιά πράσινη επιφάνεια."Πριν από δύο χρόνια στα ταξίδια προς τους καταρράκτες Kaieteur Falls δεν θα μπορούσατε να δείτε κανένα αποδεικτικό στοιχείο εξόρυξης", λέει ο τοπικός ταξιδιωτικός πράκτορας Alisha Ousman. "Τώρα υπάρχουν ορύγματα παντού, δεν υπάρχει έλεγχος της υλοτομίας και εξόρυξης."

Αυτές οι ανησυχίες αντηχούνται στη Νορβηγία, όπου οι κριτικοί του σχεδίου λένε ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να ελέγξει κατάλληλα τι συμβαίνει στο έδαφος στη Γουιάνα

"Πρόκειται ακόμα να δω οποιαδήποτε συγκεκριμένη ενέργεια από την κυβέρνηση της Γουιάνας για να σιγουρευτώ ότι περισσότερα μεταλλεία δεν οδηγούν στην αυξανόμενη αποδάσωση μακροπρόθεσμα," λέει ο Vemund Olson από το ίδρυμα τροπικών δασών στη Νορβηγία.

Ο Πρόεδρος Jagdeo επιμένει ότι η κυβέρνησή του έχει την κατάσταση υπό έλεγχο. Λέει ότι η κυβέρνηση ελέγχει τις βασικές διαδρομές δρόμων και ποταμών για να ελέγξει για οποιαδήποτε παράνομη δραστηριότητα.

O κ. Jagdeo έχει δεσμευτεί ότι επίσης θα επαναφυτέψει τις περιοχές και προτρέπει τις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις να κάνουν το ίδιο πράγμα.Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα πρότυπο που μπορεί να ισχύσει εύκολα από άλλες χώρες.

Δεδομένου ότι άλλα έθνη ενδιαφέρονται πολύ για την εφαρμογή παρόμοιων σχεδίων - συμπεριλαμβανομένης της Δημοκρατίας του Κονγκό, της Μπελίζ και του Σουρινάμ - η επιτυχία ή η αποτυχία της Γουιάνας  στην επίλυση του διλήμματος της οικονομικής ανάπτυξης εναντίον της προστασίας του περιβάλλοντος,  είναι ζωτικής σημασίας.

Γεωδίφης από το BBC News,

Φωτογραφίες-το λιμάνι Kaituma, Γουιάνα